COVID-19, Heiniken và câu chuyện thay đổi để thích ứng

Có một “anh Tây” sau khi đến Việt Nam một thời gian đã có những trải nghiệm thực tế về những người Việt sống quanh anh ta. Sau đó, anh có viết lại một câu chuyện trên Blog của mình với một sự thú vị không hề giấu diếm.

Anh ấy viết rằng: “Người Việt rất thích uống bia cùng nhau bên các hàng quán vỉa hè. Họ ngồi quanh chiếc bàn nhỏ, ăn vài món "finger food" (đồ bốc) như lạc, ốc... Văn hóa uống bia ở Việt Nam mang đậm tính cộng đồng. Do đó, bạn rất hiếm khi thấy người Việt Nam uống bia một mình.

Người Việt coi việc "uống mảnh" là điều thô lỗ bậc nhất. Tất cả phải uống cùng nhau trong mọi lượt. Bạn đừng quá lo lắng nếu tửu lượng mình không cao. Hiện nay, việc ép uống đã không còn quá phổ biến và bị xem như hành động rất phản cảm.

Ngay cả vào ngày trời rét, người Việt vẫn thích uống bia với những viên đá bên trong cốc. Đá có thể xem như một "cặp bài trùng" không thể tách rời khi uống bia tại Việt Nam. Nhân viên phục vụ cũng luôn có sẵn những âu đá đầy ắp để đem cho khách ngay khi cần. 

Một, hai, ba, dô: Đây là câu cửa miệng của đa số người Việt Nam khi ra quán nhậu. Chỉ cần một người bắt nhịp, tất cả sẽ cùng hô theo. Nếu uống bia cùng người Việt, bạn nên hô thật to cùng mọi người. 

Bạn phải cẩn thận nếu nghe được từ "trăm phần trăm”. Điều này có nghĩa bạn cần uống sạch cốc của mình. Nếu cảm thấy không ổn, bạn có thể thương lượng 50%. Dù điều này có thể khiến nhiều người trong bàn bật cười, bạn vẫn cần kiểm soát giới hạn của mình. Nếu không thể uống tiếp, bạn phải thú nhận sớm trước khi bị kéo vào trận say bí tỉ”.

Thật thú vị khi nghe một “anh Tây” nói về văn hóa uống bia của người Việt. Có thể nói, nếu nói về hiệu ứng đám đông, nói theo cách lịch sự là “trào lưu”, cách bình dân là “a dua, a tòng”,  hay nói theo cách dung tục bỗ bã của bọn trẻ trâu là “đú trend” , thì ở cái xứ ta mà nhận nhì thì thế giới chả nơi nào dám nhận nhất. Có lẽ vậy mà cái văn hóa uống bia của người Việt là “độc nhất vô nhị” trên thế giới.

Cũng chính vậy, với gần 100 triệu người dân, Việt Nam đang tiêu thụ lên đến hơn 40 lít bia trên đầu người trong 1 năm. Hơn 40 lít bia trên đầu người có nghĩa là chúng ta đang uống hơn 4 tỷ lít bia 1 năm. Một con số phải nói là “khủng khiếp”!

Cũng chính từ điều đó, với hơn ba mươi năm từ khi có mặt tại Việt Nam, chỉ với vài chục nhân viên thì đến nay, sáu nhà máy rải khắp dải đất hình chữ S cùng hơn ba ngàn nhân viên, hãng bia Heineken đã thành thương hiệu bia nước ngoài thành công nhất, luôn luôn duy trì vị thế hàng đầu trong thị trường đồ uống có cồn, với cái tên gọi tắt “bia Ken”.

Từ ngày mới mở cửa cùng với thuốc lá ba số 5, xà phòng thơm Camay, bia Heineken là biểu tượng cho sự ăn chơi, hưởng thụ một thời. Cái vỏ chai, vỏ lon màu xanh cùng ngôi sao năm cánh màu đỏ khi dùng xong có khi còn được để lại như đồ trang trí. Trong ký ức, tôi vẫn còn nhớ như in những món đồ chơi từ nắp chai bia Ken, bông hoa nhiều cánh cắt từ cái vỏ nhôm của lon bia.

