"Cơ chế đặc thù" của Hà Nội khác gì so với TP HCM

Tại buổi thảo luận Hội trường về Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù đối với Hà Nội, cơ bản các ý kiến Đại biểu tán thành việc ban hành Nghị quyết nhằm phát triển thu đô nhanh bền vững, khẳng định vai trò đầu tàu của thành phố.

Đặc thù không phải đặc quyền, đặc lợi

Theo đó, Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (đoàn Ninh Thuận) cho rằng, Luật Thủ đô có hiệu lực từ năm 2013, song đến nay hầu như các quy định trong luật đã không còn phù hợp. Nghị định số 63/2017/NĐ-CP của Chính phủ quy định một số cơ chế, chính sách tài chính ngân sách đặc thù đối với Thủ đô Hà Nội cũng là một khối cơ chế chính sách đặc thù cho Thủ đô song cơ chế đó cũng chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của Hà Nội.

“Quá tải hạ tầng đặc biệt là hạ tầng đô thị, quy hoạch, quản lý đô thị chưa đáp ứng nhu cầu thực tiễn, ô nhiễm môi trường, ùn tắc giao thông lâu nay chưa được giải quyết căn cơ là những thực tế của Thủ đô. Trong khi đó, quyền lực được giao chưa tương đồng với vai trò”, Đại biểu đoàn Ninh Thuận nhấn mạnh, đồng thời cho biết nhất trí với việc ban hành Nghị quyết thí điểm cơ chế đặc thù cho Thủ đô. 

“Đứng trước mục tiêu đến 2025 xây dựng thủ đô thành động lực phát triển cho vùng và cả nước, xây dựng thành phố đổi mới sáng tạo, duy trì tăng trưởng cao hơn, đặc biêt cao hơn giai đoạn vừa qua cần thiết phải có cơ chế đặc thù cho Hà Nội”, Đại biểu nhấn mạnh.

Trước một số ý kiến cho rằng nhiều địa phương cũng xin cơ chế đặc thù, Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương cho rằng, địa phương nào cũng có đặc thù nhưng cơ chế chính sách ban hành ra không phải phù hợp với tất cả các địa phương. 

“Cơ chế đặc thù cho phép các địa phương phát triển nhanh hơn. Tuy nhiên gần đây có nhiều đặc thù được hiểu theo hướng đặc quyền đặc lợi, do đó, kiến nghị bỏ hai từ đặc thù chỉ cần để “Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đối với Hà Nội”, đây không phải né tránh mà chỉ là địa phương nào chính sách đó”, Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương nhấn mạnh. 

Bên cạnh đó, Đại biểu cũng nhất trí cho rằng nên giao quyền cho HĐND TP Hà Nội quyết định mức phí, lệ phí, bỏ mức trần tăng thu phí, lệ phí.

“Điều này là phù hợp, nhiều nước đã làm. Ví dụ như phí đỗ xe nhiều nước cũng quy định cao khu vực trung tâm, các địa phương lân cận xa trung tâm mức phí thấp hoặc miễn phí. Nếu trung tâm thành phố mà cái gì cũng miễn phí thì ai tội gì đi xa. Đây cũng là tạo cơ chế thu hút cho các khu đô thị xung quanh thành phố”, Đại biểu nhấn mạnh, đồng thời lưu ý việc tăng phí cần được sự đồng thuận của người dân.

Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương cũng đề nghị cân nhắc bổ sung Luật Thủ đô kịp thời, cân nhắc sự tồn tại của Nghị định 63 do có ý trùng với Nghị quyết lần này. 

Đồng quan điểm, Đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội) cũng khẳng định tính cần thiết ban hành Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù đối với Hà Nội.

Hai điểm khác biệt nhưng phù hợp

Đại biểu cho rằng, trong 9 cơ chế tại dự thảo Nghị quyết của Hà Nội, đã có 7 cơ chế được thông qua và áp dụng với TP HCM và đang được thực hiện rất tốt, do đó, không có lý do gì không áp dụng với Thủ đô.

Về hai cơ chế khác nhau còn lại, Đại biểu đoàn Hà Nội phân tích, thành phố đề xuất sử dụng chi thường xuyên còn dư dôi để phát triển hạ tầng. Điều này là phù hợp.

“Thành phố cũng đề xuất sử dụng ngân sách thành phố hỗ trợ cho các địa phương khác gặp khó khăn, đây là tinh thần cả nước vì Hà Nội, Hà Nội vì cả nước nên không có lý gì để không đồng tình”, Đại biểu nhấn mạnh.

Điểm lại 7 cơ chế đã được TP HCM áp dụng rất tốt, Đại biểu cho rằng, nếu Hà Nội cũng được áp dụng tự xác định phí, lệ phí thì Thủ đô sẽ phát triển dịch vụ công, sẽ có những khu vực hạ tầng và cảnh quan đẹp như các khu đô thị Ciputra, Phú Mỹ Hưng như TP HCM. 

Về đề xuất TP Hà Nội được hưởng 50% khoản thu tiền sử dụng đất khi bán tài sản công gắn liền trên đất, Đại biểu cho rằng, thực chất khoản thu này dành 70% trang trải di dời đầu tư xây dựng cho chuyển đổi, trong 30% còn lại chỉ dành cho địa phương 15%, đồng thời thúc đẩy chuyển dịch cơ sở sử dụng tài sản đất đai hiệu quả.

TP Hà Nội cũng đề xuất được hưởng toàn bộ số thu từ sắp xếp, cổ phần hóa DNNN, thoái vốn nhà nước đầu tư tại các doanh nghiệp do UBND Thành phố làm đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước, Đại biểu cho rằng: “Thực chất nguồn thu về vốn và các nguồn thu khác trong cổ phần hoá đã được quy định thuộc ngân sách địa phương. Chỉ khác 1 điều là những giá trị không thuộc vốn nhà nước Hà Nội đang xin đưa vào như giá trị thương hiệu,…Điều này sẽ khuyến khích địa phương làm thế nào để đổi mới hoạt động doanh nghiệp, cổ phần hoá cao hơn”.

Khẳng định cơ chế xin tạm ứng quỹ dự trữ tài chính là phù hợp, Đại biểu cho rằng TP HCM cũng đã đề xuất vay triển khai dự án từ lâu. Việc kéo dài thời gian vay từ 12 lên 36 tháng của Hà Nội cũng sẽ đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn vốn này.

“Tôi chỉ băn khoăn, so với Nghị quyết 54 của TP HCM, Hà Nội còn đang xin cơ chế hẹp hơn, ví dụ như TP HCM còn xin chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ 10ha trở lên còn Hà Nội thì không. Nhưng đây cũng là dễ hiểu khi Hà Nội còn có Luật Thủ đô”, Đại biểu Cường nhấn mạnh.