Năng lực dư thừa, xe xăng Trung Quốc “trút” xuống đâu?

Xuất khẩu tăng mạnh

Sự bùng nổ của ô tô điện tại Trung Quốc, với các chính sách ưu đãi lớn thời gian qua, đã khiến cho hoạt động sản xuất xe xăng bị ảnh hưởng. Theo công ty tư vấn Automobility, Trung Quốc hiện có thể xuất xưởng 30 triệu ô tô xăng mỗi năm nhưng nhiều nhà máy đang trong tình trạng “nhàn rỗi” do tiêu thụ nội địa giảm.

Số liệu từ Tập đoàn Công nghiệp Ô tô Thượng Hải (SAIC) cho thấy, doanh số bán xe xăng tại thị trường nội địa đã giảm từ 1,4 triệu xe năm 2020 xuống còn 435.000 xe năm 2024. Các hãng xe khác như Chery, Geely, Dongfeng, Faw… cũng tương tự.

Thực trạng này đã thúc đẩy xuất khẩu xe xăng Trung Quốc ra toàn cầu. Theo dữ liệu của Automobility, xuất khẩu ô tô của Trung Quốc đang tăng mạnh, từ 1 triệu xe năm 2020 tăng lên 6,5 triệu xe năm 2025, trong đó xe xăng vượt con số 4,3 triệu xe, chiếm 2/3 tổng số xe xuất khẩu.

Trong khi doanh số bán xe xăng của nhiều hãng xe Trung Quốc tại thị trường nội địa giảm thì ngược lại doanh số bán trên thị trường toàn cầu lại tăng nhanh. SAIC từ 400.000 xe năm 2020 lên hơn 1 triệu xe năm 2024; Chery tăng vọt từ 730.000 năm 2020 lên 2,6 triệu xe năm 2024; Dongfeng đạt 250.000 xe năm 2024, tăng gấp 4 lần so với năm 2020…

Đại diện của Chery cho biết, thị trường ô tô cạnh tranh khốc liệt tại Trung Quốc đã khiến xuất khẩu trở nên thiết yếu đối với tăng trưởng và lợi nhuận của các hãng xe. Hầu hết các thương hiệu đều tập trung vào xuất khẩu xe chạy xăng, đơn giản vì chúng dễ bán ở hầu hết các khu vực.

Các hãng xe Trung Quốc đang đẩy lượng xe tồn kho "ế ẩm" sang các thị trường có hạ tầng xe điện kém phát triển và mặt bằng thu nhập thấp hơn. Đông Âu, Nam Mỹ, châu Phi và Đông Nam Á trở thành "chiến trường" và các thương hiệu Trung Quốc đang tăng tốc, cố gắng dùng doanh số ở nước ngoài để bù lại mất mát trên "sân nhà". Họ cũng cho biết, có thể tinh chỉnh sản phẩm cho phù hợp với mọi thị trường.

Thị trường “hạng hai”

Ô tô Trung Quốc tràn ra thế giới, thường có giá rất cạnh tranh so với các đối thủ cùng phân khúc. Nhưng cũng đặt ra những cảnh báo về sản phẩm lạc hậu, kém chất lượng.

Việt Nam là một ví dụ. Ô tô Trung Quốc tràn vào có nhiều sản phẩm cũ, lạc hậu, bán giá rẻ để tiêu thụ hàng tồn kho. Vào tháng 10/2023, SAIC ra mắt mẫu xe New MG5 tại thị trường Việt Nam. New MG5 thuộc phân khúc sedan cỡ C nhưng có giá bán siêu rẻ, chỉ từ 399- 499 triệu đồng, tương đương với các mẫu xe thuộc phân khúc hạng A. Ngay khi mới ra mắt, có nhiều thông tin cho rằng chiếc New MG5 này giống hệt mẫu xe Roewe i5 bán trong giai đoạn 2018-2020 tại Trung Quốc. Roewe i5, vốn là mẫu xe có doanh số ế ẩm và giá của nó đã giảm xuống chỉ còn khoảng 10.000 USD (tương đương 240 triệu VND) tại thị trường Trung Quốc vào năm 2023. Thông qua việc “thay tên đổi họ”, SAIC đã đưa một mẫu xe lạc hậu tại Trung Quốc vào Việt Nam.

Đầu năm 2025, hãng xe Geely đưa mẫu Coolray về Việt Nam phân phối. Đây là chiếc SUV cỡ B với diện mạo nguyên bản từ năm 2018. Trong khi ở các thị trường khác, chẳng hạn như Malaysia ngay cạnh Việt Nam, Coolray đã có bản nâng cấp giữa vòng đời từ năm 2024.

Hàng loạt mẫu ô tô Trung Quốc ra mắt, chỉ sau 1 thời gian ngắn đã giảm giá sâu, trở thành những chiếc xe siêu rẻ trong phân khúc. Điển hình là các mẫu xe MG ZS, MG RX5, MG HS… giảm giá từ 100 -120 triệu đồng tại các đại lý, chỉ sau khoảng 3 tháng mở bán.

Giới kinh doanh nhận xét, ô tô giá rẻ thường là hàng tồn kho lâu ngày không bán được, đi kèm với nó là công nghệ lạc hậu, chất lượng xuống cấp. Khó có thể yên tâm về độ tin cậy, an toàn, chưa kể khi bán lại sẽ mất giá lớn. Chẳng có xe nào có chất lượng tốt, công nghệ hiện đại, đời mới bán với giá rẻ cả. Những chiếc xe đời mới, công nghệ hiện đại Trung Quốc đưa sang bán tại Việt Nam không hề rẻ. Hầu hết đều có giá tiền tỷ, thậm chí đắt hơn cả xe Hàn, Nhật, Mỹ, Đức cùng phân khúc trên thị trường.

Công nghệ sản xuất xe xăng của Trung Quốc không được đánh giá cao, khi năng lực sản xuất dư thừa, tồn kho nhiều, họ sẽ tìm nơi để “trút” xuống. Nguy cơ biến những thị trường “hạng hai” trở thành “bãi rác”.