Cơ hội tăng xuất khẩu vào Mỹ cho dệt may, da giày của Việt Nam

Theo nhóm phân tích CTCP CK Bảo Việt (BVSC), gói đánh thuế 250 tỷ USD của Mỹ tính đến nay mới mang lại thuận lợi cho xuất khẩu nhóm hàng máy móc, điện tử. Nhóm dệt may, giày dép, thủy sản chưa được hưởng lợi nhiều.

Các nhóm hàng mà Việt Nam xuất khẩu nhiều nhất vào Mỹ hiện nay chủ yếu thuộc 2 lĩnh vực chính: công nghiệp chế biến, chế tạo, thâm dụng nhiều lao động và các linh kiện, máy móc, các sản phẩm điện tử. Trong số này, hàng dệt may chiếm trọng lớn nhất (25%); đứng thứ hai là điện thoại và các loại linh kiện (chiếm 18,6%); thứ ba là giày dép các loại (chiếm 11%). Tiếp đến là gỗ và các sản phẩm gỗ (chiếm 8%); máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác (chiếm 7,3%); máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện (chiếm 7,2%); túi xách, vali, mũ, ô dù (chiếm 2,8%); phương tiện vận tải phụ tùng (chiếm 2,7%); thủy sản (chiếm 2,2%)...

Theo quan sát, một trong những nguyên nhân quan trọng lý giải sự phân hóa trong tốc độ tăng trưởng giữa các nhóm hàng mà Việt Nam xuất vào Mỹ trong các tháng qua đến từ lộ trình áp thuế quan của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc.

Thứ nhất, các mặt hàng điện tử và đồ điện gia dụng của Trung Quốc (trừ điện thoại di dộng) hầu hết đã bị Mỹ áp thuế trong gói hàng hóa trị giá 250 tỷ USD. Đây cũng là những nhóm hàng mà Việt Nam xuất vào Mỹ có mức tăng trưởng đột biến và mạnh nhất như phân tích ở trên. Điều này là bằng chứng cho thấy xuất khẩu nhóm hàng này của Việt Nam đang được hưởng lợi lớn nhờ xung đột thương mại Mỹ-Trung.

Thứ hai, những nhóm hàng xuất khẩu thâm dụng nhiều lao động mà nhiều nhà đầu tư kỳ vọng Việt Nam sẽ hưởng lợi nhiều nhất từ xu hướng dịch chuyển nhà máy ra khỏi Trung Quốc để tránh thuế là dệt may, giày dép, sản xuất đồ chơi... trên thực tế lại chưa có thấy sự tăng trưởng bứt phá. Điều này là do trong gói hàng hóa Trung Quốc bị Mỹ đánh thuế cho đến nay chưa bao gồm những mặt hàng này. Do đó, xu hướng dịch chuyển đơn hàng, giúp xuất khẩu của Việt Nam vào Mỹ tăng mạnh tại các mặt hàng trên chưa thật sự rõ nét.

Thứ ba, nếu Mỹ và Trung Quốc không đạt được thỏa thuận thương mại mới vào cuối tháng 6 tới dẫn tới việc chính quyền D.Trump quyết định áp thuế 25% lên toàn bộ hàng hóa còn lại của Trung Quốc thì cơ hội tăng thị phần xuất khẩu của Việt Nam ở thị trường Mỹ là rất lớn. Khi đó, những mặt hàng tiêu dùng là thế mạnh sản xuất của Việt Nam như dệt may; da giày; đồ chơi và dụng cụ thể thao... sẽ có nhiều điều kiện thuận lợi để lấy thị phần từ Trung Quốc khi nước này bị đánh thuế.

Mức thuế 25% là khá lớn đối với những ngành có biên lợi nhuận trung bình, thâm dụng nhiều lao động nên xu hướng các nhà nhập khẩu Mỹ dịch chuyển đơn hàng sang các nước khác nhằm tránh thuế sẽ diễn ra mạnh hơn. Kể cả trong kịch bản Mỹ và Trung Quốc đạt được thỏa thuận dẫn đến việc Mỹ chưa áp thuế lên gần 250 tỷ USD còn lại thì chỉ riêng việc Mỹ tăng thuế từ 10 lên 25% đối với 200 tỷ hàng hóa Trung Quốc từ 10/05/2019 vừa qua cũng đã mang đến cơ hội để Việt Nam gia tăng thị phần xuất khẩu tại Mỹ trong các quý tới

Dựa vào mức thị phần hàng Việt Nam tăng lên được (+0,2%) kể từ khi Mỹ chính thức áp thuế lên hàng Trung Quốc một năm trước và quy mô gói hàng hóa Trung Quốc đang bị Mỹ đe dọa đánh thuế tiếp, BVSC ước tính: nếu chiến tranh thương mại Mỹ-Trung leo thang lên mức cao nhất, thị phần xuất khẩu của Việt Nam tại Mỹ có thể tăng thêm khoảng 1% so với mức hiện nay, tương đương khoảng 25 tỷ USD (tức khoảng 10% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam và 25% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào Mỹ trong năm 2018).