Cân nhắc làm rõ tiêu chí, điều kiện vay lãi suất 0% không cần tài sản bảo đảm

Theo đó, tại phiên họp, cho ý kiến về Dự thảo Luật (sửa đổi), nhiều ý kiến bày tỏ quan tâm đến việc quy định lãi suất cho vay đặc biệt là 0%/năm (sửa đổi khoản 1 Điều 193 Luật hiện hành).

Cụ thể, Dự thảo Luật (sửa đổi) quy định: “Ngân hàng Nhà nước quyết định cho vay đặc biệt có tài sản bảo đảm, không có tài sản bảo đảm đối với tổ chức tín dụng. Tài sản bảo đảm của khoản vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước. Lãi suất cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước là 0%/năm”.

Đánh giá về nội dung này, các đại biểu cho rằng, đây là một chính sách hỗ trợ mạnh mẽ, thể hiện rõ vai trò của Ngân hàng Nhà nước trong việc hỗ trợ các tổ chức tín dụng đang trong tình trạng đặc biệt khó khăn, nhằm giữ vững an toàn của hệ thống tài chính ngân hàng. Tuy nhiên, quy định mức lãi suất 0%/năm mà không gắn với điều kiện áp dụng cụ thể có thể dẫn tới lạm dụng chính sách, tạo ra rủi ro, làm sai lệch môi trường cạnh tranh giữa các tổ chức tín dụng và tăng áp lực lên ngân sách quốc gia…

Quan tâm đến nội dung này, tham gia thảo luận tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Hữu Thông – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Thuận đề nghị, cần quy định cụ thể trong Dự thảo Luật: “Lãi suất 0% chỉ áp dụng cho tổ chức tín dụng thuộc diện kiểm soát đặc biệt, tái cơ cấu bắt buộc hoặc có ảnh hưởng hệ thống đến sự ổn định tài chính quốc gia”. Đồng thời, bổ sung cơ chế giám sát, công khai và đánh giá hiệu quả việc sử dụng nguồn vay đặc biệt này.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Hải Nam – Đoàn đại biểu Quốc hội TP Huế tán thành với quy định như Dự thảo Luật, nhưng đề nghị, cần quy định cụ thể, rõ ràng hơn nữa về tiêu chí, điều kiện, quy trình, thủ tục và quy mô, định mức của khoản vay này như thế nào? Cùng với đó, phải bảo đảm cân đối tài chính, nguồn lực của Ngân hàng Nhà nước.

Theo đại biểu Nguyễn Hải Nam, Dự thảo Luật cũng phân cấp, phân quyền cho Thống đốc Ngân hàng Nhà nước. Song, đây là hoạt động cho vay và có thể sẽ có rủi ro tín dụng, vì vậy, cần làm rõ quyền này có kèm với trách nhiệm hay không và trách nhiệm này thuộc về cá nhân hay tổ chức, tập thể?

Giải trình về vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước - Nguyễn Thị Hồng cho biết, Luật cũ trước Luật sửa đổi năm 2024 đã quy định việc cho vay đặc biệt thực hiện theo quy định của Ngân hàng Nhà nước và Ngân hàng Nhà nước có quy định tài sản hay không có tài sản bảo đảm, lãi suất hay không có lãi suất. Tuy nhiên đến Luật năm 2024 đặt ra thẩm quyền cho vay đặc biệt không có tài sản bảo đảm, lãi suất 0% thuộc về Thủ tướng.

Theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, trong thực tiễn với sự biến động không ngừng của hệ thống các tổ chức tín dụng trong nước cũng như trên thế giới; với sự phát triển của công nghệ thì những vấn đề liên quan đến thanh khoản, rút tiền của người dân, người dân không phải đến ngân hàng, có thể rút tiền trên ứng dụng điện tử. Những vấn đề xử lý nhanh cần phải được đặt ra, cho nên Thủ tướng đề nghị Ngân hàng Nhà nước rà soát, xử lý vấn đề này.

“Việc cho vay không có tài sản bảo đảm với lãi suất bằng 0% không phải việc thường xuyên liên tục, đây là trường hợp rất đặc biệt. Khi phát hiện tổ chức tín dụng cần thiết đưa vào giai đoạn can thiệp sớm thì trong giai đoạn này đều thực hiện giải pháp và yêu cầu tổ chức tín dụng cùng cổ đông phải thực hiện.

Trong giai đoạn can thiệp sớm nếu trường hợp thiếu thanh khoản thì vẫn được thực hiện vay của Ngân hàng Nhà nước nhưng các khoản vay được thực hiện với lãi suất 0% chứ không phải chưa có vấn đề gì đã được vay ngay với lãi suất 0%”, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước chia sẻ.

Đồng thời cho hay, cho vay đặc biệt chỉ xảy ra ở trường hợp người dân rút tiền hàng loạt tại ngân hàng, có sự lan truyền lớn. Nếu không can thiệp kịp thời sẽ gây ảnh hưởng lớn đến hệ thống. Và khi xét cho vay đặc biệt, bao giờ Ngân hàng Nhà nước cũng yêu cầu các ngân hàng phải có tài sản bảo đảm trước, còn khi khó khăn quá, không còn tài sản bảo đảm thì mới xét đến không cần tài sản bảo đảm.