Gửi bình luận
Muốn hướng đến nền kinh tế phát triển, thoát bẫy thu nhập trung bình, cần sự hội tụ tất cả các nguồn lực từ Nhà nước, tư nhân, FDI và người dân.
Việt Nam đang có nhiều động lực thúc đẩy quá trình chuyển đổi từ mô hình tăng trưởng truyền thống sang mô hình tăng trưởng mới với chất lượng cao hơn và có tính chất bền vững hơn.
Để khu vực kinh tế tư nhân hùng mạnh, tạo đòn bẩy cho một nền kinh tế hùng cường, phải có sự hỗ trợ và cam kết của Chính phủ. Nếu chỉ khuyến khích nhưng không có đồng hành và cam kết hỗ trợ cụ thể, thì khó có thể tạo ra cú hích thực sự.
Một ví dụ minh chứng là câu chuyện về Quy hoạch điện VIII, những khuyến khích ban đầu để doanh nghiệp chuyển đổi xanh nhưng không đi cùng các cơ chế gỡ bỏ những bất cập, thì nỗ lực đầu tư của các doanh nghiệp sẽ gặp các rào cản. Việc xây dựng cơ chế hỗ trợ và luật hóa ngành năng lượng điện Việt Nam (Luật Điện lực 2024 sửa đổi) cho thấy sự chuyển dịch mới trong cơ chế cam kết, đồng hành; doanh nghiệp dần được gỡ bỏ những vướng mắc và sẵn sàng tái cấu trúc để tham gia hiện thực hóa các mục tiêu theo quy hoạch.
Bên cạnh đó, cần các cơ chế, cam kết hỗ trợ về tài chính, nguồn vốn hỗ trợ để giảm thiểu mọi chi phí liên quan đến đầu tư của doanh nghiệp, tăng cơ hội đầu tư của doanh nghiệp.
Ngoài ra, cần chi tiết hóa về vấn đề nguồn vốn hỗ trợ. Nghị quyết 68/NQ-TW định hướng đa dạng hóa nguồn vốn hỗ trợ; nhiều chủ trương, chính sách cũng đã và đang thúc đẩy vốn hỗ trợ trong các lĩnh vực ưu tiên, các lĩnh vực đổi mới sáng tạo, kết hợp từ cả tín dụng, tài khóa (thuế, phí), vốn qua Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME). Chính phủ cũng đã giao cho những “đầu tàu” tư nhân như FPT, VinaCapital xây dựng quỹ phát triển kinh tế tư nhân…
Đối với khu vực tư nhân với phần lớn là các doanh nghiệp SME, trọng điểm là cơ chế cấp vốn tín dụng. Theo đó, tăng tỷ trọng nguồn vốn tín chấp, cải thiện điều kiện tiếp cận vốn là rất quan trọng để đẩy nguồn vốn mạnh hơn nữa, đáp ứng trúng nhu cầu cho các doanh nghiệp nhỏ.
Về dài hạn, phát triển thị trường vốn có ý nghĩa quan trọng nhất. Bởi vì, thị trường vốn là nơi huy động mọi nguồn lực của cá nhân, tổ chức, bao gồm cả trong nước và ngoài nước để tạo vốn cho doanh nghiệp cổ phần hoạt động. Doanh nghiệp càng lớn mạnh về quy mô, nguồn đầu tư vào thị trường càng lớn thì tăng trưởng kinh tế càng có đòn bẩy dài hạn, giúp cân bằng và hạn chế sự phụ thuộc lệch pha vào một kênh tín dụng như hiện nay.
Việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế cũng đang hướng đến mục tiêu và ý nghĩa này. Chúng ta khó có nền kinh tế phát triển khi thị trường vốn mới chỉ đạt khoảng 50% GDP, trong khi ở các quốc gia khác, tỷ lệ trọng này lên tới 1.100% GDP. Có nghĩa, dư địa cho việc tạo đòn bẩy vốn từ thị trường này là rất lớn.
Cần tiếp tục thúc đẩy thực thi định hướng xây dựng doanh nghiệp lớn, dẫn dắt doanh nghiệp SME. Sự tham gia của các doanh nghiệp tư nhân vào các dự án lớn của quốc gia không chỉ giúp huy động nguồn lực tư nhân đồng hành với nguồn lực công, mà còn tạo cơ hội cho các doanh nghiệp đi cùng trong các chuỗi. Các cơ chế cởi mở, gỡ bớt rào chắn đầu tư ra nước ngoài đối với khu vực tư nhân, có ý nghĩa tương tự khi tiếng nói, thương hiệu, vị thế của doanh nghiệp tư nhân ở tầm quốc tế càng lớn, “thế và lực” của nền kinh tế trên toàn cầu càng được củng cố.
Bên cạnh đó, cần tăng cường cơ chế kết nối, giúp doanh nghiệp tham gia vào chuỗi sản xuất của doanh nghiệp lớn và của Nhà nước. Các doanh nghiệp có nhu cầu và trong chuỗi tất yếu sẽ “tìm nhau”, song luật hóa những cơ chế kết nối sẽ là phương thức bồi đắp bền vững trong yêu cầu tăng sức mạnh nội sinh của doanh nghiệp tư nhân.
Đặc biệt, cần huy động các nguồn lực khác, bao gồm cả FDI. Làm thế nào huy động FDI một cách hiệu quả trong bối cảnh thuế quan mới, đồng thời đảm bảo cân bằng ưu đãi, lợi ích với khu vực nội địa? Câu hỏi này cũng là bài toán mà nền kinh tế đã gặp từ năm 2017, khi bắt đầu manh nha vấn đề liên quan đến căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, xuất hiện rủi ro từ sự phụ thuộc thương mại và dòng vốn FDI. Theo đó, cơ chế cải cách để nền kinh tế không phụ thuộc FDI được đặt ra.
Tăng quy mô, tỷ trọng khu vực kinh tế trong nước dĩ nhiên quay lại với bài toán đầu tiên là tăng hiệu quả, tính tự chủ, tự cường hơn nữa của nền kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa giảm giá trị vốn FDI mà ngược lại, cần hướng tới chất lượng, khai thác được giá trị của nguồn lực vốn đó để tiếp tục đóng góp cho sự ổn định, bền vững và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
Ngoài ra, hợp lực không thể thiếu nguồn lực của nhân dân. Việt Nam có hơn 1.600 mã cổ phiếu niêm yết, song có quy mô còn nhỏ so với thị trường 670 cổ phiếu niêm yết của Thái Lan với quy mô hơn 600 tỷ USD. Điều dó cho thấy thị trường chứng khoán Việt Nam còn chưa thực sự trở thành kênh huy động vốn đúng tiềm năng, kỳ vọng. Đó cũng mới chỉ là một trong số các ví dụ về khoảng trống chưa được khai thác hết nhằm tăng nguồn lực huy động cho đà “cất cánh” của doanh nghiệp, của nền kinh tế.
