Hàng không - Vũ trụ, Thiết bị bay không người lái (UAV) dự kiến đạt quy mô 700 tỷ USD vào năm 2035 mang đến cho Việt Nam nhiều cơ hội trong phát triển "nền kinh tế tầm thấp".
Nền kinh tế không gian dự kiến vượt 1.400 tỷ USD vào năm 2030, trong đó, một xu thế nổi bật là “nền kinh tế tầm thấp”, khái niệm chỉ những hoạt động thương mại, nghiên cứu, dịch vụ triển khai ở không gian bay thấp với trọng tâm là hoạt động Hàng không - Vũ trụ, Thiết bị bay không người lái (UAV), có thể đạt quy mô 700 tỷ USD vào năm 2035.
Riêng thị trường UAV đã đạt 45 tỷ USD, dự kiến tăng lên 128 tỷ USD vào năm 2030, với vai trò chiến lược không chỉ trong lĩnh vực quốc phòng mà còn ở dân sự như nông nghiệp công nghệ cao, logistics, bảo vệ môi trường và cứu hộ cứu nạn, du lịch hàng không, điều trị y tế khẩn cấp, giao đồ ăn và được nhiều nước coi là một động lực mới để phát triển kinh tế.
Theo ông Trần Anh Tuấn, Phó Chủ tịch thường trực kiêm Giám đốc điều hành Mạng lưới Công nghệ Hàng không – Vũ trụ và Thiết bị bay không người lái Việt Nam (UAV Việt Nam), nhu cầu thị trường UAV nội địa đang gia tăng nhanh chóng. Hơn nữa, với các chính sách như Nghị quyết 57, 68 và đặc biệt là chiến lược “Make in Vietnam” đang ưu tiên và tạo điều kiện cho các ngành công nghệ lõi phát triển, năng lực của các doanh nghiệp công nghiệp công nghệ trong nước ngày càng linh hoạt, sẵn sàng đầu tư và tham gia vào chuỗi giá trị UAV.
Trong khi đó, Trung Quốc hiện chiếm khoảng 70% thị phần UAV, với các doanh nghiệp như DJI thống trị thị trường dân dụng. Tuy nhiên, lệnh hạn chế UAV xuất khẩu từ Trung Quốc của Mỹ và các đồng minh đã tạo ra khoảng trống lớn. "Đây chính là cơ hội để các quốc gia khác, trong đó có Việt Nam, tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu", ông Tuấn cho hay.
Trước đó, cũng từng có các chuyên gia nhận định về các lĩnh vực được cho là tiên phong trong phát triển kinh tế tầm thấp gồm: eVTOL (taxi bay điện), UAV vận tải hàng hóa, logistics không người lái và các dịch vụ công như cứu hộ, cứu nạn, kiểm tra hạ tầng; Nông nghiệp thông minh và giám sát môi trường; Hạ tầng bay thấp & hệ sinh thái AioT.
Cơ hội là vậy, tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu tham gia thị trường UAV toàn cầu ,Việt Nam cũng đối không ít thách thức về công nghệ lõi, hạ tầng và thử nghiệm cũng như thách thức trong vấn đề nguồn vốn và chính sách.
Do đó, để hiện thực hóa mục tiêu tham gia thị trường UAV toàn cầu, ông Trần Thiên Phương, Đại diện Công ty Công nghệ thông minh MiSmart cho rằng, trước hết cần ban hành khung pháp lý thử nghiệm (sandbox) có kiểm soát cho UAV dân sự tại một số địa phương trọng điểm. Ví dụ Hà Nội, Tp Hồ Chí Minh. Đồng thời kiến nghị Chính phủ ưu tiên ban hành quy định ghi nhãn hàng “Made in Vietnam” và “Make in Vietnam” cho UAV và thiết bị AIoT trong sớm nhất có thể.
Đồng quan điểm, ông Trần Anh Tuấn, đại diện Mạng lưới UAV Việt Nam cũng cho rằng, cần hoàn thiện Hành lang pháp lý với việc khẩn trương triển khai các khu sandbox để thử nghiệm UAV một cách an toàn; ban hành các quy định, tiêu chuẩn rõ ràng về thiết kế, sản xuất, bảo trì và cấp phép bay cho UAV.
Bên cạnh đó, hỗ trợ Nghiên cứu & Phát triển (R&D), trong đó, tăng cường đầu tư từ ngân sách nhà nước cho các dự án nghiên cứu, phát triển công nghệ UAV lõi.
Các ý kiến cũng cho rằng, doanh nghiệp cần hỗ trợ tài chính, xây dựng các gói tín dụng, quỹ đầu tư ưu đãi cho các doanh nghiệp, startup trong lĩnh vực UAV và hàng không tầm thấp.
Đặc biệt, có ý kiến cũng cho rằng cần tăng cường đặt hàng từ Chính phủ. Theo đó, Chính phủ đóng vai trò “khách hàng tiên phong”, đặt hàng các sản phẩm UAV “Make in Vietnam” để ứng dụng trong các lĩnh vực công như nông nghiệp, quốc phòng, an ninh, quản lý tài nguyên.