Israel “ươm mầm” doanh nhân như thế nào?

Trong danh sách tỷ phú do Forbes bình chọn, người Do thái hiện chiếm 18/40 vị trí đầu tiên, trong đó rất nhiều doanh nhân sở hữu 2 đến 3 công ty.

Đam mê giá trị mới

Sinh trưởng và tồn tại trong môi trường đặc biệt giúp người Do thái biết “làm ra mọi thứ từ số 0”, như nuôi cá trên sa mạc, trồng khoai tây tưới bằng nước biển, công nghệ tiết kiệm nước, an ninh mạng, công nghệ sinh học, thực phẩm, tài chính ngân hàng… Động đến lĩnh vực gì doanh nhân, doanh nghiệp Israel luôn ở Top đầu.

GS.Amnon Shashua- Đại học Hebrew, người sáng lập đến 3 công ty, nói rằng: “Giá trị chung cơ bản mà những người liên tục tạo ra các công ty khởi nghiệp nằm ở sự đam mê tạo ra giá trị mới, chứ không phải đam mê kiếm tiền. Kiếm tiền chỉ là một yếu tố phụ, không phải là mục tiêu phấn đấu của những doanh nhân tiếp nối ở Israel”.

Ngoài hệ thống giáo dục và đào tạo bài bản, đặc trưng của người Israel là “thả” con cái tự lập sớm; sử sách Israel kể lại nguồn gốc oai hùng và rất khó khăn, luôn kích thích con người vượt lên số phận, làm giàu cho mình và đất nước.

Các đại học nổi tiếng như Tel Aviv, Hebrew, Technion Israel Institute of Technology đều ưu tiên dạy kinh doanh và phát minh công nghệ. Khoảng 10% doanh nhân ở đất nước này khởi nghiệp với 2 công ty trở lên.

Có thể nói không có nơi nào nhiều “bài học kinh doanh” và thậm chí nhiều “định luật làm giàu” như ở Israel, ví dụ như định luật thùng gỗ, hiệu ứng ruồi ngựa, tư duy nước sôi, tư duy bán lừa,…

Doanh nhân dân tộc

Yêu nước và tự hào dân tộc là thế mạnh của doanh nhân Israel, điều GS.Amnon Shashua rút ra đều dựa trên nền tảng kinh doanh gắn chặt văn hóa dân tộc - không phô trương, rất tiết kiệm. Có thể thấy rất nhiều sản phẩm của họ hướng con người vào tiêu dùng tiết kiệm, chung sống hài hòa với tự nhiên.

Công ty Hazera Genetics sản xuất giống cây trồng hàng đầu thế giới vốn được thành lập bởi những người nông dân ở ngôi làng trên sa mạc Negrev, đã tạo ra giống cà chua có giá trị rất lớn. Hay Công ty Rootility chuyên nghiên cứu… bộ rễ cây trước khi đưa ra trồng trên cánh đồng lớn.

Có thể thấy, doanh nhân Israel rất thực dụng và tỉ mỉ, đôi khi họ làm những việc tưởng rất ngớ ngẩn, và không một ai kinh doanh độc lập, lý do ra đời của doanh nghiệp gắn chặt với một vài đòi hỏi trong hệ sinh thái bổ trợ, chứ không giẫm chân nhau.

Giá trị để lại của tổ tiên người Do thái không là cung điện, đền đài nguy nga, mà đó chính là Kinh thánh Hebrew - những nhân vật trong đó là biểu tượng gợi nguồn cảm hứng sáng tạo cho hậu thế.

Nhà đầu tư mạo hiểm Elie Wurtman quan niệm: “Tôi khao khát tạo ra giá trị mới, thường có rất nhiều ý tưởng cùng lúc, bản thân tôi luôn xem những gì đã làm như là một phần phục vụ nhà nước Do Thái”.

Có thể nói, hệ sinh thái doanh nghiệp ở Israel đã đi trước thời đại về triết lý kinh doanh, làm giàu; nói không với chủ nghĩa vật chất và tiêu dùng thái quá - những phẩm chất rất cần cho thời đại hậu COVID-19.