Gửi bình luận
Việt Nam có khát vọng vượt từ thu nhập trung bình thấp 4.110 USD/người năm 2024 lên ngưỡng thu nhập cao trên 26.835 USD/ dự kiến vào năm 2045.
Tại Tọa đàm đối thoại chính sách với chủ đề: “Định hướng và Giải pháp cho Tăng trưởng kinh tế cao và bền vững đến năm 2045”, GS, TS Phạm Hồng Chương – Giám đốc Đại học Kinh tế quốc dân chia sẻ: Trong giai đoạn phục hồi và phát triển sau đại dịch, Việt Nam đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải nâng cao năng lực cạnh tranh, tái cơ cấu nền kinh tế và tận dụng tối đa các cơ hội từ hội nhập kinh tế quốc tế để đạt được các mục tiêu phát triển bền vững.
Đảng và Nhà nước đã đặt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên vào năm 2025 và mức tăng trưởng “hai con số” trong giai đoạn 2026-2030, hướng tới nhóm nước thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và nhóm nước thu nhập cao vào năm 2045. Việc theo đuổi mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số không chỉ là khát vọng chiến lược, mà còn là thước đo phản ánh tầm nhìn, quyết tâm và năng lực điều hành kinh tế vĩ mô của đất nước.
Tuy nhiên, con đường hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số đặt ra nhiều thách thức về thể chế, nguồn lực, chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động, khoa học - công nghệ và năng lực nội tại của doanh nghiệp. Đồng thời, bối cảnh toàn cầu đang có nhiều biến động với các yếu tố như căng thẳng địa chính trị, chính sách các nước lớn thay đổi, vấn đề chuyển đổi số, chuyển dịch chuỗi cung ứng và yêu cầu phát triển xanh - bền vững… cũng đòi hỏi Việt Nam phải có các chiến lược phát triển linh hoạt, hiệu quả và đột phá.
Theo GS, TS Trần Thị Vân Hoa – Trường Kinh tế và Quản lý công (Đại học Kinh tế Quốc dân), Việt Nam có khát vọng vượt từ thu nhập trung bình thấp 4.110 USD/người năm 2024 lên ngưỡng thu nhập cao trên 26.835 USD/ dự kiến vào năm 2045, đây là một thách thức trong bối cảnh Việt Nam đang thực hiện tái cấu trúc hành chính toàn diện, cũng như thực hiện cuộc cách mạng về thể chế, hạ tầng và công nghệ, giữa những căng thẳng thương mại toàn cầu.
Do đó, GS, TS Trần Thị Vân Hoa đã chỉ ra 3 kịch bản tăng trưởng bao gồm:
Thứ nhất, kịch bản A với mô hình “khởi động nhanh”. Kịch bản này gồm 3 giai đoạn tăng trưởng là giai đoạn 2025-2029 với GDP 11%/năm, giai đoạn 2030-2037 với GDP 9%/năm, giai đoạn 2038-2045 với GDP 7-8%/năm. Với kịch bản này sẽ có ưu điểm là tận dụng động lực ban đầu, thời gian dài điều chỉnh, nhưng áp lực lớn và có thể gây “kiệt sức” tăng trưởng trong 5 năm đầu.
Thứ hai, kịch bản B với mô hình “tăng tốc kéo dài”. Đây là kịch bản cũng gồm 3 giai đoạn tăng trưởng là giai đoạn 2025-2031 với GDP 11%/năm, giai đoạn 2032-2038 với GDP 8,5-9%/năm, giai đoạn 2039-2045 với GDP 6,5-7,5%/năm. Với kịch bản này, ưu điểm là có thời gian chuẩn bị dài nên áp lực phân bổ đều, nhưng lại khó duy trì động lực tăng trưởng cao trong thời gian dài.
Thứ ba, kịch bản C với mô hình “sóng tăng trưởng”. Kịch bản này gồm 3 giai đoạn tăng trưởng là giai đoạn 2025-2035 với 2 phân kỳ là 2025-2030 – phân kỳ chuẩn bị với GDP 8-10%/năm, 2031-2035 – phân kỳ tăng tốc với GDP 11-12%/năm. Giai đoạn 2036-2040 với GDP 8,5-9%/năm, giai đoạn 2041-2045 với GDP 6,5-7,5%/năm.
