Gửi bình luận
Thị trường tài chính xanh của Việt Nam đã có sự phát triển với mức tăng trưởng khá rõ rệt. Song để dòng tài chính xanh đến với doanh nghiệp và lan tỏa, vẫn cần nhiều hơn sự hỗ trợ...
Bà Hoàng Việt Phương, Tổng Giám đốc S&I Ratings trả lời phỏng vấn về cơ hội tiếp cận vốn xanh và các yếu tố cần có để thúc đẩy dòng vốn này.
- Trước hết, bà nhận định như thế nào về sự phát triển của thị trường tài chính xanh Việt Nam những năm qua, thưa bà?
Trong những năm qua, thị trường tài chính xanh của Việt Nam đã có sự phát triển với mức tăng trưởng khá rõ rệt. Đặc biệt trong năm gần nhất 2024, tăng trưởng tài chính xanh tích cực hơn hẳn các năm trước, cho thấy sự quan tâm của các doanh nghiệp Việt Nam đối với mảng tài chính xanh ngày càng tăng. Các ngân hàng trong nước cũng đang nỗ lực để có thể cung cấp nguồn tín dụng với mức lãi suất ưu đãi, hấp dẫn dành cho các doanh nghiệp tiếp cận mảng này.
Có thể nói, dù xu hướng xanh đã được khởi động khá lâu nhưng thực tế phát triển tài chính xanh với chúng ta vẫn tương đối mới. Nếu như xét về các quy chuẩn pháp lý hiện tại thì chúng ta vẫn đang trong quá trình xây dựng và hoàn thiện để có thể giúp các doanh nghiệp tiếp cận mảng này một cách dễ dàng hơn. Trong tháng 7 vừa rồi, lần đầu tiên Việt Nam chính thức ban hành Danh mục Phân loại Xanh. Đây là bước tiến rất quan trọng mang tính đột phá với thị trường và vô cùng quan trọng với nhiều bên. Bởi Danh mục sẽ đưa cơ sở hướng dẫn rõ ràng cho cả phía người cho vay lẫn cả phía doanh nghiệp đi vay. Các quy trình, các quy định để tiếp cận được nguồn vốn đều được các bên nắm bắt cụ thể.
Tất nhiên sau Danh mục Phân loại xanh được ban hành, chúng ta sẽ cần phải thêm những quy định và những hướng dẫn cụ thể hơn nữa. Chẳng hạn như trong quá trình vay thì áp dụng những quy chuẩn nào; hay trong quá trình thực hiện giải ngân vốn vay thì việc tuân thủ các quy định đưa ra cũng sẽ cần 1 hướng dẫn rõ ràng và các báo cáo tuân thủ sẽ cần phom (form) mẫu biểu thống nhất. Đồng thời và hơn nữa, chúng ta cũng sẽ cần hạ tầng tốt cho lĩnh vực tài chính xanh, đó là bộ dữ liệu các nguồn thông tin để tiến đến minh bạch hóa các luồng vận hành của dòng tài chính xanh đến với doanh nghiệp; hay từ phía doanh nghiệp xanh đã, đang hấp thụ vốn xanh. Dữ liệu bao gồm trong suốt quá trình khi tất cả các bên tuân thủ theo những tiêu chuẩn đặt ra, theo cam kết.
- Theo bà, các nguồn tài chính xanh thời gian qua chủ yếu đến từ nhà tài trợ trong nước hay quốc tế, thưa bà?
Có thể nói tốc độ tăng trưởng vốn ESG thời gian qua khá ấn tượng, và có cả nguồn vốn từ trong nước lẫn nguồn vốn quốc tế. Đáng chú ý là các ngân hàng trong nước cũng đang rất tích cực đẩy mạnh tài trợ tài chính xanh và có rất nhiều ngân hàng đang lên kế hoạch, xây dựng các gói tài trợ xanh hóa tín dụng cho các doanh nghiệp.
- Vậy đâu là những ngành có nhu cầu lớn, đồng thời cũng đang hoặc có triển vọng thu hút được dòng tài chính xanh?
