Gửi bình luận
Theo các chuyên gia, giáo dục tài chính cho học sinh – nhất là ở lứa tuổi phổ thông không còn là một lựa chọn, mà phải là một phần thiết yếu trong quá trình giáo dục toàn diện.
Trong bối cảnh đó, việc Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa ban hành văn bản hướng dẫn tổ chức dạy học 2 buổi/ngày cho học sinh phổ thông từ năm học 2025–2026 có thể xem là bước chuyển quan trọng mở đường cho việc đưa giáo dục tài chính học đường đi vào thực chất và bền vững.
Cơ hội mở rộng kỹ năng sống
Theo hướng dẫn mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo, từ năm học 2025–2026, các trường phổ thông (từ tiểu học đến THPT) sẽ tổ chức dạy học 2 buổi/ngày ở những nơi đủ điều kiện, trong đó buổi thứ hai không chỉ để học phụ đạo, bồi dưỡng mà còn dành cho các hoạt động phát triển năng lực toàn diện: giáo dục kỹ năng sống, STEM, nghệ thuật, thể chất, trí tuệ nhân tạo và đặc biệt là giáo dục tài chính – một lĩnh vực vốn chưa được chú trọng đúng mức trong giáo dục chính quy.
Điểm quan trọng của mô hình này là tính mở và linh hoạt. Nếu như buổi 1 tuân thủ theo chương trình chuẩn, thì buổi 2 chính là không gian thử nghiệm, trải nghiệm và giáo dục hướng nghiệp sớm. Đây chính là cơ hội để các nhà trường lồng ghép giáo dục tài chính một cách tự nhiên, sinh động, gắn với thực tiễn cuộc sống, đúng như tinh thần của Chương trình giáo dục phổ thông mới – phát triển năng lực và phẩm chất thay vì chỉ truyền đạt kiến thức.
Cô giáo Nguyễn Thị Tâm, Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Hoàng Hoa Thám (TP Thanh Hóa) cho biết: “Việc học 2 buổi/ngày sẽ giúp cho học sinh có thời gian học tập phù hợp, giảm bớt áp lực trong việc tiếp nhận kiến thức. Ngoài ra, học sinh còn có thêm thời gian để tham gia các hoạt động, trải nghiệm, làm việc nhóm, học kỹ năng sống và vui chơi với bạn bè, từ đó thúc đẩy quá trình phát triển toàn diện của các em”.
Theo cô giáo Trịnh Thu Trang (Ninh Bình), giáo dục tài chính không đơn giản chỉ là dạy học sinh biết tiết kiệm hay chi tiêu hợp lý. Đó là quá trình giúp các em hình thành nhận thức đúng đắn về giá trị của đồng tiền, hiểu được mối liên hệ giữa lao động và thu nhập, biết lập kế hoạch chi tiêu cá nhân, có trách nhiệm trong việc vay mượn – hoàn trả – và trên hết, có khả năng tự bảo vệ mình trước các rủi ro tài chính đang ngày càng phổ biến trong thế giới số.
Theo chuyên gia của UNICEF, trẻ em hoàn toàn có thể và nên bắt đầu làm quen với các khái niệm cơ bản như “cần và muốn”, “lập ngân sách nhỏ”, “tiết kiệm có mục tiêu”, “tiêu dùng thông minh”... từ khi học lớp 3, lớp 4. Trên thực tế, nhiều quốc gia đã đưa nội dung giáo dục tài chính vào chương trình học chính khóa hoặc ngoại khóa ngay từ tiểu học. Hàn Quốc, Nhật Bản, Vương quốc Anh, Singapore là những ví dụ tiêu biểu cho việc giáo dục tài chính sớm giúp hình thành nền tảng bền vững cho người trẻ trong việc làm chủ tài chính cá nhân khi trưởng thành.
Mảnh ghép chiến lược trong tài chính toàn diện quốc gia
Tại Việt Nam, dù chưa được tích hợp đầy đủ vào chương trình chính khóa, nhưng các hoạt động giáo dục tài chính thông qua mô hình ngoại khóa, câu lạc bộ, trò chơi tài chính, ứng dụng tương tác... đang được một số trường và tổ chức giáo dục triển khai thí điểm.
Giáo dục tài chính có ý nghĩa quan trọng đối với mỗi cá nhân, gia đình và xã hội. Học sinh nên được giáo dục tài chính từ khi còn nhỏ để các em có kiến thức, kỹ năng, tư duy tài chính tốt. Điều đó giúp các em có ý thức trách nhiệm và sẽ có cuộc sống thịnh vượng, tốt đẹp hơn sau này. Các quốc gia phát triển chú trọng đến giáo dục tài chính để góp phần xây dựng cộng đồng tài chính vững mạnh, đất nước phát triển thịnh vượng và tránh rủi ro tài chính cho các em sau này.
Nhiều chuyên gia cho rằng việc giáo dục tài chính cho giới trẻ là điều cần thiết góp phần đảm bảo hạnh phúc và sự ổn định lâu dài của mỗi gia đình, cho sự thành công của quốc gia. Giáo dục tài chính không chỉ dạy chúng ta về tài chính mà còn về tầm quan trọng của tính chính trực và sự tôn trọng lẫn nhau trong việc xây dựng một nền kinh tế dựa trên niềm tin và hợp tác hiệu quả.
Theo đó, mô hình học 2 buổi/ngày nếu được sử dụng đúng cách sẽ là không gian lý tưởng để các bài học tài chính không chỉ nằm trên giấy mà được chuyển hóa thành trải nghiệm: từ trò chơi siêu thị lớp học, lập ngân sách tuần, đến việc sử dụng ví điện tử mô phỏng, xây dựng “kế hoạch tiết kiệm vì một mục tiêu”... Những kiến thức này, nếu được lặp lại thường xuyên qua các hình thức sáng tạo, sẽ hình thành thói quen tài chính bền vững cho học sinh – hành trang không thể thiếu trong cuộc sống sau này.
Không chỉ là câu chuyện của riêng ngành giáo dục, giáo dục tài chính còn là một mắt xích quan trọng trong Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025, định hướng đến 2030 theo Quyết định số 149/QĐ-TTg. Một trong những mục tiêu trọng tâm của chiến lược là nâng cao hiểu biết và kỹ năng tài chính cho người dân – mà lứa tuổi học sinh, sinh viên là đối tượng cần tiếp cận sớm nhất để đảm bảo hiệu quả lâu dài.
Vì vậy, việc đưa giáo dục tài chính vào chương trình học 2 buổi/ngày không chỉ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, mà còn trực tiếp hiện thực hóa một phần quan trọng trong Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia. Khi học sinh Việt Nam trưởng thành trong một môi trường giáo dục tài chính bài bản, quốc gia sẽ sở hữu một thế hệ công dân trưởng thành tài chính – điều kiện tiên quyết để phát triển một nền kinh tế bền vững.
