Cơ hội thúc đẩy hợp tác ASEAN - EU

Việt Nam đã chứng kiến tác động tích cực của môi trường đầu tư và sản xuất thuận lợi đối với nền kinh tế. Lực lượng lao động có tay nghề đã được đào tạo một cách tương đối nhanh chóng, trong khi hệ thống hạ tầng cảng biển không ngừng được cải thiện. Mô hình hợp tác giữa Singapore và bang Johor của Malaysia cũng cho thấy các khu phát triển liên kết có thể thúc đẩy mạnh mẽ dòng vốn đầu tư.

Tuy nhiên, ông Klein nhận định, chủ nghĩa bảo hộ ở một số quốc gia châu Âu đang khiến cả hoạch định dài hạn lẫn đàm phán ngắn hạn trở nên ngày càng khó khăn.

Bản thân Đông Nam Á cũng tồn tại những phức tạp nội khối. Căng thẳng kéo dài giữa Thái Lan và Myanmar cùng với sự chồng lấn về năng lực sản xuất tại Malaysia, Philippines và Indonesia tiếp tục là những yếu tố cản trở sự phối hợp sâu rộng trong khu vực.

Tuy vậy, nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu có thể chính là động lực lớn nhất để khu vực vượt qua quán tính lịch sử. Xét cho cùng, những tác động nặng nề nhất từ thuế quan của Mỹ vẫn chưa thật sự đến. Trong bối cảnh tình hình kinh tế trong nước xấu đi, các nhà hoạch định chính sách có thể buộc phải xem xét lại những lập trường từng cản trở hội nhập sâu rộng hơn trước đây.

Bên cạnh châu Âu, việc mở rộng liên kết kinh tế với các đối tác khác cũng là một lựa chọn khả thi. Các quốc gia đang phát triển nhanh tại Trung Đông, châu Phi và đặc biệt là Ấn Độ đều có thể tạo ra nhu cầu lớn đối với hàng hóa từ Đông Nam Á.

"Dù không sở hữu quy mô kinh tế như EU, Mỹ hay Trung Quốc, những đối tác này lại mang đến cơ hội đa dạng hóa, yếu tố then chốt để duy trì đà tăng trưởng trong một môi trường thương mại toàn cầu đang xấu đi", ông Klein nói.

Những gián đoạn thương mại tiềm ẩn có thể trở thành chất xúc tác cho làn sóng tự do hóa mới, đặc biệt trong bối cảnh Mỹ ngày càng xa rời chính những thể chế thương mại toàn cầu mà họ từng tạo dựng. Trong khoảng trống quyền lực thương mại hiện tại, châu Âu có thể trở thành đối tác có ảnh hưởng lớn hơn nhiều đối với Đông Nam Á so với những năm gần đây.

Tuy nhiên, để điều đó thành hiện thực, các nước Đông Nam Á cần đặt ưu tiên cao cho việc thúc đẩy đàm phán thương mại trong ngắn hạn.