Chiến sự Nga - Ukraine và nỗi ám ảnh năng lượng

TRƯƠNG KHẮC TRÀ• 20/11/2022 04:30

Hơn một nửa năng lực sản xuất năng lượng của Ukraine bị vô hiệu hóa, 1/4 dân số không có điện. Thảm họa mùa đông được báo trước.

Trạm điện trúng tên lửa

Trạm điện của Ukraine bị trúng tên lửa của Nga

>>Rời Nga, Châu Âu không dễ giải bài toán năng lượng

Tuyết đầu mùa đã rơi ở Ukraine trong khi 10 triệu người tương đương 1/4 dân số hoàn toàn không có điện, nhiệt độ bắt đầu giảm. Các tổ chức quốc tế nói rằng Ukraine chắc chắn đối mặt với thảm họa nhân đạo còn khốc liệt hơn thương vong do chiến tranh.

Từ cuối tháng 10 tới nay, quân Nga dần rút khỏi một số vùng lãnh thổ Ukraine, không mở thêm mặt trận mới nào ngoài việc tập trung hỏa lực đánh phá cơ sở năng lượng Ukraine, hơn một nửa năng lực trong ngành này đã bị chôn vùi dưới bom đạn Nga.

Các đợt tấn công được tiến hành một cách có tính toán và gây thiệt hại nghiêm trọng tới mức quan chức phương Tây và Ukraine cho rằng chúng được chỉ đạo bởi các chuyên gia điện lực.

Điều này là dễ hiểu, bởi Moscow biết chính xác sơ đồ mạch điện quốc gia Ukraine do hệ thống này từng được Liên Xô thiết kế và xây dựng. Do vậy, phần lớn các cuộc tập kích của Nga đều đánh trúng mục tiêu, khả năng khôi phục không theo kịp sự hủy hoại có chủ đích.

Nhiều thành phố của Ukraine được cung cấp sưởi ấm hệ thống tập trung và phân phối được vận hành bởi các nhà máy sử dụng cả điện và khí đốt, điều này đồng nghĩa các cuộc tấn công vào mạng lưới điện sẽ gây hậu quả rất tàn khốc khi mùa đông lạnh lẽo ập đến.

Cứ đà này, Ukraine phải đối mặt với tình trạng mất điện trên toàn lãnh thổ, hàng chục triệu người ở miền Đông và miền Trung có thể sơ tán tránh rét, đó là những cuộc chạy trốn đã được dự báo rất nghiêm trọng, gây sức ép với Chính phủ về vấn đề an sinh, dịch tễ.

>> Chiến sự Nga- Ukraine: Nga bất ngờ tung chiến thuật mới

Năng lượng và mùa đông là hai gọng kìm mà Tổng thống Putin đặt kỳ vọng có thể đảo ngược tình thế. Nó đánh gục ý chí từng người dân Ukraine, khiến Tổng thống Zelensky cầu cứu thêm chi viện từ đồng minh.

Kho dầu 100.000 tấn của Ukraine bốc cháy

Ngay cả châu Âu đầy tiền mặt cũng khó tìm mua thêm năng lượng phục vụ sưởi ấm do nguồn cung chủ đạo từ Nga dần khép lại và hoàn toàn chấm dứt từ đầu năm sau. Tại Đức và Pháp, giá điện cao hơn 10 lần so với 1 năm trước.

Hóa đơn tiền điện tăng cao, chi phí sinh hoạt tăng phi mã và một mùa đông phải lựa chọn giữa “ăn uống hoặc sưởi ấm” đang là thực tế mà người dân châu Âu phải đối mặt…

Các lãnh đạo châu Âu đã thực hiện chiến lược “ngoại giao con thoi” đến các quốc gia giàu trữ lượng dầu mỏ, Thủ tướng Đức thăm Canada, Trung Quốc; Thủ tướng Italy đến Algeria.

Phần lớn các thành viên EU chưa tích trữ đủ năng lượng cho mùa đông, vì thế khó lòng chia sẻ cho Ukraine. Cho dù Hội nghị Thượng đỉnh năng lượng sắp triệu tập cũng chẳng có cơ sở thực tế nào đủ sức giải quyết cơn khủng hoảng đang trầm trọng từng ngày ở Ukraine.

Những nguy cơ trên đã diễn biến đúng ý đồ của Kremlin - phương Tây nản chí, hiện tượng y hệt đã xảy ra trong đại dịch COVID-19. Khi đó, thành viên EU bất đồng dữ dội về phân bổ ngân sách, vật tư y tế.

Giải pháp được đưa ra là cơ chế mua sắm chung, chia sẻ lẫn nhau. Nhưng dầu mỏ và khí đốt không giống khẩu trang và vaccine, đây là loại tài nguyên không tái tạo do Nga và OPEC+ cầm trịch.

Mùa đông có thể ít diễn ra giao tranh hỏa lực hơn giữa Nga và Ukraine, nhưng cuộc chiến ngầm vẫn tiếp diễn. Và khi nắng ấm trở lại làm tan chảy lớp băng lạnh giá - sẽ chứng kiến châu Âu và Ukraine mệt mỏi tột cùng, các kế hoạch sẽ thay đổi từ mùa xuân năm sau.