Kỳ vọng nhiều chính sách hỗ trợ mới sau đợt cắt giảm lãi suất điều hành

Brian Lee Shun Rong & Chua Hak Bin, Kinh tế gia Maybank IBG• 30/03/2023 04:30

Chúng tôi kỳ vọng sẽ có nhiều hỗ trợ chính sách quan trọng hơn cho nền kinh tế sau khi NHNN cắt giảm lãi suất chiết khấu trong tháng 3 này.

>>Việt Nam "xoay trục" nới lỏng tiền tệ đầu tiên ở châu Á, lãi suất có giảm thêm?

Việt Nam vừa công bố tình hình kinh tế quý 1/2023. Theo công bố, tăng trưởng GDP quý 1 chậm lại do xuất khẩu sụt giảm. Trong quý đầu tiên của năm 2023, tăng trưởng GDP thực tế đã giảm xuống còn +3,3% (so với +5,9% trong Quý 4 năm 2022). Tăng trưởng chậm nhất kể từ quý 3 năm 21 và thấp hơn kỳ vọng của chúng tôi, đồng thuận ở +4,8%, do xuất khẩu giảm hơn dự đoán trong tháng Ba.

Giao thông vận tải có thể góp phần giảm lạm phát trong quý 2 trong điều kiện giá dầu vẫn thấp. Ảnh minh họa: Quốc Tuấn

Công nghiệp & xây dựng (-0,4% so với +4,2% trong 4Q) là lực cản chính do sụt giảm xuất khẩu. Dịch vụ (+6,8% so với +8,1% trong 4Q) chậm lại do khủng hoảng bất động sản và khả năng sớm phục hồi mạnh đang mờ dần. Nông, lâm nghiệp và thủy sản giảm xuống +2,5% (so với +3,9% trong 4Q). Lạm phát toàn phần đã giảm bớt nhưng lạm phát cốt lõi vẫn ở mức cao.

Duy trì dự báo lạm phát

Lạm phát toàn phần đã giảm trong tháng thứ hai xuống +3,4% trong tháng 3 (so với +4,3% trong tháng 2) chủ yếu là do giảm phát do hiệu ứng cơ sở gây ra. Lạm phát lõi (+4,9% so với +5% trong tháng 2) vẫn còn khó gỡ. Giao thông vận tải (9,7% trong rổ CPI) giảm -4,9% (so với -0,2% trong tháng 2), với giá điều chỉnh -0,2% so với tháng trước do chi phí nhiên liệu giảm. Nhà ở và vật liệu xây dựng (18,8% trong rổ CPI) giảm xuống +6,7% (so với +7,9% trong tháng 2) theo ngày đánh giá hiệu ứng cơ sở nhưng tăng +0,4% so với tháng trước do giá thép và tiện ích cao hơn. Hàng ăn & dịch vụ ăn uống (33,6% trong rổ CPI) giảm nhẹ so với cùng kỳ (+4% so với +4,3% trong tháng 2) và kỳ hạn theo tháng (-0,6%) khi giá tiếp tục bình thường hóa sau Tết cầu tiêu thụ chững lại trong khi nguồn cung dồi dào do thời tiết thuận lợi.

Lạm phát tùy nghi vẫn còn và tăng cao trong bối cảnh nhu cầu của người tiêu dùng phục hồi. Lạm phát ăn uống (một nhóm nhỏ của thực phẩm và dịch vụ ăn uống) không đổi ở mức +5,7%. Văn hoá, chi phí giải trí & du lịch (4,6% trong rổ CPI) ổn định ở mức +4,7%.

Chúng tôi giữ nguyên dự báo lạm phát chung ở mức +4,3% vào năm 2023. Lạm phát cơ bản ổn định chỉ ra nhu cầu cơ bản tăng cao. Bộ Tài chính dự đoán ngày 24/3 rằng lạm phát sẽ nằm trong khoảng từ 3,9% đến 4,8% trong năm nay. Dự báo lạm phát của chúng tôi đứng vững ở xung quanh điểm giữa của phạm vi này.

