Bộ Y tế sẽ cấp 1 triệu viên Xuyên tâm liên điều trị COVID-19 cho TP.HCM

MINH CHÂU• 25/07/2021 00:00

Cục Quản lý Y Dược Cổ truyền đã đưa bài thuốc Ngọc bình phong tán, trong đó có xuyên tâm liên để điều trị cho các bệnh nhân COVID-19 tại Bệnh viện dã chiến số 2, cho kết quả tương đối tốt.

Trao đổi với phóng viên báo chí chiều 24/7, ông Nguyễn Thế Thịnh, Cục trưởng Quản lý Y Dược cổ truyền, Bộ Y tế cho biết, hiện Cục vẫn đang phối hợp với Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo (Bộ Y tế) làm đề cương nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng sản phẩm xuyên tâm liên hỗ trợ điều trị trên bệnh nhân COVID-19.

Tuy nhiên hiện nay cả nguyên liệu và thuốc thành phẩm đều khan hiếm. Hiện tại với nguồn nguyên liệu còn dự trữ trong nước thì nước, có thể sản xuất được 4 triệu viên xuyên tâm liên.

Trước đây có vài doanh nghiệp được cấp phép song do nhu cầu ít dần nên đều đã dừng sản xuất. Hiện chỉ còn 1 doanh nghiệp tại Thanh Hoá đang sản xuất xuyên tâm liên dạng viên nhưng số lượng không nhiều.

“Chúng tôi đang động viên doanh nghiệp sản xuất, trước mắt sẽ cung ứng ra thị trường ở mức độ hỗ trợ cho điều trị COVID-19. Chúng tôi cũng vận động doanh nghiệp này ủng hộ TP Hồ Chí Minh 1 triệu viên xuyên tâm liên và dự kiến cuối tháng 7 sẽ huyển hàng vào Thành phố”- Cục trưởng Nguyễn Thế Thịnh thông tin.

Theo vị chuyên gia này, Xuyên tâm liên được sử dụng tùy theo hàm lượng. Các doanh nghiệp sẽ đăng ký với hàm lượng không giống nhau. Xuyên tâm liên có thể chế tạo nhiều kiểu khác nhau, hoặc xay luôn thô rồi đóng chai, hai là tạo chiết với các hàm lượng khác nhau. Liều dùng tùy theo hướng dẫn của từng doanh nghiệp đăng ký, ví dụ viên thuốc 200 mg sẽ khác 250 mg, 300 mg.

Cụ thể liệu trình điều trị bình thường của một người khoảng 10 ngày, tức khoảng 100 viên. Hiện Việt Nam có khoảng 50.000 bệnh nhân COVID-19, vậy tương ứng khoảng 5 triệu viên Xuyên tâm liên.

Hiện tại với nguồn nguyên liệu còn dự trữ trong nước thì nước, có thể sản xuất được 4 triệu viên xuyên tâm liên.

Cục trưởng Cục Quản lý Y Dược cổ truyên cũng cho biết đang có thêm 2-3 doanh nghiệp làm thủ tục, hồ sơ xin sản xuất xuyên tâm liên dạng viên. Bộ Y tế trên tinh thần khuyến khích và hỗ trợ hết mức, sẽ nhanh chóng xem xét hồ sơ và thẩm định dây chuyền sản xuất.

Theo ông Thịnh, xuyên tâm liên trước đây rất phổ biến, đặc biệt trong giai đoạn chiến tranh được coi như “thần dược” chữa bách bệnh. Tuy nhiên nhiều năm trở lại đây, khi kháng sinh ra đời, vị thuốc này dần bị quên lãng.

Tại Việt Nam, không còn vùng nguyên liệu lớn trồng xuyên tâm liên, hiện chỉ còn trồng nhỏ lẻ, thu hoạch vào tháng 9-10 hàng năm. Trong đó, hai vùng nguyên liệu nuôi trồng, thu hái cây xuyên tâm liên nhiều nhất là Thanh Hoá và Nghệ An.

Trong đợt dịch tại Bắc Giang vừa qua, Cục Quản lý Y Dược Cổ truyền đã đưa bài thuốc Ngọc bình phong tán, trong đó có xuyên tâm liên để điều trị cho các bệnh nhân COVID-19 tại Bệnh viện dã chiến số 2, cho kết quả tương đối tốt. Vì vậy Cục đề xuất tiếp tục sử dụng bài thuốc này cho các tỉnh phía Nam để tiếp tục đánh giá.

Xuyên tâm liên là vị thuốc thanh nhiệt, giải độc thường dùng trong y học cổ truyền. Vị thuốc này đã từng được coi như “thần dược” của thời bao cấp ở nước ta. Trong bối cảnh kinh tế khó khăn sau ngày giải phóng, ngành y tế thời đó cũng như các ngành khác đã phải đối mặt với tình trạng thiếu thốn đủ thứ. Khi đó Xuyên tâm liên được dùng để điều trị nhiều loại bệnh khác nhau

Cụ thể liệu trình điều trị bình thường của một người khoảng 10 ngày, tức khoảng 100 viên.

