COVID-19 làm trầm trọng thêm rủi ro nợ ở các nền kinh tế mới nổi

THY HẰNG• 19/01/2021 04:30

Theo WB, COVID-19 làm trầm trọng thêm rủi ro nợ ở các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển, trong đó có Việt Nam, làm gia tăng gánh nặng nợ và làm xói mòn khả năng trả nợ.

Theo Ngân hàng Thế giới, đại dịch đã làm trầm trọng thêm những rủi ro liên quan đến làn sóng tích lũy nợ toàn cầu kéo dài hàng thập kỷ. Do đó, cộng đồng toàn cầu cần phải hành động nhanh chóng và mạnh mẽ để đảm bảo sự tích tụ nợ gần đây không kết thúc bằng một chuỗi khủng hoảng nợ.

WB dự báo, nền kinh tế toàn cầu sẽ tăng trưởng 4% vào năm 2021, giả sử việc triển khai vắc xin COVID-19 ban đầu trở nên phổ biến trong cả năm.

Hai kịch bản cho tăng trưởng toàn cầu

Báo cáo Triển vọng kinh tế toàn cầu 2021 vừa được Ngân hàng Thế giới (WB) công bố cho thấy, mặc dù sản lượng kinh tế toàn cầu đang phục hồi sau khi suy giảm 4,3% vào năm 2020 do COVID-19 gây ra, nhưng sản lượng kinh tế thế giới vẫn ở dưới xu hướng trước đại dịch trong một thời gian dài.

WB dự báo, nền kinh tế toàn cầu sẽ tăng trưởng 4% vào năm 2021, giả sử việc triển khai vắc xin COVID-19 ban đầu trở nên phổ biến trong cả năm.

Một kịch bản bất lợi trong đó nhiễm trùng tiếp tục gia tăng và việc triển khai vắc-xin bị trì hoãn có thể hạn chế mức mở rộng toàn cầu xuống 1,6% vào năm 2021. Trong khi đó, trong một kịch bản ngược với việc kiểm soát đại dịch thành công và quy trình tiêm chủng nhanh hơn, tăng trưởng toàn cầu có thể tăng tốc gần 5%.

Cụ thể, ở các nền kinh tế tiên tiến, một sự phục hồi non trẻ đã bị đình trệ trong quý thứ ba sau sự gia tăng của các bệnh nhiễm trùng, cho thấy sự phục hồi chậm chạp và đầy thách thức. GDP của Mỹ được dự báo sẽ tăng 3,5% vào năm 2021, sau khi ước tính giảm 3,6% vào năm 2020. Trong khu vực đồng euro, sản lượng được dự đoán sẽ tăng 3,6% trong năm nay, sau khi giảm 7,4% vào năm 2020. Hoạt động ở Nhật Bản, đã giảm xuống. 5,3% trong năm vừa kết thúc, dự báo sẽ tăng 2,5% vào năm 2021.

Tổng GDP ở các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển, bao gồm cả Trung Quốc, dự kiến sẽ tăng 5% vào năm 2021, sau khi giảm 2,6% vào năm 2020. Kinh tế Trung Quốc dự kiến sẽ tăng thêm 7,9% trong năm nay sau mức tăng trưởng 2% của năm ngoái. Ngoại trừ Trung Quốc, thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển được dự báo sẽ tăng 3,4% vào năm 2021 sau khi giảm 5% vào năm 2020. Trong số các nền kinh tế có thu nhập thấp, hoạt động dự kiến sẽ tăng 3,3% vào năm 2021, sau khi giảm 0,9% vào năm 2020.

Trầm trọng thêm rủi ro tích luỹ nợ toàn cầu

Tuy nhiên theo WB, đại dịch đã làm trầm trọng thêm những rủi ro liên quan đến làn sóng tích lũy nợ toàn cầu kéo dài hàng thập kỷ. Nó cũng có khả năng làm giảm tốc độ tăng trưởng tiềm năng được dự báo từ lâu trong thập kỷ tới.

“Đại dịch đã làm trầm trọng thêm rủi ro nợ ở các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển, triển vọng tăng trưởng yếu có thể sẽ làm gia tăng thêm gánh nặng nợ và làm xói mòn khả năng trả nợ của người đi vay ”, Quyền Phó Chủ tịch Ngân hàng Thế giới về Tăng trưởng Công bằng và Các Tổ chức Tài chính Ayhan Kose cho biết.

