Gửi bình luận
Phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và thông minh là xu hướng tất yếu, đòi hỏi phải hoàn thiện cơ chế, chính sách để thúc đẩy sự chuyển đổi này.
Năm 2024, ngành nông nghiệp Việt Nam đạt kim ngạch xuất khẩu gần 33 tỷ USD, trong đó xuất siêu lên đến 17,9 tỷ USD, chiếm 71,6% tổng thặng dư thương mại cả nước (khoảng 25 tỷ USD). Không chỉ góp phần quan trọng trong cân bằng cán cân ngoại tệ và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nông nghiệp còn đóng vai trò ổn định xã hội. Tuy nhiên, các sản phẩm nông sản xuất khẩu của Việt Nam vẫn chủ yếu ở dạng thô, giá trị gia tăng chưa cao.
Trong khi đó, sản xuất thông minh là yếu tố then chốt để tăng trưởng bền vững trong ngành nông nghiệp. Việc áp dụng công nghệ cao như tự động hóa, cảm biến, drone, và phân tích dữ liệu trong sản xuất nông nghiệp không chỉ giúp tăng năng suất mà còn giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và tài nguyên thiên nhiên. Sản xuất thông minh có thể giúp nông dân giảm thiểu chi phí sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, và cải thiện hiệu quả kinh tế.
Để đẩy nhanh tiến trình chuyển giao công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, hướng tới nền nông nghiệp thông minh, ông Trần Mạnh Báo, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn ThaiBinh Seed, nhấn mạnh vai trò của chính sách, thể chế. Theo ông, từ cấp địa phương đến trung ương cần quán triệt tư tưởng chỉ đạo của Đảng. Đặc biệt, việc đào tạo nguồn nhân lực phải được chú trọng, không chỉ cho phía Nhà nước mà cả doanh nghiệp, bởi công nghệ có thể mua được, nhưng phải có người biết vận hành.
Bên cạnh đó, cần có chính sách đầu tư vào hạ tầng khoa học, công nghệ. Ông Báo dẫn chứng rằng, trước đây, một giống cây có thể mất tới 18 năm với 36 vụ thử nghiệm mới thành công, nhưng hiện nay, nhờ công nghệ, quá trình này có thể rút ngắn đáng kể. Do đó, cần mạnh dạn đầu tư vào các công nghệ tiên tiến nhất, đồng thời xây dựng cơ chế huy động nguồn lực đầu tư vào nghiên cứu khoa học. Ngoài ra, cần tăng cường kết nối giữa doanh nghiệp và các viện nghiên cứu, thúc đẩy hợp tác giữa khu vực công và tư nhân trong việc chuyển giao công nghệ.
Nhấn mạnh Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 193/2025/QH15 của Quốc hội đang tạo đà thúc đẩy ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp, PGS-TS Nguyễn Ngọc Sơn, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội nhận định, Nghị quyết 57 và Nghị quyết 193 là luồng gió mới, sinh khí mới tác động đẩy mạnh quá trình ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp. Coi chuyển đổi số là yếu tố then chốt để đổi mới sản xuất, khi đã có cơ sở dữ liệu sẽ nâng cao quá trình quản lý chuỗi cung ứng, tối ưu hóa sản xuất, giảm thiểu rủi ro thiên tai, dịch bệnh…
“Không những thế, việc áp dụng công nghệ cao vào quy trình sản giúp công nghệ chế biến nâng cao. Đặc biệt, Nghị quyết 193 cho phép các nhà nghiên cứu có thể thành lập, điều hành doanh nghiệp từ kết quả nghiên cứu, tức là gắn quyền lợi vào đó, thương mại hóa thì giá trị tăng lên rất nhanh”, PGS-TS Nguyễn Ngọc Sơn chia sẻ.
Đồng quan điểm, PGS-TS Phạm Thị Hồng Yến, đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách ở Trung ương, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, trước bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0, với chủ trương của Đảng, nhiều nghị quyết đã được ban hành nhằm thúc đẩy ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất và kinh doanh. Việc triển khai Nghị quyết 57 và Nghị quyết 193 được kỳ vọng sẽ mang lại tác động sâu rộng, góp phần phát triển nông nghiệp công nghệ cao và nông nghiệp thông minh tại Việt Nam.
Hiện nay, trên thế giới đã thiết lập các tiêu chí đánh giá, mô hình và yêu cầu quan trọng đối với nông nghiệp 4.0, trong đó nhấn mạnh vai trò của công nghệ sản xuất thông minh và nền tảng dữ liệu lớn. Những dữ liệu liên quan đến đất đai, thổ nhưỡng, thời tiết, thiên tai, mô hình khí hậu, quy trình canh tác… nếu được số hóa và tích hợp vào hệ thống dữ liệu số, sẽ giúp giải quyết tình trạng thiếu thông tin trong sản xuất nông nghiệp hiện nay.
Theo PGS-TS Phạm Thị Hồng Yến, việc xây dựng dữ liệu lớn cũng giúp tạo thêm giá trị gia tăng cho ngành nông nghiệp, đặc biệt là về sản xuất và marketing. Hiện, một trong những điểm nghẽn lớn nhất của nông nghiệp Việt Nam là khâu tiếp cận thị trường, quảng bá. Thông qua dữ liệu, chúng ta sẽ biết được nhu cầu của người tiêu dùng để sản xuất ra những sản phẩm phù hợp và đáp ứng được mong muốn của thị trường.
“Trước đây, chúng ta đang sản xuất theo những lợi thế có sẵn, nếu áp dụng những thành tựu khoa học công nghệ, kiến thức liên quan đến quản trị điều hành, những hoạt động sản xuất nông nghiệp gắn kết với chuỗi cung ứng trên thị trường trong nước cũng như xuất khẩu thông qua chuyển đổi số, qua công nghệ, qua dữ liệu lớn kết nối các chuỗi cung ứng, sẽ nâng cao vị thế của nông nghiệp”, chuyên gia này nhấn mạnh.
