Chậm tiến độ dự án truyền tải điện do vướng thủ tục chuyển đổi đất rừng

Tại cuộc họp Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển điện lực mới đây về triển khai các dự án điện trọng điểm, cấp bách theo quy hoạch điện VII, Bộ Công Thương đã nêu ra thực trạng rất nhiều dự án vướng mắc thủ tục chuyển đổi đất rừng cần các cơ quan chức năng sớm vào cuộc.

Điển hình, dự án Đường dây 500kV đấu nối Nhà máy Nhiệt điện BOT Nghi Sơn 2, công tác giải phóng mặt bằng đang rất chậm, đặc biệt là công tác chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng và công tác tái định cư đến nay vẫn chưa có chủ trương chuyển đổi.

Ngày 20/11/2019, Bộ NN&PTNT có văn bản gửi UBND tỉnh Nghệ An về chuyển đổi mục đích sử dụng rừng. Ngày 27/11/2019, UBND tỉnh Nghệ An có văn giao Sở NN&PTNT chủ trì, phối hợp các đơn vị để giải trình ý kiến của các Bộ và khẩn trương hoàn thiện hồ sơ xin chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng. Hiện nay các Sở và các đơn vị liên quan đang hoàn thiện hồ sơ, để báo cáo và tham mưu cho UBND tỉnh báo cáo cấp có thẩm quyền.

Theo Bộ Công Thương, nếu đến tháng 6/2020 dự án không hoàn thành thì ngành Điện sẽ phải nộp phạt cho nhà đầu tư BOT dự án Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 2. Vì vậy, rất cần có sự vào cuộc quyết liệt của các bộ, ngành liên quan và UBND tỉnh Thanh Hóa và Nghệ An, nơi có đường dây đi qua.

Một số công trình lưới điện giải tỏa các nhà máy thủy điện ở Tây Bắc như TBA 220kV Mường Tè, Đường dây 220 kV Mường Tè – Lai Châu cũng vướng mắc trong thủ tục chuyển đổi đất rừng khiến việc giải tỏa công suất các nguồn thủy điện nhỏ khu vực trên gặp khó khăn.

Đường dây 220kV Huội Quảng - Nghĩa Lộ và Nghĩa Lộ - Việt Trì phục vụ truyền tải công suất các nhà máy thủy điện khu vực Tây Bắc hiện nay, UBND tỉnh Yên Bái và UBND tỉnh Sơn La đã có văn bản trình Thủ tướng Chính phủ xin chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng. Do khó khăn trong việc chuyển đổi đất rừng nên cần phải hiệu chỉnh thiết kế của dự án. Vì vậy, 2 dự án trên không đáp ứng tiến độ khởi công quý IV/2019 theo kế hoạch mà phải lùi lại đến quý IV/2020 và dự kiến hoàn thành trong năm 2022.

Đáng lưu ý nhất là là sự chậm trễ của Đường dây 220kV Thượng Kon Tum - Quảng Ngãi, do thủ tục chuyển đổi đất rừng kéo dài khiến dự án không thể hoàn thành đóng điện trong năm 2019 (mặc dù kế hoạch hoàn thành là Quý II/2019), đang ảnh hưởng nghiêm trọng tiến độ phát điện của thủy điện Thượng Kon Tum. Vì vậy, UBND tỉnh Quãng Ngãi cần quyết liệt trong công tác giải phóng mặt bằng.

Ông Nguyễn Đức Tuyển, Giám đốc Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung (CPMB) chia sẻ, giải phóng mặt bằng vẫn là trở ngại lớn nhất trong triển khai các dự án truyền tải do đơn vị triển khai, đặc biệt là dự án đường dây 500kV Vũng Áng – Quảng Trạch – Dốc Sỏi – Pleiku2 (đường dây 500kV mạch 3).

Theo ông Tuyển, thủ tục xin chuyển mục đích sử dụng rừng, đặc biệt rừng tự nhiên các loại sang đất xây dựng dự án rất phức tạp, chuyển qua lại rất nhiều Bộ (như: NN&PTNT, Công Thương, Tài nguyên và Môi trường, Quốc phòng, Kế hoạch và Đầu tư), nhiều cấp để kiểm tra rà soát, thời gian kéo dài ảnh hưởng lớn đến tiến độ phê duyệt đầu tư xây dựng dự án.

Bên cạnh đó, dự án và diện tích chuyển mục đích sử dụng rừng phải phù hợp với quy hoạch sử dụng đất 5-10 năm của tỉnh/thành được Chính phủ phê duyệt, ban hành Nghị quyết và phù hợp kế hoạch sử dụng đất được Hội đồng nhân dân tỉnh thông qua hằng năm. Nội dung này thường gặp vướng mắc do các dự án thường không được UBND tỉnh cập nhật trong quy hoạch sử dụng đất 5 -10 năm và diện tích đất chủ đầu tư đăng ký kế hoạch sử dụng đất cho dự án tại các tỉnh chỉ là phần thu hồi đất tại phần móng trụ nên diện tích xin chuyển mục đích sử dụng rừng cả hành lang sẽ không tương ứng.

Ngoài ra, cũng chưa có quy định hay hướng dẫn nào của cấp có thẩm quyền cho việc diện tích chuyển mục đích sử dụng rừng cần phải thu hồi đất trong hành lang an toàn. Đối với đất rừng trong hành lang tuyến, sau khi chuyển đổi vẫn giao cho chủ rừng quản lý và sử dụng…

Trước những vướng mắc trên, mới đây tại báo cáo của Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển điện lực ngày 31/1/2020, Bộ Công Thương kiến nghị Chính phủ sớm xem xét và ban hành chỉ thị tăng cường quản lý nhà nước về trách nhiệm của chính quyền địa phương trong công tác thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án điện. Chỉ đạo các Bộ, ngành và chính quyền địa phương tập trung tháo gỡ các khó khăn vướng mắc, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, đặc biệt là các thủ tục liên quan đến chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng đối với các dự án điện.

Bộ Công Thương đề nghị Bộ NN&PTNT chỉ đạo các cơ quan chuyên môn rút ngắn quy trình, thủ tục hành chính để giúp tháo gỡ vướng mắc, sớm hoàn thiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất rừng, tạo điều kiện cho các địa phương và Chủ đầu tư sớm triển khai các dự án, đảm bảo tiến độ, chất lượng và hiệu quả đầu tư.

Bộ Công Thương cũng kiến nghị Bộ TN&MT chỉ đạo các cơ quan chuyên môn đẩy nhanh tiến độ thẩm định các báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án, nhất là các dự án nhiệt điện và đường dây truyền tải điện. Chỉ đạo các Cục chức năng hướng dẫn rõ ràng, cụ thể, thống nhất cho Chủ đầu tư về các hồ sơ thủ tục cấp giấy phép.

Ngoài ra, kiến nghị UBND các tỉnh/thành phố giải quyết dứt điểm các vấn đề tồn tại liên quan đến đền bù, giải phóng mặt bằng các dự án điện, nhất là các đường dây và trạm đấu nối đồng bộ với phát điện nhà máy, các dự án điện cấp bách, các dự án giải tỏa công suất các dự án năng lượng tái tạo...