Cần cú hích cho giao thông “xanh”

>> Phát triển giao thông xanh – giải pháp phát triển bền vững giao thông công cộng

Công ty Toyota Việt Nam đã phối hợp với Đại học Bách khoa Hà Nội và Công ty Cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn, thực hiện Dự án theo dõi đánh giá hiệu quả ứng dụng nhiên liệu sinh học trên dòng xe động cơ đốt trong (ICE) và xe công nghệ xăng lai điện Hybrid (HEV).

Giải pháp “xanh”

Mẫu xe dùng để thử nghiệm là Toyota Corolla Cross V (ICE) và Toyota Corolla Cross HV (Hybrid) với 3 loại xăng: RON-95-V, xăng sinh học E5 RON-95-V và E10 RON-95-V (xe và xăng đạt tiêu chuẩn Euro5). Dự án được thực hiện trong điều kiện phòng thí nghiệm và trên đường thực tế (đường nội đô, đường quốc lộ và cao tốc), với khung giờ cao điểm và thấp điểm. Các yếu tố được thử nghiệm là: tiêu thụ nhiên liệu, mức độ phát thải và khả năng vận hành.

Sau gần 4 tháng thử nghiệm (từ ngày 16/3 đến ngày 10/7/2023), kết quả cho thấy, về tiêu thụ nhiên liệu, so với xăng RON-95-V thì xăng E5 RON-95-V giảm lượng tiêu hao 0,7% trên xe Corolla Cross V và 7,6% trên xe Corolla Cross HV. Còn với xăng E10 RON-95-V giảm 2,3% trên xe Corolla Cross V và 7,8% trên xe Corolla Cross HV. Xe Corolla Cross HV cũng tiết kiệm hơn từ 51-57% so với xe Corolla Cross V ở cả 3 loại xăng.

Về mức độ phát thải CO2 (Carbon Dioxit), xe Corolla Cross HV cũng giảm nhiều hơn xe Corolla Cross V với cả 3 loại xăng, lớn nhất là 61% khi thử nghiệm trên đường nội đô. Cùng với đó là giảm 27% khí HC (Hydrocarbon) và 48% khí CO (Carbon Monoxit) so với xe Corolla Cross V. Xe Corolla Cross HV có phát thải thấp là do gần 2/3 quãng đường nội đô và 1/3 quãng đường cao tốc, chỉ có động cơ điện hoạt động.

Theo PGS.TS Đàm Hoàng Phúc, Đại học Bách khoa Hà Nội, với những kết quả trên, việc sử dụng xe Hybrid kết hợp với xăng sinh học không chỉ giúp người tiêu dùng tiết kiệm chi phí mà còn là giải pháp góp phần giảm phát thải ngay lập tức tại Việt Nam.

Theo nghiên cứu của Công ty Deloite, trong khoảng 20 năm qua, riêng các loại phương tiện giao thông đường bộ phát thải lượng lớn khí thải, chiếm khoảng 16-17% lượng khí thải carbon toàn cầu và vẫn không ngừng tăng lên. Việc chuyển sang sử dụng xe điện được cho là giải pháp “xanh” phù hợp nhất. Tuy nhiên, chuyển sang xe điện cũng cần có thời gian. Trước hết đòi hỏi phải phát triển hạ tầng các trạm sạc, đầu tư cho lưới điện thông minh. Hơn nữa, để có giao thông không phát thải, cũng cần dựa trên nền tảng tối ưu cơ cấu nguồn năng lượng của quốc gia. Tức là phải sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo nhiều, nên cần có thời gian và sự đầu tư.

>> TP.HCM: Lên kế hoạch 3 giai đoạn tiến tới “xoá sổ” xe “xăng” và phủ 100% xe điện?

Chính sách khuyến khích phù hợp

Môi trường các thành phố lớn ở Việt Nam bị ô nhiễm nặng nề có nguyên nhân từ khí thải ô tô, xe máy gây ra. Nhu cầu về ô tô tại Việt Nam lại đang tăng nhanh. Theo dự báo, đến năm 2025 sẽ đạt khoảng 800.000 xe/năm. Số lượng ô tô tăng nhanh dẫn tới hệ lụy là lượng khí thải gây ô nhiễm môi trường ngày càng lớn. Sử dụng xe Hybrid, rõ ràng giúp giảm khí thải độc hại, tiết kiệm nhiên liệu. Xe Hybrid được cho là phù hợp với điều kiện Việt Nam hiện nay, bởi không đòi hỏi hạ tầng như xe điện.

Tuy nhiên, đến nay xe Hybrid lại không được khuyến khích sử dụng tại Việt Nam. Luật thuế Tiêu thụ đặc biệt hiện hành quy định: xe ô tô chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện, năng lượng sinh học, trong đó tỷ trọng xăng chiếm không quá 70% số năng lượng sử dụng, được áp dụng thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt bằng 70% mức thuế suất dành cho xe cùng loại. Với quy định này, hiện chỉ những xe ô tô chạy xăng kết hợp với năng lượng điện (nạp điện bằng hệ thống sạc điện riêng), mới được hưởng thuế ưu đãi. Còn xe ô tô sử dụng công nghệ Hybrid, có năng lượng điện được chuyển hoá từ nhiên liệu xăng, không được hưởng ưu đãi thuế.

Trong khi đó, từ năm 2016 Thái Lan đã áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt dựa trên lượng phát thải khí CO2. Có nghĩa là những mẫu xe nào càng có phát thải CO2 thấp thì càng có thuế suất thấp. Điều này vừa thúc đẩy phát triển xe xanh vừa bảo vệ môi trường. Cụ thể với dòng xe Hybrid, phát thải 150g CO2/km có mức thuế là 26%, 100g CO2/km có mức thuế 21% và 50g CO2/km có mức thuế 16%.

Với xăng sinh học, từ năm 2007 Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt “Đề án phát triển nhiên liệu sinh học đến năm 2015, tầm nhìn đến năm 2025”, trong đó có việc thúc đẩy xăng nhiên liệu E5 và E10, nhưng đến nay vẫn chưa được phổ biến rộng rãi. Hạ tầng cung cấp và phân phối xăng sinh học còn rất hạn chế. Nhiều cây xăng chưa trang bị cột đổ xăng E5, nhiều nhà máy ethanol đã đóng cửa vì thua lỗ. Chính sách hỗ trợ, khuyến khích sản xuất, phân phối nhiên liệu sinh học không đủ hấp dẫn. Giá bán xăng sinh học không chênh lệch nhiều so với xăng thông thường…

Các chuyên gia về môi trường cho rằng, trước khi tiến tới các loại xe thuần điện hoặc sử dụng nhiên liệu hydro, Chính phủ nên có hướng khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng xe Hybrid, đồng thời ưu tiên các loại xăng sinh học để đạt hiệu quả giảm phát thải sớm nhất.