Hiện nay, có rất nhiều ngành có thể tiếp cận với nguồn tài chính xanh, nhưng chắc chắn ngành có khả năng tiếp cận lớn nhất là năng lượng tái tạo, sau đó là cơ sở hạ tầng logistic, bất động sản..., và còn nhiều ngành khác nữa. Dù có nhu cầu lớn nhưng cũng phải nói rằng do cần phải theo đúng quy định với rất nhiều hướng dẫn, tính tuân thủ cao và phức tạp nên thực tế nhiều doanh nghiệp cũng e ngại khi tiếp cận tài chính xanh.
- Có thể hiểu quy định và tính tuân thủ phức tạp đang thực sự là những thách thức, rào cản với các doanh nghiệp trong tiếp cận tài chính xanh?
Để tiếp cận được nguồn vốn xanh, thực ra phải tuân thủ nhiều vấn đề kỹ thuật là tất yếu. Đây có lẽ cũng một điểm quan trọng và liên quan đến vấn đề chi phí. Khi tiếp cận nguồn vốn xanh, doanh nghiệp trước tiên phải vạch ra khung tiêu chuẩn cho mình, sau đó phải đảm bảo tuân thủ toàn bộ quá trình đó. Như vậy không chỉ sẽ đòi hỏi phát sinh chi phí mà còn cần có 1 bên thứ 3 để xác nhận rằng doanh nghiệp đã thực thi cam kết và tuân thủ đúng những gì đã đặt ra.
Chính vì vậy, đôi khi doanh nghiệp tiếp cận được tài chính xanh với chi phí thấp hơn so với lãi suất thương mại bình thường, nhưng để thực thi tuân thủ cộng chi phí hoạt động thì tổng chi phí lại tăng lên, doanh nghiệp không cảm thấy hấp dẫn. Song bên cạnh chi phí hay lợi ích về kinh tế, về mặt dài hạn thì trong thời gian vừa qua cũng có rất nhiều doanh nghiệp, đặc biệt có doanh nghiệp lớn mới bắt đầu chú ý đến mảng này.
Cũng do đó tôi cho rằng về ngắn hạn, có thể cần chờ thêm những khuyến khích từ phía Chính phủ với các bộ ban, ngành, nhằm thúc đẩy tăng lợi ích cho doanh nghiệp khi tiếp cận nguồn tài chính xanh.
- Bà có thể chia sẻ cụ thể hơn về các chính sách khuyến khích, hỗ trợ cần có dành cho doanh nghiệp?
Hiện tại chúng ta đã thấy những doanh nghiệp lớn như Petrolimex và các ngân hàng lớn, đặc biệt là Nhóm ngân hàng thương mại Nhà nước (Vietcombank, BIDV, VietinBank, Agribank) đang rất quyết tâm để đẩy mạnh nguồn vốn tín dụng xanh này. Chúng ta cũng có thể tiếp cận được nguồn vốn vay xanh từ nước ngoài với mức chi phí thấp. Nói một cách khác, vốn xanh đang dồi dào dù rằng vốn đầu tư ESG của toàn cầu đang có tín hiệu giảm xuống.
Theo đó, tôi có thể khẳng định rằng: Trên con đường phát triển tài chính xanh, nếu doanh nghiệp tiếp cận, đảm bảo tuân thủ với sự xác nhận độc lập của bên thứ 3, cộng thêm sự hỗ trợ từ phía Chính phủ với chính sách ưu đãi thì dần dần vốn xanh sẽ có tác động lan tỏa.
Hỗ trợ phát triển tài chính xanh cho doanh nghiệp từ phía Chính phủ, theo tôi nên thông qua trước hết là hỗ trợ lãi suất, chẳng hạn như lãi suất cho vay thấp hơn với những doanh nghiệp tiên phong chuyển đổi xanh, có lộ trình xanh hóa, net zero rõ ràng. Nguồn vốn hỗ trợ là từ NHNN hoặc Bộ Tài chính qua các NHTM. Ngoài ra, cần có các ưu đãi về cái chính sách thuế. Hiện tại chúng ta đã có một số ưu đãi nhưng vẫn cần thêm những chính sách mạnh mẽ hơn để có thể thúc đẩy xu hướng xanh này.
- Trân trọng cảm ơn Bà!
