Dự thảo Luật Điện lực (sửa đổi): Cân nhắc đảm bảo tính thống nhất

Theo đó, tiếp tục Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, chiều 21/10, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra Dự án Luật Điện lực (sửa đổi).

Thông tin tại Nghị trường, Bộ trưởng Bộ Công Thương – Nguyễn Hồng Diên cho biết, trên cơ sở nhận diện các cơ sở chính trị và tổng kết các tồn tại, vướng mắc, khó khăn trong thi hành Luật Điện lực thời gian vừa qua, Chính phủ đã trình Quốc hội đề nghị xây dựng Luật Điện lực (sửa đổi) với 06 chính sách lớn bao gồm: Quy hoạch và đầu tư phát triển điện lực nhằm bảo đảm an ninh năng lượng cho đất nước; Phát triển điện năng lượng tái tạo và năng lượng mới;

Hoàn thiện các quy định về điều kiện hoạt động điện lực và việc cấp, thu hồi Giấy phép hoạt động điện lực; Quản lý hoạt động mua bán điện theo hướng thúc đẩy thị trường điện cạnh tranh minh bạch, công bằng, hiệu quả và giá điện theo cơ chế thị trường; Quản lý, vận hành hệ thống điện, chú trọng khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm, tăng cường thực hiện giải pháp quản lý nhu cầu điện và điều chỉnh phụ tải điện; An toàn sử dụng điện sau công tơ và bảo đảm an toàn đập, hồ chứa thủy điện trong giai đoạn xây dựng và vận hành công trình thủy điện.

“Theo đó, Dự thảo Luật do Chính phủ trình đã bám sát vào 06 chính sách nêu trên và không bổ sung chính sách mới”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chia sẻ.

Đồng thời cho hay, Dự thảo Luật kế thừa và có sửa đổi chủ yếu 62 Điều về quy định chung, cấp giấy phép hoạt động điện lực, thị trường điện, mua bán điện, giá điện, quyền và nghĩa vụ của các đơn vị điện lực và khách hàng sử dụng điện, bảo vệ công trình điện lực và an toàn điện, bỏ 04 Điều (tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật; hồ sơ đề nghị cấp, sửa đổi, bổ sung giấy phép hoạt động điện lực; quyền và nghĩa vụ của đơn vị tư vấn chuyên ngành điện lực; thanh tra điện lực), gộp 04 Điều vào các điều khác (chủ yếu về nội dung chính sách phát triển về đầu tư, tiết kiệm điện và giá điện).

Bổ sung 68 Điều gồm các nội dung về quy hoạch phát triển điện lực, chính sách đấu thầu chủ đầu tư các dự án nguồn điện, chính sách xử lý các nguồn điện khẩn cấp, chính sách phát triển và vận hành các dự án nhà máy nhiệt điện sử dụng khí, dự án nguồn điện đầu tư theo phương thức đối tác công tư áp dụng loại hơp đồng xây dựng - vận hành - chuyển giao, các chính sách về năng lượng tái tạo (điện mặt trời, đặc biệt quy định về phát triển điện gió ngoài khơi), năng lượng mới với điều kiện tiến bộ khoa học kỹ thuật phù hợp (như hydrogen), cơ chế mua bán điện trực tiếp, triển khai đầy đủ các cấp độ của thị trường điện cạnh tranh, tiến tới xóa bỏ bù chéo giá điện giữa các thành phần kinh tế, các loại giá điện, giá mua bán điện theo thời gian trong ngày, giá điện nhiều thành phần...

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, Dự thảo Luật đã đảm bảo về sự tương thích với các điều ước/cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên và đảm bảo nguyên tắc bảo đảm bình đẳng nam, nữ và không phân biệt đối xử về giới, cụ thể hóa và đảm bảo quyền con người theo tinh thần của Hiến pháp năm 2013 và Luật Bình đẳng giới.

Dự thảo Luật này không có nội dung trái Hiến pháp, các nội dung đề xuất công khai, minh bạch, không có chính sách trái chủ trương, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, không lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ.

Vấn đề phân cấp, phân quyền và đơn giản hóa thủ tục hành chính, lãnh đạo Bộ Công Thương cũng cho hay, Dự thảo Luật được xây dựng theo hướng phân định rõ trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước (trung ương và địa phương) trong việc xây dựng chính sách, quản lý ngành điện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước. Về thủ tục hành chính (TTHC), đã bãi bỏ 19 TTHC, sửa đổi, bổ sung 01 TTHC; 29 TTHC mới; giữ nguyên 04 TTHC. Tất cả các TTHC phát sinh đã được đánh giá tác động tại Bản đánh giá TTHC kèm theo trong hồ sơ Dự án Luật.

Tán thành với sự cần thiết ban hành Luật Điện lực (sửa đổi) và cho rằng Hồ sơ Dự án Luật cơ bản đủ điều kiện để trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8, tuy nhiên, tại Báo cáo thẩm tra, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo cung cấp thêm thông tin, bổ sung tài liệu có liên quan; tiếp tục rà soát dự thảo Luật để bảo đảm phù hợp với 06 chính sách đã được thông qua; nghiên cứu thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Trong đó, về đầu tư xây dựng dự án, công trình điện lực (từ Điều 18 đến Điều 23, Mục 2), theo Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, việc xác định thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư theo cấp điện áp, thẩm quyền quyết định dự án đầu tư công khẩn được quy định trong Dự thảo Luật sẽ dẫn tới không thống nhất ngay trong Dự thảo Luật và giữa Dự thảo Luật với Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công.

Do đó, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị nghiên cứu, làm rõ và cân nhắc tính hợp lý của quy định trên bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của các quy định về chấp thuận chủ trương đầu tư dự án điện lực.

Bên cạnh đó, về hoạt động mua bán điện theo hướng thúc đẩy thị trường điện cạnh tranh minh bạch, công bằng, hiệu quả và giá điện theo cơ chế thị trường (từ Điều 60 đến Điều 88, Chương V), Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho hay, quy định tại khoản 2 Điều 61 về thị trường điện cạnh tranh là chưa rõ ràng, đề nghị rà soát để bảo đảm cụ thể, thống nhất; chưa có quy định về “thị trường điện kỳ hạn” và “hợp đồng điện giao ngay”, cần rà soát để bảo đảm tính thống nhất với Luật Thương mại.

Đồng thời đề nghị, nghiên cứu bổ sung thông tin trong hợp đồng mua bán điện phục vụ sinh hoạt và làm rõ nội dung các hoạt động mua bán điện; bổ sung quy định về nguyên tắc xác định giá và trách nhiệm của các bên trong hợp đồng dịch vụ điện; bổ sung tiêu chí xác định giá bán lẻ điện để đảm bảo tính công bằng, minh bạch trong thị trường điện cạnh tranh.

Ngoài các nội dung đã nêu, tại Báo cáo thẩm tra, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cũng đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét, cân nhắc một số nội dung về: phạm vi, điều chỉnh quy hoạch và kế hoạch thực hiện quy hoạch (từ Điều 10 đến Điều 15); cơ chế xử lý đối với các dự án nguồn điện chậm tiến độ (Điều 17); lựa chọn nhà đầu tư (từ Điều 26 đến Điều 28);...