Hơn 61.000 tỷ đồng đầu tư cảng biển Sóc Trăng, khu vực nào được ưu tiên?

Cục Hàng hải và Đường thuỷ Việt Nam vừa trình Bộ Xây dựng Quy hoạch chi tiết phát triển vùng đất, vùng nước cảng biển Sóc Trăng thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Theo dự thảo quy hoạch, đến năm 2030, cảng biển Sóc Trăng sẽ gồm các khu bến Kế Sách, Đại Ngãi, Trần Đề, cùng các khu neo đậu, chuyển tải, tránh trú bão…

Quy hoạch đặt mục tiêu đến năm 2030, sản lượng hàng hóa 30,7 - 41,2 triệu tấn/năm (trong đó container đạt 0,97 - 1,36 triệu Teu). Sản lượng hành khách đạt 522.100 - 566.300 lượt/năm.

Về hạ tầng, sẽ quy hoạch 6 bến cảng, 16 - 18 cầu cảng, tổng chiều dài 2.693 – 3.493m (chưa tính các cảng khác). Tầm nhìn đến năm 2050, cảng đạt mức tăng trưởng hàng hóa bình quân 5,5 - 6,1%/năm và hành khách 1,1 - 1,25%/năm, hình thành cảng cửa ngõ khu vực đồng bằng sông Cửu Long.

Dự kiến, tổng nhu cầu sử dụng đất đến năm 2030 khoảng 1.331ha; mặt nước 148.486ha. Nhu cầu vốn đầu tư hệ thống cảng biển Sóc Trăng giai đoạn này khoảng 61.513 tỷ đồng, gồm 19.607 tỷ đồng cho hạ tầng hàng hải công cộng, 41.906 tỷ đồng cho các bến cảng khai thác dịch vụ.

Quy hoạch cũng xác định một số dự án ưu tiên đầu tư, trong đó quan trọng nhất là đầu tư hạ tầng công cộng khu cảng ngoài khơi Trần Đề (luồng tàu, đê chắn sóng, cầu vượt biển) đồng bộ với quy mô bến cảng.

Phát triển kết cấu bảo đảm an toàn hàng hải: khu neo đậu tránh trú bão, đài thông tin duyên hải, hệ thống VTS, bến công vụ...; Hoàn thiện cảng phục vụ Long Phú 1 và thu hút đầu tư khu bến Trần Đề.

Liên quan tới dự án Cảng Trần Đề, mới đây, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có đề nghị yêu cầu UBND tỉnh Sóc Trăng rà soát lại đề xuất phương án đầu tư và nguồn vốn đầu tư cảng Trần Đề, gửi Bộ Tài chính xem xét báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 5/2025; Bộ Xây dựng chủ trì rà soát lại chức năng, nhiệm vụ, công năng của cảng Trần Đề trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long.

Trước đó, báo cáo với Thủ tướng Chính phủ về tình hình đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng giao thông tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long, Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng Trần Văn Lâu cho biết, cảng biển Trần Đề có nhiệm vụ phục vụ cho cả vùng đồng bằng sông Cửu Long, dự án nằm trong quy hoạch của cảng biển Việt Nam, trong Nghị quyết 13 của Bộ Chính trị cũng xác định đây là cảng biển cửa ngõ vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Liên quan dự án này, tỉnh Sóc Trăng đã có văn bản đề nghị Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư trước đây xem xét, trình Chính phủ hỗ trợ 19.000 tỉ đồng từ nguồn vốn ngân sách nhà nước để đầu tư làm cầu dẫn, nạo vét luồng và hạ tầng cơ bản khác.

Theo quy hoạch, cảng biển Trần Đề có tổng diện tích hơn 4.435 ha, bao gồm khu hậu cần logistics rộng 4.000 ha và khu bến cảng ngoài khơi rộng 435 ha. Cảng được thiết kế với cầu cảng vượt biển dài 17,8 km, hệ thống đê kè chắn sóng dài 9.800 m, có khả năng tiếp nhận tàu container trọng tải đến 100.000 DWT và tàu hàng rời trọng tải đến 160.000 DWT.

Tổng kinh phí dự kiến cho giai đoạn khởi động của dự án cảng biển Trần Đề là 44.965 tỉ đồng. Trong đó, vốn ngân sách nhà nước được đề xuất đầu tư cho 3 dự án thành phần (cầu vượt biển, tuyến đường nối và đê kè chắn sóng) là 19.403 tỉ đồng, chiếm khoảng 43% tổng vốn. Phần vốn còn lại dự kiến sẽ được huy động từ các doanh nghiệp tư nhân.

Trên thực tế, cảng biển Sóc Trăng hiện có 2 cầu cảng với tổng chiều dài khoảng 328m. Trong đó, khu bến Kế Sách có 1 cầu cảng dài 290m, tiếp nhận tàu đến 20.000 tấn giảm tải.

Khu bến Trần Đề có 1 cầu cảng hành khách dài 38m, tiếp nhận tàu trọng tải đến 200 tấn.

Ngoài ra, khu bến Đại Ngãi đang được đầu tư xây dựng bến cảng chuyên dùng phục vụ Nhà máy nhiệt điện Long Phú 1, gồm 6 cầu cảng, tổng chiều dài 630m, tiếp nhận tàu đến 10.000 tấn.

Về luồng hàng hải, khu vực này có luồng cho tàu lớn vào sông Hậu dài 52,6km, sâu -6,5m, luồng Định An - Cần Thơ dài 90,3km, sâu hơn -4m và luồng Trần Đề dài 68,9km, sâu hơn -2,8m.

Khu vực có vùng đón trả hoa tiêu, kiểm dịch; giao thông kết nối đường bộ và đường thủy hiện hữu. Các bến cảng đều tuân thủ quy định về an toàn, môi trường, cháy nổ và vận hành hiệu quả nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị quản lý và vận hành cảng.

Tuy nhiên, hạ tầng sau cảng, nhất là các khu công nghiệp tại Đại Ngãi và Trần Đề, phát triển chậm. Bến cảng chuyên dùng cho Long Phú 1 cũng chưa được triển khai kịp do thay đổi tiến độ xây dựng Nhà máy theo Quy hoạch điện VIII, khiến lượng hàng hóa thông qua cảng thấp.

Cùng với đó, khu vực chưa có quy hoạch ổn định các vị trí đổ chất nạo vét, ảnh hưởng đến duy tu luồng và giảm năng lực khai thác cảng. Công tác nạo vét gặp khó khăn do sa bồi lớn, thiếu điểm tiếp nhận bùn nạo vét.

Vấn đề nan giải nhất hiện nay là kết nối ra biển qua cửa Định An, Trần Đề - vốn được nghiên cứu cải tạo suốt nhiều thập kỷ nhưng đến nay vẫn chưa cho phép khai thác ổn định tàu lớn.