Có mặt sớm và âm thầm duy trì phát triển, bia Ken không giống như các thương hiệu khác bay vọt lên ào ào như đàn cá chuồn phóng lên mặt nước, rồi lại lộp độp rụng xuống. Mà đi ngầm lừ lừ rồi mới trồi lên như con cá voi xanh khổng lồ, há miệng cái là đi cả đàn đủ cả chuồn, chim, thu, nụ, đé…

Bia Ken là loại bia chất lượng, nói gì nói cái vị men A-Yeast® đặc trưng thơm dính cả vào mép, màu bia vàng tươi như nắng thu, bọt trắng thơm ngầy ngậy. Tết đến, bê đi biếu ai, cứ chọn két Ken cho lành, hay khách đến nhà, chủ nhà có thể tự tin nói: “làm lon Ken nhé”. Cứ thế, bia Ken cứ từ tốn một cách nhẹ nhàng, qua đường miệng phi vào dạ dày và đến trong tâm thức của người dân Việt.

Cùng với kinh tế đi lên, bao nhiêu thương hiệu đồ uống cũng ồn ào đến Việt Nam, không hẳn họ thua kém Ken nhưng cái mà họ gặp khó là việc đánh bật ra khỏi đầu những ấn tượng của bia Ken đã hằn sâu trong tâm trí người Việt.

Cũng phải xin ngả mũ trước trình độ làm quảng cáo của Ken. Nó hài hước và trí tuệ, nó đẳng cấp và sang trọng, nó ấn tượng và đậm đà như chính cái hương vị của họ. Có lẽ, chả có quảng cáo của hãng nào làm tôi nhớ được nhiều như quảng cáo của Ken.

Thí dụ như, trong một quán bar, một chàng trai bảnh bao dạng chuẩn men vừa rót cốc Ken, bọt còn nổ lốp bốp, chợt mất điện cái phụp, màn hình tối om, vụt chốc có ánh đèn sáng lại nhưng cốc bia đã bốc hơi mất tự bao giờ. Bên cạnh là một cô gái nhung huyền óng ả, mặt đầy thỏa mãn và trên mép vẫn còn dính ít bọt trắng thơm thơm.

Hay như đoạn trong siêu thị, một cô gái rất xinh đang cố với lên giá trên lấy hai chai Ken cuối cùng còn sót lại trên giá, từ xa tiến lại một chàng trai cao nghều, cô gái ngước mắt đầy cảm ơn sự ga – lăng của chàng. Nhưng không, anh ta với cánh tay dài nghều quắp nốt hai chai cuối cùng còn lại, cặp vào ngực rồi quay lưng trong cái bộ dạng “mắt chữ O mồm chữ A” của cô gái xinh đẹp. Đừng tưởng em xinh em có quyền nhé, anh cần bia hơn…

Nhưng, đùng một cái đại dịch COVID-19 ập đến, cuộc sống bị đảo lộn, các chỗ tiêu thụ bia Ken nhiều nhất như nhà hàng, quán xá, bar, pub… đồng loạt đóng cửa. Người ta lặng lẽ làm việc từ xa, lặng lẽ bưng cơm chan canh xì xụp ở nhà. Các dịch vụ ngừng trệ, các sản phẩm không mang tính thiết yếu như rượu bia, tự nhiên thành xa xỉ phẩm.

Đại dịch COVID-19 sẽ vẫn còn diễn biến một cách khó lường, cùng với đó là nhiều biến động về môi trường kinh doanh mà mỗi doanh nghiệp cần nhanh chóng thích ứng và vượt qua. Heiniken có thể sẽ tiếp tục lắng nghe những chuyển biến và phân tích kỹ những tác động tiềm ẩn tới hoạt động của doanh nghiệp. Cùng với nền tảng phát triển bền vững đã theo đuổi trong nhiều năm, có thể họ sẽ vững vàng và phát triển trước mọi biến động và thách thức.

Liệu tới đây, sáu nhà máy bia tại Việt Nam có duy trì được doanh số, được tự hào là có phần đóng góp vào GDP của Việt Nam? Ngôi sao đỏ giờ đây liệu có còn tươi rói trên nền xanh thăm thẳm? Bên cạnh hàng loạt thương hiệu khác cũng đang âm thầm trỗi dậy soán ngôi?

Nhưng có lẽ với tôi, với bạn hay với nhiều người khác, bia Ken vẫn là một thứ gì đó rất khác…