Chiến sự Nga - Ukraine: "Gió sẽ đổi chiều" nếu Ukraine được cấp máy bay F-16

Nỗi lo về năng lực không quân hạn chế của Ukraine tiếp tục là một vấn đề cản trở Kiev tiến hành cuộc phản công quy mô lớn. Thời gian qua, Tổng thống Ukraine Zelensky đã bận rộn qua lại khắp châu Âu để kêu gọi NATO cung cấp thêm những khí tài hiện đại, mà trong đó máy bay chiến đấu F-16 là một trong những chủ đề chính.

>> Chiến sự Nga - Ukraine: Nga sắp ồ ạt tung đòn không quân?

Thế nhưng, Mỹ và các đồng minh vẫn đang lưỡng lự trước sự lựa chọn này. Vấn đề nằm ở việc Washington cần tính toán họ và Ukraine có thể đạt được lợi ích gì với việc này?

Củng cố cơ hội chiến thắng cho Ukraine

Đây là lý do được mong chờ nhất nếu Mỹ gửi cho Kiev những máy bay chiến đấu hiện đại của mình. Bằng cách thực hiện bước đi chiến lược này, Washington sẽ đảm bảo hơn cho khả năng giành thắng lợi trên chiến trường cho Ukraine.

Ưu thế trên không đã trở thành một điều kiện tiên quyết cho bất kỳ hoạt động tấn công thành công nào theo học thuyết quân sự của NATO. Tuy nhiên, Kiev lại không có được điều đó cho cuộc phản công, dù họ đã được cung cấp nhiều pháo và xe tăng tân tiến.

Các chuyên gia cho rằng, với việc thiếu hụt một trong những lực lượng quan trọng như không quân, lực lượng tiến công của Ukraine sẽ dễ dàng trở thành miếng “mồi ngon” cho tiêm kích và máy bay ném bom Nga – vốn có quy mô và sức mạnh vượt trội so với Ukraine.

Dù năng lực phòng không của Ukraine đã cải thiện rõ rệt nhờ hệ thống tên lửa từ phương Tây, nhưng Kiev hiện chỉ có một phi đội nhỏ máy bay MIG và SU thời Liên Xô. Nhiều chuyên gia quân sự cho rằng, một khi có được phi đội F-16, Kiev có thể giành lấy quyền kiểm soát bầu trời, bảo vệ cho đội quân dưới mặt đất để giành thắng lợi.

Chưa kể, khả năng phòng thủ của Kiev tại các cơ sở hạ tầng quan trọng cũng sẽ cải thiện rõ rệt. Các máy bay F-16 sẽ hoạt động như một hệ thống tấn công từ trên không kết hợp với hệ thống phòng không trên mặt đất, cho phép Kiev bắn hạ tên lửa của Nga trước khi chúng tới mục tiêu. Mới đây, Ukraine đã hứng chịu tổn thất nặng nề khi kho đạn trị giá 500 triệu USD bị Nga không kích phá hủy.

Bảo đảm hành lang ngũ cốc Biển Đen

Xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine đã trở thành "nguồn sống" chính của Kiev trong chiến sự Nga- Ukraine, nhưng hướng đi này gặp trở ngại lớn với các hoạt động quân sự của Nga trên Biển Đen.

Nếu có các máy bay phản lực hiện đại, Ukraine có thể đảm bảo an ninh cho hành lang này. Kiev có thể khôi phục hoàn toàn hoạt động xuất khẩu lương thực mà không phải cầu viện sự hỗ trợ của các nước láng giềng hay chịu sức ép của Nga.

Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kuleba nhận định: “Một phi đội F-16 được trang bị tốt sẽ cho phép chúng tôi ngăn chặn các tàu chiến và máy bay chiến đấu của Nga tránh xa tuyến hàng hải của hành lang ngũ cốc. Điều này sẽ đảm bảo dòng tàu chở ngũ cốc và các thực phẩm khác của Ukraine không bị gián đoạn, đặc biệt là tới các quốc gia dễ bị tổn thương nhất ở phía Nam bán cầu”.

Đúc rút kinh nghiệm thực chiến cho NATO

Theo các chuyên gia, nếu đưa các máy bay F-16 ra chiến trường Ukraine, Mỹ có thể rút được những kinh nghệm thực tiễn quý báu cho không quân.

Trong thập niên 50 cho tới 80 của thế kỷ trước, sức mạnh không quân của Hoa Kỳ đã được tăng cường nhờ nhiều bài học cay đắng rút ra trong thực chiến với các hệ thống không quân của Nga. Tuy nhiên, kể từ đầu thế kỷ 21, Mỹ chưa đối đầu trực tiếp với một đối thủ hùng mạnh nào để có thể thử nghiệm hết các vũ khí tân tiến của mình.

Nếu trang bị F-16 cho Ukraine, Mỹ có quyền đòi hỏi Ukraine chia sẻ các dữ liệu và kinh nghiệm khi tác chiến với Nga – một lực lượng mạnh mẽ với các hệ thống tác chiến điện tử tiên tiến. Những thông tin đó là vô cùng quý báu để đánh giá và cải tiến năng lực kho vũ khí của NATO.

Một luận điểm khác cũng rất đáng chú ý từ Ukraine, đó là việc nhiều quốc gia đang xem xét thay thế F-16 bằng các máy bay F-35 hiện đại hơn. Nếu Mỹ đi đầu và thuyết phục các quốc gia khác gửi F-16 cho Ukraine, Washington sẽ có lợi ích kinh tế khổng lồ từ việc cung cấp thế hệ máy bay mới cho NATO.

Thời gian qua, Ukraine không chỉ tích cực vận động Mỹ và đồng minh cung cấp máy bay, mà còn đưa hàng loạt phi công ra nước ngoài để đào tạo điều khiển các thế hệ máy bay hiện đại của phương Tây. Ukraine đang kỳ vọng vào sự thay đổi trong suy nghĩ của các lãnh đạo Mỹ và phương Tây trong cung cấp F-16 cho mình.

>> Chiến sự Nga – Ukraine: NATO phát hiện “trụ cột” mới

Từ đầu chiến sự Nga- Ukraine, đề nghị hỗ trợ máy bay của Kiev đã gần như không được đáp lại. Nhưng khi Ukraine bắt đầu giành lại thế cân bằng trên chiến trường, sự cứng rắn này dường như đang thay đổi, dù ít ỏi.

Như trong chuyến thăm Anh mới đây của Tổng thống Zelensky, Thủ tướng Anh Rishi Sunak cho biết Anh sẽ sẵn sàng huấn luyện các phi công Ukraine sử dụng máy bay chiến đấu của phương Tây “tương đối sớm”, nhưng cũng nhấn mạnh rằng việc cung cấp những máy bay chiến đấu là “điều không hề đơn giản”. Tại Mỹ, dù Tổng thống Biden vẫn bác bỏ khả năng đó, nhưng đã có ngày càng nhiều tiếng nói trong Quốc hội kêu gọi Nhà Trắng thay đổi quan điểm này.