“Khai phóng” kinh tế tư nhân

Bước ngoặt đã xuất hiện tại Đại hội X, khẳng định “kinh tế tư nhân là khu vực quan trọng, là một trong những động lực của nền kinh tế”. Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh “phải xóa bỏ mọi thái độ, định kiến về kinh tế tư nhân”. Đây là bước tiến rất dài.

Hiện nay, khu vực kinh tế tư nhân có tới 5,2 triệu đơn vị, đóng góp trên 50% GDP, khoảng 30% nguồn thu ngân sách Nhà nước, thu hút khoảng 85% lực lượng lao động và động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế. Loại hình kinh tế này hiện diện khắp nơi, dường như vượt qua mọi trở lực để hình thành, tồn tại. Điều này cho thấy sức sống mãnh liệt.

Tuy nhiên, Tổng Bí thư chỉ ra rằng, khu vực kinh tế tư nhân đông về số lượng nhưng vẫn hạn chế về quy mô, tiềm lực và năng lực cạnh tranh; thiếu vắng doanh nghiệp đầu đàn, dẫn dắt trong các ngành, lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế.

Vì vậy, cần thiết có cuộc đột phá, giải phóng mọi rào cản để khu vực kinh tế này trỗi dậy. Đó là vấn đề về chính sách; thái độ đối xử; thay đổi tư duy sản xuất kinh doanh của chủ thể.

Ba vấn đề này có mối quan hệ biện chứng với nhau, tác động qua lại, níu kéo nhau nếu như không có quyết sách để giải quyết cùng lúc. Đòi hỏi giải pháp đồng bộ, liên tục không bị ngắt quãng.

Doanh nghiệp tư nhân ở quy mô siêu nhỏ trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản; lĩnh vực công nghiệp và xây dựng - được định nghĩa là dưới 20 lao động, doanh thu của năm không quá 3 tỷ đồng. Họ không đủ điều kiện về “lượng” để tiếp cận một số ưu đãi. Ví dụ, gói hỗ trợ lãi suất 2% từ nguồn ngân sách nhà nước 40.000 tỷ đồng giúp doanh nghiệp phục hồi sản xuất sau dịch COVID-19.

Lý do muốn vay vốn là phải có tài sản đảm bảo; chưa kể khi vay vốn với các gói hỗ trợ phải đáp ứng thêm không ít yêu cầu của các Ngân hàng thương mại, trong khi doanh nghiệp sau 2 năm bị tác động bởi COVID-19 gần như đã hết tài sản để thế chấp!

Không có chính sách riêng, đặc thù để cấp vốn thì khu vực kinh tế này rất khó lớn lên, khi bị “gắn mác” siêu nhỏ lại bị phân biệt đối xử với nhóm lớn hơn; khi không thể làm lớn thì tư duy bị hãm trong môi trường nhỏ lẻ, manh mún. Vòng tròn luẩn quẩn.

Một vấn đề thực tiễn khác, hầu hết cá thể trong khu vực kinh tế tư nhân không đủ sức cạnh tranh trong môi trường lớn, “dễ sinh” nhưng “dễ diệt”, gắn chặt với nhu cầu ổn kinh tế của chủ thể. Vậy các đặc điểm này sẽ rút ra bài học gì?

Dĩ nhiên, Luật pháp không thể “ôm” hết thực tiễn vốn đa dạng và phức tạp. Đơn cử, bộ phận kinh tế nhỏ lẻ, kinh doanh hộ gia đình khó bắt kịp với các tính toán chiến lược vĩ mô của Nhà nước. Nhóm doanh nghiệp tư nhân nhỏ và vừa hiện rất khao khát một chính sách đặc thù để tiếp cận vốn, tư liệu sản xuất, không bị chèn ép, được tham gia các dự án lớn.

Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị bảo đảm sự bình đẳng, công bằng, cho phép doanh nghiệp tư nhân được tiếp cận nguồn vốn, tư liệu sản xuất không kém hơn doanh nghiệp Nhà nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân tham gia vào các dự án trọng điểm quốc gia.