Trong 3 kịch bản trên, GS, TS Trần Thị Vân Hoa cho biết nên lựa chọn kịch bản C, là do kịch bản này có giai đoạn chuẩn bị kéo dài đảm bảo nền tảng vững chắc, cải cách toàn diện, phù hợp với chu kỳ phát triển tự nhiên, giúp giảm rủi ro "sốc tăng trưởng" và mất cân đối.
Để hiện thực hóa Kịch bản C - Mô hình Sóng tăng trưởng, Việt Nam cần triển khai lộ trình chiến lược ba giai đoạn với logic "chuẩn bị kỹ lưỡng - đẩy mạnh toàn diện - tối ưu hóa hiệu quả", phù hợp với chu kỳ phát triển tự nhiên của nền kinh tế.
Đồng thời để thực hiện theo lộ trình tăng trưởng, GS, TS Trần Thị Vân Hoa nêu rõ, giải pháp trọng tâm là phải hoàn thiện thể chế, phát triển cơ sở hạ tầng, tạo động lực cho kinh tế tư nhân phát triển và thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) chất lượng cao; đồng thời là phải chuyển đổi số toàn diện, phát triển công nghiệp công nghệ cao… Điều này cần đến quyết tâm chính trị và đồng thuận toàn dân, ý chí vươn lên, tinh thần dân tộc.
Chia sẻ về giải pháp cho kinh tế phát triển bền vững và tăng trưởng cao, TS Đặng Thị Thu Hoài - Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược cho rằng, tăng năng suất là động lực tăng trưởng quan trọng nhất, bằng cách chuyển dịch cơ cấu, tăng cường hiệu quả, tăng trưởng theo chiều rộng, đổi mới sáng tạo.
Vì thế, TS Đặng Thị Thu Hoài bày tỏ đồng thuận và đánh giá rất cao những nghị quyết của Đảng, Nhà nước vừa ban hành về những giải pháp phát triển công nghệ, chuyển đổi số và thúc đẩy kinh tế tư nhân, cũng như công cuộc cải cách bộ máy, chính quyền các cấp.
TS Đặng Thị Thu Hoài cũng cho rằng, các cơ quan quản lý cần tiếp tục cải cách pháp luật, tạo môi trường kinh doanh cạnh tranh lành mạnh; hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn lực, vốn, đất đai, cơ hội kinh doanh phải minh bạch, dựa trên năng lực đổi mới sáng tạo…
Ngoài ra, Việt Nam cần phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, bằng cách tăng đầu tư từ ngân sách và huy động các nguồn lực xã hội cho hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) thuộc các lĩnh vực trọng tâm.
Đồng thời, xây dựng các trung tâm đổi mới sáng tạo, vườn ươm công nghệ theo chủ đề đóng vai trò hạt nhân cho hệ sinh thái sáng tạo vùng. Các trung tâm này không chỉ cung cấp không gian nghiên cứu, thử nghiệm công nghệ mà còn đóng vai trò kết nối doanh nghiệp khởi nghiệp, nhà đầu tư và tổ chức hỗ trợ.
Xây dựng và triển khai các chính sách cụ thể để khuyến khích đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp. Các công cụ như ưu đãi thuế cho chi phí R&D, tín dụng ưu đãi cho doanh nghiệp đầu tư công nghệ mới. Đặc biệt, cần khuyến khích sự liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp với các viện nghiên cứu, trường đại học, từ đó hình thành các cụm liên kết ngành đổi mới sáng tạo.
Xây dựng và hoàn thiện chính sách về khuyến khích các tập đoàn, tổng công ty chủ động nghiên cứu, đặt hàng hoặc tiếp nhận, sử dụng sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong các hoạt động nâng cao năng suất lao động…
Ngoài ra, theo các chuyên gia, dù hướng tới phát triển kinh tế bền vững và đạt mức tăng trưởng cao, nhưng Việt Nam không nên đánh đổi ổn định kinh tế vĩ mô để lấy tăng trưởng cao, mà cần xây dựng kế hoạch dài hạn cụ thể, chọn lọc đầu tư vào các lĩnh vực trọng tâm, phối hợp hài hoà các chính sách điều hành kinh tế vĩ mô, nhất là giữa chính sách tài khoá và chính sách tiền tệ, kiểm soát lạm phát, tạo môi trường kinh doanh minh bạch...