>>Khả năng tăng lãi suất của NHNN trong quý I đã giảm

Theo quan điểm của chúng tôi, lạm phát có thể giảm khi tăng trưởng chậm lại và giao thông vận tải có khả năng tiếp tục giảm phát trong quý thứ hai khi hiệu ứng cơ sở cao chiếm ưu thế trong khi giá dầu vẫn ở mức thấp. Tuy nhiên, các yếu tố chi phí đẩy như khả năng tăng giá bán lẻ điện và +20% tăng lương tối thiểu từ tháng 7 có thể hạn chế mặt trái của lạm phát.

Hạ dự báo GDP năm 2023 xuống +5,5%

Sau kết quả GDP quý 1 thấp hơn dự kiến, chúng tôi hạ bậc đánh giá cả năm dự báo lên +5,5% (từ +6,3%). Nền kinh tế định hướng xuất khẩu chịu ảnh hưởng rất lớn từ suy yếu nhu cầu tiêu dùng toàn cầu do chi phí sinh hoạt tăng cao và thắt chặt điều kiện tài chính.

Rủi ro suy thoái ở Mỹ đã tăng lên đáng kể với khủng hoảng ngân hàng, vốn không phải là tín hiệu tốt cho nhu cầu bên ngoài. Xuất khẩu sang Mỹ và EU chiếm 42% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa.

Trên một lưu ý tích cực, việc Trung Quốc mở cửa trở lại sẽ giúp giảm bớt tác động từ Mỹ và EU chậm lại, với sự thúc đẩy tăng trưởng có thể trở nên quan trọng hơn trong các quý phía trước. Do đó, việc mở cửa trở lại đã không mang lại sự thúc đẩy có ý nghĩa cho xuất khẩu và du lịch xa với sự phục hồi tăng trưởng khiêm tốn trong nhu cầu nội địa tư nhân của Trung Quốc và du lịch nước ngoài.

Thị trường trái phiếu: Nhà đầu tư cần thời gian

Những căng thẳng tái cấp vốn trái phiếu mà các nhà phát triển phải đối mặt sẽ đè nặng lên bất động sản và lĩnh vực xây dựng, với nhiều trái phiếu đáo hạn trong quý hai và quý ba. Việc thông qua Nghị định 08 (tức là Nghị định 65 sửa đổi) cho phép gia hạn trái phiếu kỳ hạn đã giảm bớt áp lực tái cấp vốn và hỗ trợ sự phục hồi dần dần trong nền kinh tế.

Dự báo lãi suất tái cấp vốn và trần lãi suất huy động kỳ hạn 6 tháng có thể bị cắt giảm ít nhất 100bps. Ảnh minh họa: Quốc Tuấn

Tuy nhiên, niềm tin của nhà đầu tư sẽ cần thời gian để phục hồi, do tác động sâu sắc của các vụ bê bối của nhà phát triển và các cuộc kiểm soát chặt chẽ theo quy định của năm ngoái.

Chúng tôi kỳ vọng sẽ có nhiều hỗ trợ chính sách quan trọng hơn cho nền kinh tế sau khi NHNN cắt giảm lãi suất chiết khấu tăng 100bps trong tháng này. Lãi suất tái cấp vốn và trần lãi suất huy động kỳ hạn 6 tháng có thể bị cắt giảm ít nhất 100 điểm cơ bản, giúp giảm bớt chi phí đi vay để hỗ trợ nhu cầu trong nước.

Trong báo cáo cập nhật về chính sách cắt giảm lãi suất điều hành của NHNN trước đây, chúng tôi thừa nhận rằng rủi ro đối với trường hợp cơ sở của chúng tôi nghiêng về việc cắt giảm lãi suất nhiều hơn. Chìa khóa các yếu tố có thể cho phép cắt giảm nhiều hơn sẽ là 1) nếu tăng trưởng giảm tốc nhanh hơn dự kiến trong bối cảnh khủng hoảng bất động sản ngày càng trầm trọng hoặc thị trường bên ngoài suy thoái sâu hơn; 2) nếu Fed nới lỏng chính sách sớm hơn kỳ vọng của thị trường; và 3) nếu lạm phát trong nước thực sự đã đạt đỉnh vào tháng Giêng và tiếp tục rút lui.