CHUỖI CUNG ỨNG NÔNG NGHIỆP AN TOÀN: Cần thay đổi tư duy liên kết sản xuất kinh doanh

>>>CHUỖI CUNG ỨNG NÔNG NGHIỆP AN TOÀN: Nỗ lực tham gia chuỗi giá trị nông sản toàn cầu

Sáng nay (29/9), tại hội trường VCCI chi nhánh TP HCM, được sự chỉ đạo của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với VCCI chi nhánh TP HCM tổ chức Diễn đàn: Phát triển chuỗi cung ứng sản xuất nông nghiệp an toàn. Diễn đàn tiếp nối các sự kiện, chuỗi diễn đàn mà Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp đã triển khai thời gian qua, nhằm mang đến các cơ hội đầu tư, liên kết phát triển cho doanh nghiệp, nhà đầu tư, đặc biệt các doanh nghiệp, thành viên là những “mắt xích” tham gia trong chuỗi cung ứng nông nghiệp Việt.

Tham luận tại Diễn đàn, TS. Từ Minh Thiện, Tổng Giám đốc Công ty CP Phát triển Dịch vụ Thái Bình Dương chia sẻ 5 nhu cầu của thị trường: Thứ nhất, giá cả phải thực sự cạnh tranh. Theo ông, nông sản hiện nay đang cạnh tranh rất mạnh, đặc biệt là cạnh tranh với giá của nhiều quốc gia khác như Trung Quốc, Thái Lan…

Thứ hai, phải có khả năng cung cấp thường xuyên, đúng thời hạn. Có những công ty chỉ bán sản phẩm duy nhất nhưng thuê gian hàng hội chợ lớn bằng cả cái hội trường.

Thứ ba, có khả năng cung cấp số lượng lớn. Theo TS Từ Minh Thiện, Việt Nam, ngành nông nghiệp của Việt Nam rất đa dạng, nhưng khả năng cung cấp số lượng lớn là chưa tốt. Do đó, cần phải có sự liên kết  chặt chẽ.

Thứ tư, phải có chất lượng tốt, vị ngon phải đồng đều và bao bì phải đảm bảo.

Thứ năm, là an toàn vệ sinh thực phẩm.

“Xu hướng tiêu thụ thực phẩm trên thế giới hiện nay chúng ta phải cố gắng xâm nhập được vào các thị trường ngách. Đồng thời, giao thoa giữa 3 vấn đề là cái sức khỏe, thuận tiện, thích thú. Đây là giá trị cốt lõi của sản phẩm, phải có sự khác biệt. Nông sản phải luôn luôn đảm bảo được giá trị cốt lõi”, TS. Từ Minh Thiện chia sẻ.

Về vấn đề liên kết chuỗi cung ứng, TS. Từ Minh Thiện cho rằng, tất cả các liên kết cuối cùng chỉ để phục vụ khách hàng. Theo ông, có 3 loại liên kết là liên kết chiều ngang, liên kết chiều dọc và liên kết hỗn hợp.

Đối với liên kết chiều ngang, ông cho rằng liên kết này khá phức tạp, làm sao mọi người hợp tác theo tinh thần của hợp tác xã một cách tự nguyện và có lợi. Việt Nam có thể nghiên cứu các mô hình hợp tác xã của Nhật Bản - đây là mô hình hợp tác xã rất thành công nhưng tại Việt Nam thì vẫn còn nhiều khó khăn, rất ít hợp tác xã thành công.

Liên kết chiều dọc cần phải có một doanh nghiệp lớn để dẫn đầu, như kiểu "chim đầu đàn". Liên kết này theo mô hình "đàn chim bay" và đây là mô hình rất quan trọng. Tuy nhiên, ông cho rằng, mô hình liên kết này lại khá lỏng lẻo. Một sự thay đổi về giá trên thị trường có thể làm liên kết này thay đổi ngay. Vai trò của địa phương rất quan trọng nhưng vẫn chưa rõ trách nhiệm, quyền lợi của địa phương khiến địa phương khó tham gia.

“Trong khi đó, liên kết hỗn hợp sẽ khắc phục được một số nhược điểm của 2 loại liên kết trên. Các phương pháp đánh giá chuỗi cung ứng, trong đó, khó nhất là khả năng kiểm soát được lợi ích của các cá nhân và tổ chức trong chuỗi”, TS. Từ Minh Thiện đánh giá.

Nhận xét thực trạng chuỗi cung ứng nông sản hiện nay, TS. Từ Minh Thiện cho rằng, hiện nay việc đầu tư cho sản xuất nông sản chưa có nhiều và chưa dám đầu tư mạnh vì sản xuất nông sản khá bấp bênh. Do đó, cần phải tính được tổng cầu của tất cả thị trường rồi mới ra được kế hoạch sản xuất.

Ông cũng cho rằng, Việt Nam có rất nhiều chính sách nhưng để tiếp cận chính sách không dễ, nhất là đối với người nông dân. Bên cạnh đó, chất lượng nguồn nhân lực, ứng dụng công nghệ cao vẫn còn hạn chế. “Liên kết giữa các vùng, trong sản xuất nông nghiệp không tính theo địa phương, mà phải tính theo vùng nguyên liệu mà vùng nguyên liệu tính theo thổ nhưỡng”, TS. Từ Minh Thiện chia sẻ.

Từ đó, TS. Từ Minh Thiện kiến nghị, cần nhiều tiềm năng để phát triển chuỗi cũng như để đạt được hiệu quả cao. Các giải pháp cần được triển khai đồng bộ, xuyên suốt và linh hoạt. Về lâu dài, cần thay đổi tư duy liên kết sản xuất kinh doanh của người sản xuất lẫn cấp quản lý.

Ông cho rằng, trong giai đoạn đầu, vai trò nhà nước cũng như các Viện, Trường có ý nghĩa và tác động quan trọng trong việc hình thành và duy trì các thành viên trong liên kết theo chuỗi giá trị thông qua các chính sách ưu đãi vốn vay, hỗ trợ kỹ thuật và thị trường. Sau đó, sẽ giảm dần các hỗ trợ về tài chính, chỉ còn các hỗ trợ về mặt kỹ thuật, về xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu. Để dần dần, các chuỗi sẽ được hình thành và vận hành theo hướng tự giác, dựa trên hiệu quả kinh tế và sự hợp tác tự nguyện giữa các thành viên.