Khát vọng đưa thảo dược Việt ra thế giới

Theo thống kê của Viện Dược liệu, Việt Nam đã ghi nhận trên 5.000 loài thực vật và nấm, 408 loài động vật và 75 loại khoáng vật có công dụng làm thuốc. Nhiều loài dược liệu quý về công dụng chữa bệnh lẫn giá trị về mặt kinh tế. Trong số phải kể đến những loại dược liệu được xếp vào hạng quý hiếm trên thế giới như: sâm Ngọc Linh, tam thất hoang, bách hợp, thông đỏ…

Xuất phát từ một doanh nghiệp nhỏ năm 1992 với việc phân phối thuốc y học cổ truyền (YHCT) tại Liên Xô cũ và dấu mốc năm 1993 , công ty dược liệu FITO với các sản phẩm thuốc YHCT mang thương hiệu FITO bắt đầu xuất khẩu sang Liên Xô và các nước Đông Âu, sau này là các nước Anh, Pháp, Mỹ, Nhật, Canada. Cho đến nay, điều này đã minh chứng cho thấy thương hiệu FITO PHARMA là một công ty dược phẩm không những uy tín tại Việt Nam mà còn được bày bán ở nhiều nước trên khắp thế giới.

Để biết được vì sao mà một thương hiệu dược liệu Việt như FITO lại được biết đến nhiều trên thị trường quốc tế. Sau đây là chia sẻ của Ông Lê Khắc Tâm, nhà sáng lập FITO và khát vọng đưa thảo dược Việt ra thế giới bền bỉ nhiều thập niên qua.

- Ông có thể kể sơ về hoạt động kinh doanh xuất khẩu thuốc YHCT Việt Nam ra nước ngoài và hành trình sáng lập nên thương hiệu FITO từ hơn 30 năm trước?

Thương hiệu fitô là từ đọc theo âm tiếng Việt của chữ phyto tiếng Latin, có nghĩa là “ thảo mộc”, “cây cỏ”. Ý nghĩa của thương hiệu thể hiện lĩnh vực kinh doanh của công ty là sản xuất các sản phẩm có nguồn gốc thảo mộc, từ cỏ cây, thiên nhiên, thân thiện với cơ thể con người. Nhãn hiệu fitô còn có dấu mũ trên chữ “ô”, giống như cái nón, đặc trưng cho thương hiệu nguồn gốc Việt Nam. Màu xanh lá cây là màu đặc trưng của thương hiệu, thể hiện màu của lá cây, của thế giới xanh, thiên nhiên, thân thiện với con người.

Công việc xuất khẩu thuốc YHCT với thương hiệu FITO sang các nước thuộc khối Liên Xô cũ bắt đầu từ đầu những năm 90 của thế kỉ trước. Kiên trì, từng bước, bắt đầu từ thị trường Ukraina, sau đó mở rộng sang Liên bang Nga, Belarus, Kazaxtan... Không chỉ với việc ngoại thương thuần túy, FITO còn hợp tác với các chuyên gia y dược đầu ngành ở các thị trường này để nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng nhằm chứng minh tính an toàn và hiệu quả của sản phẩm. Ngoài ra, FITO còn tham gia tích cực vào những hoạt động từ thiện, đặc biệt là trong việc khắc phục hậu quả của tai nạn tại máy điện nguyên tử Chernobul ở Ukraina. Từ khối Liên Xô cũ , sau đó dần dần các sản phẩm FITO đã thâm nhập được vào thị trường Tây Âu (Anh, Pháp, Hà Lan...) và từ châu Âu sang các nước khác.

- Khát vọng nào đã đưa các sản phẩm YHCT của FITO vươn ra thị trường thế giới ? Thuận lợi và khó khăn thế nào thưa ông?

Y học cổ truyền (YHCT) Việt Nam có một lịch sử lâu đời. Thuốc YHCT hay còn gọi là thuốc Đông Y là thuốc có thành phần từ thảo dược, gần gũi và thân thiện với cơ thể con người, ít tác dụng phụ như thuốc Tây, thuốc hóa dược. Thuốc YHCT đặc biệt rất hiệu nghiệm chữa các bệnh mãn tính như bệnh xương khớp, bệnh trong hệ tiêu hóa... Thuốc YHCT cũng rất tốt trong lĩnh vực bảo vệ và chăm sóc sức khỏe, tăng chất lượng cuộc sống. Ngoài việc sản xuất thuốc để cung cấp cho các cơ sở khám chữa bệnh trên toàn quốc, với mong muốn được chia sẻ kinh nghiệm dùng thuốc YHCT ở Việt Nam với bạn bè khắp nơi trên thế giới, Công ty dược phẩm FITO PHARMA với thương hiệu fitô hơn 30 năm nay đã không ngừng phấn đấu để xuất khẩu ra thị trường thế giới. Tuy kết quả còn rất khiêm tốn, nhưng chúng tôi cũng tự hào là công ty dược phẩm Việt Nam đi đầu trong lĩnh vực xuất khẩu thuốc YHCT ra nước ngoài.

