Doanh nghiệp khổ vì thủ tục thuê đất Kỳ II: Chưa thể giải quyết triệt để

Để giúp doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn trong thủ tục thuê đất, trước đó, Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) Hải Phòng có công văn số 1363 ngày 13/4/2018 đề nghị các doanh nghiệp thuộc trường hợp đang sử dụng đất mà chưa có Quyết định cho thuê đất, hợp đồng thuê đất liên hệ với Bộ phận Tiếp nhận và Trả kết quả thuộc Sở TNMT để được hướng dẫn theo quy định.

Vướng giấy tờ, khó xác minh

Trao đổi với Bưu điện TP Hải Phòng – 1 đơn vị còn vướng mắc, khó khăn về thủ tục giao đất, thuê đất, Bà Bùi Thu Hương – Trưởng phòng kinh doanh cho biết, đa phần các điểm bưu điện quận, huyện đều sử dụng đất từ những năm 98 – 99, thậm chí còn trước đó. Cho nên, một số điểm bưu điện quận, huyện không còn lưu giữ hồ sơ đất, rất khó xác minh nguồn gốc đất. Hiện tại, Bưu điện TP Hải Phòng đã gửi danh sách các điểm bưu điện quận, huyện lên Tổng cục Bưu điện. Qua quá trình xác minh cho thấy diện tích sử dụng thực tế không khớp với diện tích được giao. Để hoàn thiện thủ tục thuê đất, giao đất chúng tôi phải tiến hành xác minh lại diện tích sử dụng thực tế tại các điểm bưu điện, rất mất thời gian và chi phí – bà Hương chia sẻ.

Ông Phạm Xuân Phòng – PGĐ Văn phòng đăng ký đất đai (Sở TNMT Hải Phòng) cho biết, về cơ bản doanh nghiệp chưa có quyết định cho thuê đất, ký hợp đồng thuê đất, đều sử dụng đất từ trước Luật Đất đai năm 1993. Các doanh nghiệp vẫn sử dụng đất nhưng chỉ tạm cung cấp số liệu đất đai đang quản lý để phục vụ hoạt động kinh doanh (kê khai với Sở Kế hoạch và Đầu tư, cơ quan thuế để tạm nộp thuế…) không đăng ký đất đai với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền trong lĩnh vực đất đai. Do đó, các tổ chức trên chưa được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, ký hợp đồng thuê đất.

Ngoài ra, một số doanh nghiệp nộp hồ sơ tại Sở TNMT nhưng không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận (do vướng vào quy hoạch, có hành vi vi phạm như lấn, chiếm đất hoặc đất trong phạm vi quy hoạch, thuộc hành lang an toàn công trình…). Doanh nghiệp thuê lại của Nhà nước để làm văn phòng làm việc.

Phương án tháo gỡ

Để hỗ trợ doanh nghiệp, Sở TNMT Hải Phòng đã tiến hành rà soát, kiểm tra xác định rõ vướng mắc, hướng dẫn doanh nghiệp tháo gỡ cụ thể. Đối với những doanh nghiệp đang sử dụng đất phù hợp với quy hoạch, Sở TNMT có văn bản trình thành phố xem xét bổ sung cấp quyết định thuê đất, hợp đồng thuê đất, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Ví dụ, Viện Kiểm sát nhân dân huyện Tiên Lãng (diện tích 1738 m2), Viện kiểm sát nhân dân huyện Vĩnh Bảo (diện tích 933,5 m2), Bảo hiểm xã hội huyện Kiến Thụy (890,9 m2) sử dụng đất để xây dựng trụ sở cơ quan từ nhiều năm nay nhưng không có chứng nhận quyền sử dụng đất. Sau khi nộp hồ sơ làm thủ tục, đến nay, các đơn vị trên đã được công nhận quyền sử dụng đất, giao đất không thu tiền sử dụng đất.

Đối với những doanh nghiệp sử dụng đất không phù hợp với quy hoạch, tùy tình hình cụ thể chia thành 2 dạng. Với doanh nghiệp tự ý sử dụng đất, cơi nới thêm nhất là đất hành lang thoát lũ, hành lang bảo vệ đê điều, hành lang công trình công cộng… không thể cho thuê được, Sở sẽ trả lại hồ sơ thực hiện thủ tục thu hồi đất theo quy định.

Đối với vi phạm thuộc chủ quan của doanh nghiệp: Tự cho thuê lại, sử dụng sai mục đích, để lấn chiếm,…Sở yêu cầu, hướng dẫn doanh nghiệp khắc phục sai phạm. Sau khi doanh nghiệp sửa chữa các sai phạm sẽ được lập hồ sơ, cấp giấy chứng nhận. Qua rà soát, tháo gỡ vướng mắc, Sở TNMT Hải Phòng đã lập hồ sơ, cấp giấy chứng nhận cho 75/253 doanh nghiệp đang sử dụng đất chưa có quyết định cho thuê đất và hợp đồng thuê đất.

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp không có giấy tờ lưu trữ, gây khó khăn cho Sở TNMT trong việc xác định nguồn gốc đất đai trước khi trình UBND TP Hải Phòng giải quyết thủ tục. Phòng khám đa khoa Hội Chữ thập đỏ TP Hải Phòng (phường Quán Toan, Kiến An) sử dụng 224 m2 đất từ năm 1987 đến nay nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu. Qua khảo sát lập hồ sơ, Sở TNMT Hải Phòng dự thảo tờ trình gửi UBND TP Hải Phòng giao quyền sử dụng đất 200,9m2 sử dụng vào mục đích xây dựng cơ sở y tế thời hạn sử dụng lâu dài.

Ông Phòng cho biết thêm, thủ tục thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được thực hiện theo nhu cầu của doanh nghiệp. Sở chỉ có chức năng đôn đốc, hướng dẫn doanh nghiệp hoàn thiện hồ sơ. Cho nên, chúng tôi không thể xác nhận đến khi nào sẽ giải quyết triệt để các tồn tại trên.