Sửa Luật Thuế giá trị gia tăng: Khơi nguồn lực cho lĩnh vực nông nghiệp

Ngày 26/11/2025, Bộ trưởng Bộ Tài chính, thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, đã ký Tờ trình số 1090/TTr-CP gửi Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đề nghị xem xét, thông qua Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng.

Việc sửa Luật lần này được cho nhằm bảo đảm mục tiêu kép, vừa tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, đồng thời bảo đảm sự tương thích, thống nhất giữa các văn bản pháp luật hiện hành. Dự thảo Luật (sửa đổi) tập trung vào 3 nội dung cốt lõi, bao gồm:

Thứ nhất, đưa lại quy định không phải kê khai, tính nộp thuế nhưng được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào đối với sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường mua bán qua khâu thương mại.

Với quy định này doanh nghiệp không phải trả thuế giá trị gia tăng 5% đầu vào đối với hàng hóa là các sản phẩm nông nghiệp mua bán ở khâu thương mại, khắc phục tình trạng số thuế giá trị gia tăng thu rồi lại hoàn thuế cho những mặt hàng mà phần lớn sản lượng sản xuất ra được dành để xuất khẩu như cá da trơn, hồ tiêu, cà phê,… vốn là vốn đang là thế mạnh xuất khẩu của Việt Nam, giúp giảm áp lực tài chính và tăng hiệu quả kinh doanh cho doanh nghiệp.

Thứ hai, điều chỉnh chính sách thuế giá trị gia tăng đối với sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi để thực hiện theo quy định của pháp luật về thức ăn chăn nuôi.

Với việc sửa đổi quy định này cơ sở sản xuất kinh doanh thức ăn chăn nuôi không phải trả thuế giá trị gia tăng 5% nêu trên, doanh nghiệp sẽ giảm được chi phí sản xuất từ đó tăng khả năng cạnh tranh với sản phẩm thức ăn chăn nuôi nhập khẩu.

Thứ ba, bỏ điều kiện yêu cầu người mua chỉ được hoàn thuế khi người bán đã kê khai, nộp thuế.

Việc loại bỏ quy định này sẽ góp phần rút ngắn thời gian hoàn thuế, việc hoàn thuế đối với cơ sở xuất khẩu được thực hiện theo quy định mà không phải chờ, xác định được là người bán đã kê khai, nộp thuế.

Nhìn nhận về nội dung Dự thảo Luật, không ít ý kiến cho rằng, đây là bước đi mang tính chiến lược, thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc hoàn thiện chính sách thuế theo hướng hỗ trợ doanh nghiệp, bảo đảm công bằng giữa hàng hóa trong nước và nhập khẩu, đồng thời tạo điều kiện để sản xuất nông nghiệp phục hồi sau thiên tai.

Cho ý kiến về việc đưa lại quy định không phải kê khai, tính nộp thuế nhưng được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào đối với sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường mua bán qua khâu thương mại, Chủ tịch Hội tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA) - Nguyễn Thị Cúc cho rằng, đây là vấn đề rất lớn mà cộng đồng doanh nghiệp đã kiến nghị trong thời gian qua.

Theo Chủ tịch VTCA, với quy định của Luật Thuế giá trị gia tăng cũ, nông sản mua trực tiếp của người dân là đối tượng không chịu thuế, còn nông sản bán qua thương mại cho doanh nghiệp xuất khẩu cũng không phải nộp thuế giá trị gia tăng đầu ra và được khấu trừ đầu vào. Tuy nhiên, từ ngày 01/7/2025, khi áp dụng Luật mới, hàng hóa qua thương mại lại trở thành đối tượng chịu thuế 5%, tạo ra bất cập lớn.

“Nếu sản phẩm nhập khẩu thì không chịu thuế giá trị gia tăng, trong khi hàng hóa trong nước mua qua công ty thương mại lại phải chịu thuế 5%. Do nông dân sản xuất là đối tượng không chịu thuế nên không có thuế đầu vào để khấu trừ.

Vì vậy, phần thuế giá trị gia tăng 5% ở khâu thương mại trở thành chi phí, đẩy giá vốn tăng lên, ảnh hưởng trực tiếp đến xuất khẩu, bởi giá bán không thể tăng tương ứng theo tỷ lệ thuế, làm giảm kim ngạch và sức cạnh tranh của doanh nghiệp”, Chủ tịch VTCA phân tích.

Đồng thời cho rằng, việc Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi để đưa nhóm hàng này quay lại cơ chế không phải kê khai, tính thuế như trước là hoàn toàn hợp lý. Như vậy, doanh nghiệp không phải nộp thuế 5% đầu ra, nhưng vẫn được khấu trừ thuế đầu vào, giúp giảm chi phí, khuyến khích xuất khẩu nông sản.

Cùng chung quan điểm, không ít ý kiến cũng cho rằng, đề xuất này trong Dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi) là phù hợp thực tiễn, giúp giảm chi phí, khơi thông dòng vốn, tạo động lực phục hồi sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp và xuất khẩu.

Được biết, Luật Thuế giá trị gia tăng hiện hành được Quốc hội thông qua ngày 26/11/2024, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/7/2025. Tuy nhiên, quá trình thực hiện, Chính phủ, Bộ Tài chính đã nhận được kiến nghị của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các Hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp phản ánh vướng mắc về chính sách, đặc biệt là đối với lĩnh vực nông nghiệp, thức ăn chăn nuôi và điều kiện hoàn thuế.