"Gỡ vướng" cho điện mặt trời mái nhà tại khu công nghiệp

Tạm dừng triển khai lắp đặt điện mặt trời mái nhà trong khu công nghiệp khiến doanh nghiệp gặp khó trong việc thực hiện mục tiêu cắt giảm kinh phí sản xuất, cũng như nỗ lực về yêu cầu đạt "chứng chỉ xanh trong khu công nghiệp". 

Nguồn điện từ năng lượng tái tạo góp phần quan trọng để đảm bảo mục tiêu an ninh năng lượng và thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam. Trong vài năm qua, rất nhiều doanh nghiệp đã sử dụng điện mặt trời mái nhà trong hoạt động kinh doanh sản xuất, nhằm giảm chi phí sử dụng điện, cũng như góp phần tạo lợi thế về xuất khẩu và bảo vệ môi trường.

Bất cập về thủ tục

Tuy nhiên, sang năm 2021, ngoài việc chờ đợi chính sách mới, các nhà đầu tư và doanh nghiệp có nhu cầu được lắp đặt, sử dụng điện mặt trời mái nhà đang gặp nhiều vướng mắc khi triển khai mô hình này, đặc biệt là nhà đầu tư trong các khu công nghiệp (KCN).

Bên cạnh những khó khăn về việc EVN ngừng mua điện dư thừa phát lên lưới do chưa có chính sách giá mua mới của Chính phủ (gọi tắt là FiT3) thì hiện tại, triển khai thi công hệ thống điện áp mái trong khu công nghiệp, đang gặp rất nhiều khó khăn vì các yêu cầu liên quan đến thủ tục cấp phép đầu tư và xây dựng.

Theo kiến nghị của nhà đầu tư gửi về toà soạn Diễn đàn Doanh nghiệp, đa phần các dự án hiện nay không thể triển khai được do văn bản của Bộ Tài nguyên & Môi trường yêu cầu, các dự án lắp đặt hệ thống điện mái nhà trong khu công nghiệp phải lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) với ngành nghề sản xuất điện. Yêu cầu này được Bộ Tài nguyên và Môi trường viện diễn theo quy định tại số thứ tự 105 Phụ lục II mục I Nghị định số 40/2019/NĐ-CP liên quan đến Luật Môi trường.

Tuy nhiên, trên thực tế còn nhiều bất cập liên quan tới yêu cầu thực hiện ĐTM của các dự án điện mặt trời áp mái nhà trong khu công nghiệp. Vì phần lớn số lượng báo cáo ĐTM được phê duyệt ban đầu của các dự án khu công nghiệp chưa bao gồm ngành nghề sản xuất, phân phối điện. Trong đó theo Điều 20 và Điều 26 Luật bảo vệ môi trường 2014, trong trường hợp tăng quy mô, công suất, thay đổi công nghệ làm tăng tác động xấu đến môi trường so với phương án trong báo cáo ĐTM đã được phê duyệt, chủ đầu tư dự án khu công nghiệp mới phải lập lại ĐTM và giải trình với cơ quan phê duyệt và chỉ được thực hiện sau khi có văn bản chấp thuận của cơ quan phê duyệt báo cáo ĐTM.

Bên cạnh đó, danh mục các loại hình sản xuất công nghiệp có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường tại Phụ lục IIa chỉ bao gồm loại hình nhiệt điện than và điện hạt nhân (Nhóm I) mà không bao gồm loại hình sản xuất điện năng lượng tái tạo nào (bao gồm cả điện năng lượng mặt trời). Như vậy do những bất cập trên đang khiến các nhà đầu tư gặp, tạm dừng triển khai vì chưa nhận được hướng dẫn mới, cụ thể từ các Bộ, ngành.

Cần "khơi thông" văn bản

Góp ý kiến tới Diễn đàn Doanh nghiệp, ông Phạm Trọng Quý Châu - Phó Ban Thường trực Ban Năng lượng tái tạo Hiệp hội các Doanh nghiệp Khu công nghiệp TP Hồ Chí Minh (HBA) cho biết; Sử dụng năng lượng sạch từ hệ thống điện năng lượng mặt trời trên chuỗi các nhà máy, nhà xưởng không chỉ là mục tiêu thực hiện chiến lược phát triển bền vững đối với các Tập đoàn sản xuất lớn của Việt Nam mà các doanh nghiệp FDI cũng đang rất quan tâm đến mục tiêu này.

Các kho bãi sẵn có của các doanh nghiệp FDI có hoạt động sản xuất xuất khẩu trong các khu chế xuất, khu công nghiệp ở TP.HCM (chiếm khoảng 35%, và tỷ lệ này còn lớn hơn tại các các tỉnh công nghiệp trọng điểm như Bình Dương, Đồng Nai, Long An, Bà Rịa Vũng Tàu) nên việc lắp đặt hệ thống điện năng lượng mặt trời không chỉ là mục tiêu trong kế hoạch thực hiện cắt giảm kinh phí sản xuất mà nó còn là tiêu chuẩn chung của Tập đoàn mẹ ở chính quốc.

Tuy nhiên, hiện nay các doanh nghiệp đang gặp khó bởi yêu cầu đánh giá tác động môi trường ĐTM khiến rất nhiều nhà đầu tư, nhất là những doanh nghiệp FDI đã do dự trong việc ra quyết định đầu tư lắp đặt.

Cùng kiến nghị về rào cản này, ông Mai Văn Trung, Phó Tổng Giám đốc phụ trách Phát triển Dự án Công ty Nami Solar, nhiều doanh nghiệp trong khu công nghiệp ở thời điểm này, buộc phải sử dụng năng lượng sạch để tận dụng lợi thế trong xuất khẩu.

Tuy nhiên hiện một vài địa phương có cách hiểu chưa thống nhất và chưa cho phép lắp đặt điện mặt trời mái nhà khi chưa có đánh giá báo cáo tác động môi trường ĐTM toàn khu. Rào cản này gây khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu và cản trở các doanh nghiệp trong việc tiếp các các lợi ích mà điện mặt trời mái nhà có thể mang lại.

Trong thực tế, các dự án có điện mặt trời mái nhà quy mô nhỏ, cũng không thuộc bất kỳ phân loại nhóm nào có nguy cơ tác động xấu đến môi trường theo quy định chung về danh mục loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Do đó, yêu cầu lập lại ĐTM toàn khu đối với khu công nghiệp chỉ vì có hoạt động phát điện từ các hệ thống điện mặt trời mái nhà là chưa phù hợp.

Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh (GreenID) tổ chức Chương trình: "ĐIỆN MẶT TRỜI MÁI NHÀ KHU CÔNG NGHIỆP: THÁO GỠ NHỮNG BẤT CẬP TRONG TRIỂN KHAI LẮP ĐẶT"

- Thời gian: 13h30 - 17h30 thứ Hai Ngày 30 tháng 8 năm 2021.
- Hình thức: Online trên nền tảng ứng dụng Zoom.
- Link đăng ký:
https://forms.gle/hQkiirXmMzdTQVQM7
(Link Zoom sẽ được gửi đến Quý vị qua mail khi Quý vị đăng ký tham dự Chương trình).
Chương trình được phát trên Youtube và trực tiếp trên diendandoanhnghiep.vn