“Đại dịch đã làm trầm trọng thêm rủi ro nợ ở các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển,

Đại dịch đã làm trầm trọng thêm rủi ro nợ ở các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển. Ảnh: Bloomberg

Đồng thời cho rằng, cộng đồng toàn cầu cần phải hành động nhanh chóng và mạnh mẽ để đảm bảo sự tích tụ nợ gần đây không kết thúc bằng một chuỗi khủng hoảng nợ. Thế giới đang phát triển không thể chịu thêm một thập kỷ mất mát nữa .

Do đó, WB cho rằng, các ưu tiên chính sách ngắn hạn hàng đầu là kiểm soát sự lây lan của COVID-19 và đảm bảo triển khai vắc xin nhanh chóng và rộng rãi. Để hỗ trợ phục hồi kinh tế, các cơ quan chức năng cũng cần tạo điều kiện cho một chu kỳ tái đầu tư nhằm mục đích tăng trưởng bền vững mà ít phụ thuộc vào nợ chính phủ.

“Trong khi nền kinh tế toàn cầu dường như đã bước vào một sự phục hồi nhẹ nhàng, các nhà hoạch định chính sách phải đối mặt với những thách thức ghê gớm về sức khỏe cộng đồng, quản lý nợ, chính sách ngân sách, ngân hàng trung ương và cải cách cơ cấu khi họ cố gắng đảm bảo rằng sự phục hồi toàn cầu vẫn còn mong manh này đạt được lực kéo và đặt ra nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ,” ông David Malpass cho biết.

Cụ thể, để vượt qua những tác động của đại dịch và chống lại cơn gió ngược đầu tư, cần có một động lực lớn để cải thiện môi trường kinh doanh, tăng tính linh hoạt của thị trường lao động và sản phẩm, đồng thời tăng cường tính minh bạch và quản trị.

WB nhận định nền kinh tế toàn cầu đang phải trải qua một thập kỷ tăng trưởng thất vọng trừ khi các nhà hoạch định chính sách tiến hành các cải cách toàn diện để cải thiện các động lực cơ bản của tăng trưởng kinh tế công bằng và bền vững.

WB khuyến cáo, các nhà hoạch định chính sách cần tiếp tục duy trì sự phục hồi, chuyển dần từ hỗ trợ thu nhập sang các chính sách thúc đẩy tăng trưởng. Về lâu dài, ở các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển, các chính sách cải thiện dịch vụ y tế và giáo dục, cơ sở hạ tầng kỹ thuật số, khả năng chống chịu với khí hậu cũng như các hoạt động kinh doanh và quản trị sẽ giúp giảm thiểu thiệt hại kinh tế do đại dịch, giảm nghèo và thúc đẩy thịnh vượng chung. Trong bối cảnh tình hình tài khóa yếu kém và nợ tăng cao, cải cách thể chế để thúc đẩy tăng trưởng hữu cơ là đặc biệt quan trọng. Trong quá khứ, cổ tức tăng trưởng từ nỗ lực cải cách đã được các nhà đầu tư ghi nhận trong việc nâng cấp kỳ vọng tăng trưởng dài hạn và dòng đầu tư tăng lên.

Các ngân hàng trung ương ở một số thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển đã áp dụng các chương trình mua tài sản để đối phó với áp lực thị trường tài chính do đại dịch gây ra, trong nhiều trường hợp là lần đầu tiên. Khi nhắm mục tiêu đến những thất bại của thị trường, những chương trình này dường như đã giúp ổn định thị trường tài chính trong giai đoạn đầu của cuộc khủng hoảng.

Tuy nhiên, ở các nền kinh tế nơi việc mua tài sản tiếp tục mở rộng và được coi là để tài trợ cho thâm hụt tài khóa, các chương trình này có thể làm xói mòn tính độc lập trong hoạt động của ngân hàng trung ương, rủi ro suy yếu tiền tệ làm giảm kỳ vọng lạm phát và gia tăng lo lắng về tính bền vững của nợ.