Đại biểu băn khoăn cách giải quyết tham nhũng, lợi ích nhóm, doanh nghiệp sân sau

Tham gia chất vấn, ĐB Trần Văn Mão (Nghệ An) băn khoăn về công tác phòng chống tham nhũng. ĐB Trần Văn Mão nêu câu hỏi: Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp về công tác phòng chống tham nhũng nhận định tham nhũng vẫn đang là thách thức, bức xúc nhất xã hội hiện nay. Bên cạnh tham nhũng vặt, các vụ tham nhũng lớn, dưới hình thức nhóm lợi ích, sân sau, công ty gia đình… đang bộc lộ cần được nhận diện, đánh giá thực chất.

"Tôi đề nghị Tổng Thanh tra Chính phủ làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm và các giải pháp căn cơ để làm rõ?", ĐB Mão nói.

Trả lời câu hỏi của ĐB Trần Văn Mão, Tổng Thanh tra Lê Minh Khái cho biết, công tác PCTN được Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ và toàn dân quan tâm. Thời gian qua, với quyết tâm cao, quyết liệt thì tình hình tham nhũng được ngăn chặn và có chiều hướng thuyên giảm. Tuy nhiên, tham nhũng vẫn là vấn đề hết sức phức tạp nên cần đẩy mạnh phòng chống.

Theo ông Khái tham nhũng có nhiều nguyên nhân, trong đó có công tác tuyên truyền và hệ thống pháp luật, công tác phòng ngừa, phát hiện, xử lý.

"Thời gian tới, Ban chỉ đạo Trung ương, Chính phủ quyết tâm tiếp tục đẩy mạnh với nhiều giải pháp: Tiếp tục tuyên truyền pháp luật để người dân, cả hệ thống, cán bộ công chức nắm vững. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật để đầy đủ, toàn diện, đảm bảo kiểm soát được hoạt động, lĩnh vực của người có trách nhiệm. Nhanh chóng sửa đổi Luật Phòng chống tham nhũng trong kỳ họp này, trong đó nhiều giải pháp và khắc phục hạn chế tồn tại nhất là xử lý tài sản không giải trình hợp lý. Tăng cường cả hệ thống chính trị vào cuộc giám sát, phát hiện, góp phần làm trong sạch bộ máy", ông Khái nói. 

Cũng tại phiên chất vấn, ĐB Mai Thị Phương Hoa (Nam Định) nêu câu hỏi: Báo cáo của Chính phủ cho thấy số lượng tạm đình chỉ và đình chỉ điều tra còn số lượng lớn và ngày càng gia tăng. Những bị can này bị treo lơ lửng về tình trạng pháp lý.

"Xin Bộ trưởng cho biết nguyên nhân chủ quan của tình trạng này? Giải pháp nào để giải quyết tình trạng trên?.", ĐB Hoa nói.

Trả lời câu hỏi trên, Bộ trưởng Công an Tô Lâm cho biết, theo số liệu báo cáo của chúng tôi, tháng 10/2017 đến tháng 9/2018, tạm đình chỉ điều tra số bị can 2.411, tăng 13,92% so với năm trước. Đình chỉ điều tra 2.340 bị can, cũng tăng so với năm trước.

Do bộ luật Hình sự 2015 có nhiều nội dung điều chỉnh, như hơn 1.000 bị can đình chỉ do rút đơn, hay người bị hại tự hoà giải... 

Về nguyên nhân chủ quan chiếm tỷ lệ rất nhỏ, chỉ có 0,75% trường hợp. Các trường hợp này cũng cần đánh giá cụ thể mới xác định oan sai và bồi thường thiệt hại.

Thời gian tới, Bộ tập trung triển khai thực hiện các Bộ luật năm 2015 như: Tố tụng hình sự, Tạm giam tạm giữ... Tăng cường tập huấn, đào tạo nâng cao năng lực cho lực lượng điều tra các cấp. Tăng cường thanh kiểm tra chấn chỉnh trong tiếp nhận xử lý tin báo tố giác tội phạm. 

Liên quan về câu hỏi của ĐB Mai Thị Phương Hoa, Viện trưởng Lê Minh Trí thông tin thêm: Chất lượng công tác điều tra có nhiều nỗ lực nhưng vẫn còn tồn tại như trong báo cáo nêu.

"Chúng tôi sẽ đặc biệt áp dụng biện pháp hạn chế như: Viện sẽ tăng cường kiểm sát quá trình xử lý tin báo tố giác ngay từ dầu. Quá trình khởi tố, điều tra, nghiên cứu hồ sơ phát hiện mâu thuẫn, bất cập sẽ yêu cầu xác minh kịp thời, chặt chẽ từ đầu cho đến cả quá trình. Các quy định của luật tố tụng, nghiệp vụ của ngành thì cần thanh kiểm tra chấn chỉnh chấp hành nghiêm để hạn chế bớt sai sót", Viện trưởng Lê Minh Trí nói.

Cũng theo Viện trưởng Lê Minh Trí, tạm đình chỉ hoặc đình chỉ có mặt tích cực vì đấu tranh tội phạm không khởi tố, không bắt thì không điều tra được như tội ma tuý, tham nhũng, cướp, giết, hiếp, đánh bài...

Khi phân loại không đủ yếu tố thì tạm đình chỉ và đình chỉ là ngăn chặn oan sai. Viện có yêu cầu rà soát các trường hợp tạm đình chỉ để không đủ điều kiện thì kết thúc, còn đủ điều kiện thì phục hồi điều tra.

Đại biểu Mai Thị Phương Hoa tiếp tục tranh luận: Sở dĩ tôi nêu câu hỏi vì trên tổng số 1 năm thụ lý trên 94.000 vụ, trong đó có hơn 12.000 vụ và hơn 2.000 bị can bị đình chỉ điều tra là con số rất lớn.

"Nhất trí đình chỉ có hai mặt nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ bỏ lọt tội phạm, vấn đề này Uỷ ban Tư pháp nêu ra nhiều năm gần đây. Mong Bộ trưởng và Viện trưởng quan tâm để làm sao giảm được tỷ lệ này", ĐB Hoa nêu vấn đề.