Kỳ lạ vụ án doanh nhân khởi nghiệp vướng lao lý

Đó là câu chuyện của doanh nhân Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân - Giám đốc Công ty TNHH MTV Nông thủy sản Tây Nam (Công ty Tây Nam), người bị Cơ quan An ninh Điều tra - Công an thành phố Cần Thơ và VKSND thành phố khởi tố, bắt tạm giam, điều tra, truy tố cùng 5 bị can khác một cách “bất thường” gần 7 năm trước.

Đáng chú ý, nhận định về vụ án này, nhiều chuyên gia pháp lý cho rằng, đây là một vụ án “lạ lùng”, bởi không có đơn tố giác, cũng không có người bị hại…Gần 7 năm đi gõ cửa các cơ quan chức năng kêu oan, tưởng chừng như doanh nhân trẻ khởi nghiệp năm nào sắp đạt được một cái kết có hậu khi đầu tháng 1/2022 vừa qua, sau 2 ngày xét xử, TAND TP Cần Thơ đã chính thức tuyên “vô tội”.

Thế nhưng, bất ngờ xảy ra khi VKSND TP. Cần Thơ đã ký ban hành quyết định kháng nghị và đề nghị TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh xét xử lại theo hướng hủy toàn bộ bản án sơ thẩm. Doanh nhân trẻ năm nào lại mòn mỏi đợi công lý trên hành trình còn gian truân…

>> Phát triển dự án Khởi nghiệp Quốc gia 2021

>> Chung kết chương trình phát triển dự án khởi nghiệp Quốc gia 2021

“Bỗng dưng” vướng lao lý

Trước đó, để có tiền thực hiện dự án, Công ty Tây Nam lập dự án và vay vốn tại Agribank chi nhánh Cần Thơ theo chương trình cho vay hỗ trợ giảm tổn thất sau thu hoạch đối với nông sản, thủy sản theo Quyết định 63/2010/QĐ-TTg ngày 15/10/2010. Tài sản thế chấp là siêu thị Citimart gần 3.000m2 đất và trên 6.000m2 sàn trên đường Nguyễn Trãi, TP. Cần Thơ (tài sản riêng). Quá trình thực hiện xây dựng dự án, do vướng phải một số khó khăn khách quan nên toàn bộ phần xây dựng phải điều chỉnh lại thiết kế, do đó công trình bị chậm tiến độ hơn 1 năm. Vì vậy, tháng 8 /2014, Agribank Chi nhánh Cần Thơ và Công ty Nông thủy sản Tây Nam đã thỏa thuận chuyển toàn bộ khoản vay của Công ty Nông thủy sản Tây Nam sang khoản vay thông thường.

Do những khó khăn ảnh hưởng tiêu cực đến dự án, tháng 11/2015, Công ty Tây Nam quyết định tạm dừng dự án, gửi văn bản yêu cầu Agribank Chi nhánh Cần Thơ thanh lý hợp đồng. Do không thống nhất được mức lãi suất nên hai bên đã đưa vụ việc ra TAND quận Ninh Kiều, TP. Cần Thơ để giải quyết.

Ngày 10/3/2016, TAND quận Ninh Kiều ban hành Quyết định số 06/2016/QĐST-KDTM về việc tạm đình chỉ giải quyết vụ án kinh doanh thương mại số 10/2016/TLST-KDTM ngày 15/01/2016 về việc tranh chấp hợp đồng tín dụng giữa nguyên đơn là Agribank Việt Nam với bị đơn là Công ty TNHH MTV Nông thủy sản Tây Nam.

Tiếp đó, ngày 16/6/2016, Cơ quan An ninh điều tra Công an TP. Cần Thơ đã ban hành Quyết định khởi tố bị can và bắt tạm giam ông Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân với thời gian gần 28 tháng để tiến hành điều tra về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 139 BLHS 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) với hành vi “Làm khống hồ sơ để lừa đảo chiếm đoạt tiền ưu đãi lãi suất của Nhà nước”. Trước đó, Agribank Việt Nam và Agribank chi nhánh Cần Thơ đã có văn bản xác định khoản vay bình thường, được đảm bảo thế chấp tài sản đầy đủ và không có sự hỗ trợ lãi suất. Bộ Tài chính cũng có văn bản xác nhận không hỗ trợ lãi suất cho Công ty Nông thủy sản Tây Nam.