Điểm thuận lợi là thuốc YHCT Việt Nam phần lớn là thuốc đa thành phần, được chế tạo theo triết lý của YHCT Phương Đông đã được trải nghiệm qua hàng trăm năm về tính hiệu quả và an toàn. Hơn nữa, các sản phẩm này được sản xuất tại một Nhà máy dược phẩm đạt tiêu chuẩn Thực hành tốt sản xuất thuốc theo khuyến cáo của tổ chức Y tế thế giới (GMP - WHO).

Điểm khó khăn là thói quen tiêu dùng của người nước ngoài. Mặc dù biết là thuốc nguồn gốc thảo dược an toàn và thân thiện với cơ thể con người, nhưng khi có nhu cầu sử dụng thuốc thì trước hết họ ưu tiên cho thuốc hóa dược đã quen dùng, vì vậy thị phần của thuốc nguồn gốc thảo dược là rất nhỏ. Ngoài ra, tiềm lực tài chính của các công ty dược phẩm Việt Nam khó có thể sánh được với các công ty dược phẩm nước ngoài, do đó khả năng thâm nhập thị trường dược phẩm quốc tế nói chung rất hạn chế.

- Theo ông, một vài thành tựu đáng quý nhất mà FITO đã đạt được trong những năm vừa qua ?

Sau hơn 30 năm hình thành và phát triển, từ một công ty thương mại nhỏ bé với một cơ sở sản xuất thuốc YHCT quy mô gia đình, hiện nay FITO PHARMA đã trở thành một sản xuất với 2 nhà máy hiện đại có thể sản xuất 4 nhóm sản phẩm có nguồn gốc dược liệu thiên nhiên: Thuốc YHCT, Thực phẩm bảo vệ sức khỏe, Trà thảo dược , Mỹ phẩm thiên nhiên & Hữu cơ. Sản phẩm với thương hiệu fitô không những chỉ phân phối ở Việt Nam mà còn được xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới. Ngoài ra, việc thành lập Bảo tàng YHCT (FITO MUSEUM) cũng đã góp phần bảo tồn di sản và vinh danh mảng văn hóa - khoa học đặc sắc của nước ta, đó là nghành YHCT Việt Nam.

- Được biết, ngoài tâm huyết với công ty dược liệu, thì sự đam mê của ông trong việc xây dựng Bảo tàng YHCT - FITO MUSEUM - công trình đã được Sách kỷ lục Việt Nam công nhận là Bảo tàng YHCT đầu tiên ở Việt Nam. Điều này đã góp phần bảo tồn di sản và vinh danh ngành YHCT Việt Nam. Nguyện vọng và động lực nào đã thôi thúc ông xây dựng bảo tàng YHCT dù biết việc này tốn rất nhiều thời gian và tiền bạc, thưa ông?

Tôi có một cái may mắn là đã được đi rất nhiều nước trên thế giới và cũng đã được giao tiếp với rất nhiều người nước ngoài. Khi nói về Đông Y thường mọi người hay nghĩ đó là Trung Y, rất ít người nghĩ là ở Việt Nam cũng có một nền y học cổ truyền lâu đời, có bản sắc khác với Trung Y. Khi đến thăm Bảo tàng YHCT và biết là ở Việt Nam có đại danh y Tuệ Tĩnh - tác giả sách “Nam dược thần hiệu” ngay từ thế kỷ 14 đã đề cao tư tưởng “Nam dược trị Nam nhân” ( Thuốc Nam dùng để chữa bệnh cho người phương Nam ) hay Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác là người Việt Nam mà từ thế kỷ 18 đã soạn ra bộ bách khoa toàn thư “Hải Thượng Y Tông Tâm Lĩnh” về YHCT gồm 28 quyển, 66 tập thì khách nước ngoài hoàn toàn thay đổi quan niệm về YHCT Việt Nam.

Ngoài ra, một động lực để thôi thúc những người sáng lập Bảo tàng YHCT là góp phần gìn giữ và tuyên truyền những giá trị của một mảng văn hóa rất có tính nhân văn, đồng thời cũng là một nghành khoa học có tính truyền thống của đất nước - đó là nền YHCT Việt Nam.

- Mục tiêu dài hạn của FITO sắp tới là gì, thưa ông?

Với phương châm luôn luôn giữ gìn những phương pháp truyền thống trong bào chế thuốc cổ truyền nhưng đồng thời cũng tích cực tiếp thu những thành tựu khoa học mới, ứng dụng những máy móc thiết bị và công nghệ hiện đại trong sản xuất để tạo ra những sản phẩm với chất lượng tốt nhất, chúng tôi phấn đấu để FITO trở thành một nhà sản xuất thuốc YHCT hàng đầu ở Việt Nam, góp phần tạo ra những sản phẩm phục vụ sự nghiệp phòng bệnh, chữa bệnh và bảo vệ tài sản quý giá nhất của con người - đó là sức khỏe.