Gửi bình luận
Khu vực kinh tế tư nhân có cơ hội phát triển rất lớn khi Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu có chính sách huy động tư nhân tham gia các dự án hạ tầng trọng yếu.
Khu vực tư nhân được xác định là động lực quan trọng của tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, với hơn 940.000 doanh nghiệp và trên 5 triệu hộ kinh doanh, đóng góp khoảng 50% GDP, hơn 30% tổng thu ngân sách Nhà nước, khu vực này vẫn chưa được khơi mở toàn bộ tiềm năng, nguồn lực.
Nguồn lực lớn từ tư nhân
Xét về thành phần, cơ cấu vốn đầu tư, TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (nay là Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược, thuộc Ban Chính sách, chiến lược Trung ương) cho biết xét trong giai đoạn 2020-2024, kinh tế ngoài Nhà nước chiếm hơn 50% GDP, kinh tế Nhà nước hơn 21%, và FDI khoảng hơn 20%. Nói cách khác, không có dịch chuyển cơ cấu thành phần kinh tế trong 5 năm vừa qua.
Cơ cấu vốn đầu tư thể hiện khu vực ngoài Nhà nước chiếm tỷ trọng cao nhất, khoảng 56% năm 2024, giảm so với năm 2021 (59,4%); khu vực kinh tế Nhà nước tăng từ 24,8% năm 2021 lên 27,6% năm 2024; còn khu vực FDI tăng nhẹ từ 15,8% lên 16,5%. Như vậy, đầu tư khu vực kinh tế ngoài Nhà nước giảm 3,5 điểm %, còn khu vực Nhà nước và FDI tăng lên tương ứng. Đầu tư Nhà nước tăng mạnh so với trước, trung bình 3 năm 2022-2024 tăng 9,8% so với 2,28% giai đoạn 2015-2029; tốc độ tăng đầu tư ngoài Nhà nước giảm mạnh từ 13,4% giai đoạn 2015-2019 xuống còn 3,9% giai đoạn 2022-2024; và FDI giảm từ 10% xuống còn 7,3%. Như vậy, bộ phận chiếm phần lớn vốn đầu tư xã hội chưa phục hồi với mức tăng trưởng chưa bằng 1/3 so với thời kỳ trước đại dịch.
Theo nhiều chuyên gia, với các thiệt thòi của doanh nghiệp tư nhân về thể chế, thực thi của nhà điều hành, cũng như các điểm nghẽn về pháp lý, họ chưa thực sự được quyền tự do kinh doanh, bảo đảm quyền tài sản nên chưa yên tâm đầu tư. Tuy nhiên, một khi được tháo gỡ, được Nhà nước đồng hành, đặc biệt hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân tham gia vào các dự án lớn như phát triển hạ tầng, công nghiệp, năng lượng, đường sắt tốc độ cao, đô thị…, khu vực tư nhân sẽ thực sự trở thành lực lượng tiên phong trong công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, khi nền kinh tế không khủng hoảng, không sụt giảm mạnh về cầu từ cú sốc bên ngoài,… thì không nên nới lỏng tiền tệ và tài khóa để thúc đẩy tăng trưởng ngắn hạn, mà rất cần tạo áp lực và động lực cho tăng trưởng trung và dài hạn một cách bền vững. Phải thắt chặt một cách hợp lý, thu hẹp tối đa dư địa chạy theo tăng trưởng ngắn hạn; thì lúc đó, tất cả các tổ chức kinh tế, các tác nhân thị trường chịu áp lực, và có động lực tìm kiếm cách thức tăng trưởng dài hạn, bền vững hơn. Đồng thời, thực hiện thực chất đột phá thể chế, thực hiện triệt để các Nghị quyết 66/NQ-TW và 68/NQ-TW của Bộ Chính trị, nhất là các chỉ đạo có liên quan của Tổng Bí thư Tô Lâm… để tạo ra luồng sinh khí mới trong khởi nghiệp sáng tạo và đầu tư kinh doanh của khu vực kinh tế tư nhân.
Hiện nay, quan điểm về nới lỏng hay siết chặt tiền tệ, tài khóa có nhiều nhìn nhận trái chiều nhau, song không thể phủ nhận các dư địa điều hành đang được khai thác tối ưu. Trong đó, Ngân hàng Thế giới (WB) khuyến nghị chính sách tài khóa cần tiếp tục đóng vai trò chủ đạo trong thúc đẩy tăng trưởng. Đây vừa là bất lợi, nhưng mặt khác lại là thuận lợi khi đầu tư công đang là trụ lực chính với dư địa còn lớn. Khi doanh nghiệp tư nhân được “gắn mình” với các dự án này, cơ hội để bứt ra khỏi áp lực cạnh tranh thị trường hẹp, bung sức ở thị trường mới và đóng góp vào tăng trưởng GDP cao hơn.
Để doanh nghiệp tư nhân dốc sức cho đầu tư hạ tầng, cần sự phát triển của thị trường vốn. Cùng với các chính sách quyết liệt và giải pháp đồng bộ tại đề án nâng hạng thị trường chứng khoán, TS Nguyễn Đình Cung khuyến nghị xây dựng và thực hiện đề án phục hồi và phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu dự án; sớm đưa thị trường này trở lại vận hành bình thường.
Theo ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinGroup, các nút thắt từ thị trường vốn nợ đang tạo áp lực vực tư nhân, vốn đang phải chịu chi phí vốn cao và cơ cấu nguồn vốn phụ thuộc lớn vào nợ ngắn hạn. Sự mất cân đối này khiến việc huy động vốn cho các dự án trọng điểm dài hạn gần như bất khả thi, từ đó làm hạn chế đáng kể nhu cầu đầu tư của nền kinh tế. Theo ông Thuân, phát triển thị trường vốn nợ cần cải cách, tái cấu trúc nhà đầu tư, khơi thông nguồn vốn trong nước thông qua phát triển ngành quản lý quỹ.
Theo dữ liệu FiinRatings ghi nhận tính đến ngày 30/6/2025, ngành quản lý quỹ tại Việt Nam mới chỉ đang quản lý khoảng 28 tỷ USD (chưa đến 6% GDP), song có nhiều tiềm năng tăng trưởng khi Chính phủ đang triển khai các giải pháp cụ thể để phát triển cơ sở nhà đầu tư tổ chức cho thị trường chứng khoán và thị trường trái phiếu. Khi nguồn vốn này được khơi thông, vốn nợ có tính ổn định, sẽ tiếp sức cho doanh nghiệp tư nhân gia nhập đầu tư hạ tầng nói riêng, và đầu tư và chuyển dịch cơ cấu kinh tế nói chung.