Đến ngày 21/8/2017, Cơ quan Điều tra đã chuyển đổi tội danh từ “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” sang “Vi phạm quy định cho vay trong hoạt động các tổ chức tín dụng” theo quy định tại Điều 179 BLHS 1999. Sau quá trình điều tra và truy tố, ông Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân đã hai lần bị TAND TP. Cần Thơ đưa ra xét xử sơ thẩm. Nhưng cả hai lần, TAND thành phố Cần Thơ đều tạm dừng phiên tòa, trả hồ sơ để điều tra bổ sung với yêu cầu làm rõ hành vi phạm tội của ông Nhân.

Có thể nói, đây là một trong những sai lầm nghiêm trọng của cơ quan điều tra bởi lẽ Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân không thuộc chủ thể của tội phạm này. Điều kiện về chủ thể được cơ quan điều tra xác định là không chính xác”.

Luật sư Hoàng Tùng

Hình sự hóa quan hệ dân sự

Trở lại năm 2016, từ một vụ việc dân sự bình thường đang được giải quyết tại TAND quận Ninh Kiều thì bỗng dưng Cơ quan An ninh điều tra, Công an TP. Cần Thơ khởi tố vụ án hình sự. Cụ thể, trước khi vụ án được khởi tố, Agribank chi nhánh Cần Thơ đã khởi kiện vụ án dân sự phát mãi tài sản đã thế chấp của Công ty Tây Nam thu hồi nợ, TAND quận Ninh Kiều đã thụ lý vụ án.

Đáng chú ý, trong vụ án này, không hề có đơn tố cáo hay đơn tố giác từ phía Ngân hàng, chính Agribank Cần Thơ đang giải quyết vụ việc nêu trên ở Tòa án dân sự. Là luật sư tham gia trực tiếp vụ án này, luật sư Hoàng Tùng, Trưởng Văn phòng Luật sư Trung Hòa cho rằng, hành vi khách quan không cấu thành tội phạm, chỉ đơn giản là quan hệ dân sự thuần túy thông thường nhưng không rõ căn cứ từ đâu, lý do gì khiến Cơ quan An ninh điều tra Công an TP. Cần Thơ lại khởi tố vụ án hình sự và việc khởi tố này không đúng thẩm quyền theo Pháp lệnh về tổ chức điều tra hình sự năm 2014 (sửa đổi, bổ sung năm 2006, 2009); Thông tư số 28/2014/TT-BCA ngày 07/7/2014 của Bộ Công an về công tác điều tra hình sự trong Công an nhân dân.

Không những vậy, sau thời gian dài đằng đẵng điều tra, Cơ quan An ninh điều tra Công an TP. Cần Thơ đã thay đổi tội danh rất nhiều lần, và cuối cùng xác định là tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng” và Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân bị truy tố ra Tòa vì tội danh này.

“Có thể nói, đây là một trong những sai lầm nghiêm trọng của cơ quan điều tra bởi lẽ Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân không thuộc chủ thể của tội phạm này. Điều kiện về chủ thể được cơ quan điều tra xác định là không chính xác”, luật sư Hoàng Tùng nhận định.

Chủ thể của tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng” là chủ thể đặc biệt, chỉ có thể là người có có chức vụ, quyền hạn trong các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và có đầy đủ năng lực chịu TNHS. Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân không phải là nhân viên của ngân hàng, không phải người nắm chức vụ quyền hạn trong ngân hàng Agribank Cần Thơ. Chính xác một điều thì Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân là khách hàng của Agribank Cần Thơ, chịu sự ràng buộc theo hợp đồng vay tín dụng mà 2 bên đã ký.

“Do đó, không hiểu vì sao Cơ quan điều tra và Viện Kiểm sát nhân dân TP. Cần Thơ có thể xác định và khởi tố Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân được”, luật sư Hoàng Tùng nói.