Theo thời gian, cùng với sự phát triển của các loại thuốc tân dược, nhất là các loại kháng sinh thế hệ mới, cái tên Xuyên tâm liên dần bị lãng quên. Tuy nhiên, với xu thế sử dụng dược liệu ngày càng phổ biến, các vị thuốc nam đang lấy lại được giá trị của mình, trong đó Xuyên tâm liên đã được nghiên cứu nhiều hơn về thành phần hóa học, tác dụng dược lý.

Xuyên tâm liên, thuộc họ Ô rô (Acanthaceae), hay còn gọi là công cộng, hùng bút, nguyên cộng, lam khái liên, cây lá đắng, khô đảm thảo, nhất kiến kỷ… Trong tự nhiên, Xuyên tâm liên có nguồn gốc từ Ấn Độ và Sri Lanka, sau đó được di thực và trồng phổ biến ở Nam Á, Đông Nam Á, miền nam Trung Quốc, khu vực Caribe, Trung Mỹ, Australia và Châu Phi.

Xuyên tâm liên có tác dụng kháng vi sinh vật (vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng), chống viêm, oxy hóa, ung thư…, được dùng để điều trị các bệnh về gan, sốt, tiêu chảy cấp tính, tăng huyết áp, thủy đậu, bệnh phong, sốt rét, viêm nhiễm, ung thư, tiểu đường…

Hiện nay, sản lượng trồng loại dược liệu này hiện nay còn rất ít và ít được ghi đơn cũng như tham gia trong thành phần của thuốc thành phẩm đông dược.

Xuyên tâm liên trồng không khó và rất phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng ở Việt Nam. Do vậy, cần có chính sách khuyến khích trồng, bảo tồn, nghiên cứu và phát triển đối với dược liệu này. Bên cạnh đó, chúng ta cần phải quan tâm hơn nữa đến việc nghiên cứu ứng dụng Xuyên tâm liên trong điều trị bệnh.

Tuy nhiên, ông Thịnh cũng khuyến cáo người dân không nên tự ý mua thuốc xuyên tâm liên để sử dụng, đặc biệt với mục đích phòng ngừa COVID-19. Chỉ sử dụng thuốc xuyên tâm liên theo chỉ dẫn của các thầy thuốc.

Liên quan đến thuốc điều trị bệnh nhân COVID-19, tại hội nghị giao ban trực tuyến công tác phòng chống dịch toàn quốc do Bộ Y tế tổ chức mới đây, PGS.TS Lương Ngọc Khuê- Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh cho hay xuyên tâm liên được coi như một loại kháng sinh thực vật và được sử dụng để điều trị các chứng bệnh viêm nhiễm, cảm cúm thông thường... là phương thuốc rất kinh điển trong những năm đất nước còn nghèo khó, từng dùng để chữa bách bệnh.

Vừa qua, một số nước đã đưa vào điều trị và cũng thấy hiệu quả nên chúng ta có thể đưa vào điều trị trên những bệnh nhân ít triệu chứng, thể nhẹ kết hợp cùng nâng cao thể trạng, dinh dưỡng. Ngoài ra, các trường hợp F1 cách ly tại nhà có dấu hiệu mệt mỏi cũng có thể xem xét sử dụng vị thuốc này.

Cũng liên quan đến thuốc xuyên tâm liên, tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường cho biết thời gian qua Bộ Y tế đã nhận được thông tin từ các cơ quan chức năng và chuyên gia về thuốc đông y xuyên tâm liên của Trung Quốc có hiệu quả trong hỗ trợ điều trị COVID-19.

Xuyên tâm liên đã được một số quốc gia như Malaysia, Indonesia, Thái Lan sử dụng trong thời gian qua. Việt Nam hiện cũng ứng dụng loại thuốc này vào việc điều trị bệnh nhân COVID-19. Ngoài ra, Việt Nam cũng đang triển khai một số loại thuốc được cấp phép, có 3 giai đoạn thử nghiệm lâm sàng, trong việc điều trị Covid-19 như: Remdesivir, Favipiravir... Đây cũng là những loại thuốc đã được nhiều nước trên thế giới sử dụng.

Bộ Y tế đã giao Cục Quản lý Y Dược cổ truyền kết hợp Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo làm đề cương thử nghiệm lâm sàng trên một số lượng nhất định, sau đó sẽ báo cáo Hội đồng chuyên môn để tiếp tục đánh giá, nếu hiệu quả sẽ sử dụng ở phạm vi rộng.