Gửi bình luận
Muốn phát triển tài chính xanh cần phải gắn tài chính xanh vào khung chung của phát triển kinh tế, trong đó phát triển một cách đồng bộ trên nhiều lĩnh vực, nhiều khía cạnh.
Tài chính xanh chưa dễ tiếp cận
Trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với những thách thức to lớn từ biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và cạn kiệt tài nguyên, việc tìm kiếm các giải pháp tài chính xanh để hỗ trợ phát triển kinh tế bền vững trở thành một yêu cầu cấp bách và quan trọng.
Tại hội thảo “Tài chính xanh - giải pháp thúc đẩy nhằm hướng đến phát triển bền vững ở Việt Nam” do Học viện Ngân hàng tổ chức mới đây, nhiều chuyên gia đã chỉ ra các rào cản, đồng thời đưa ra khuyến nghị, giải pháp nhằm hoàn thiện khung pháp lý, thúc đẩy tài chính xanh, hướng tới tăng trưởng kinh tế bền vững.
Trước hết, từ góc nhìn của doanh nghiệp, ông Hoàng Quốc Anh - Chuyên gia Tài chính xanh, Phó Tổng thư ký Hội thành viên độc lập HĐQT doanh nghiệp Việt Nam (VNIDA), CEO Investment Banking - Hiệp hội Kinh doanh Chứng khoán Việt Nam, cho rằng vẫn còn một số rào cản như việc cân bằng giữa hiệu quả tài chính ngắn hạn và tác động tài chính dài hạn, thiếu sự đồng thuận về cách định nghĩa các hoạt động xanh/bền vững, khung pháp lý còn yếu và thiếu nhu cầu từ phía người tiêu dùng.
Theo kết quả khảo sát của BCG survey cho thấy 57% người tiêu dùng toàn cầu sẵn sàng trả thêm tiền cho các sản phẩm được sản xuất với phát thải ròng bằng không. Người tiêu dùng sẽ chuyển sang các công ty mạnh hơn về ESG. Dù các công ty ESG có thể không tính giá cao hơn, họ vẫn tăng doanh số vì người tiêu dùng lựa chọn mua nhiều sản phẩm hơn.
“Hiệu quả ESG thúc đẩy lòng trung thành của người tiêu dùng, thu hút vốn, và giảm thiểu rủi ro. Tuân thủ CBAM và tài chính bền vững là điều cần thiết để duy trì tính cạnh tranh. Và giải pháp hành động đối với các doanh nghiệp hiện nay là bắt đầu với các bước đo lường được: Kiểm toán ESG, hợp tác với các bên liên quan và khám phá các lựa chọn tài trợ xanh…”, ông Hoàng Quốc Anh nhấn mạnh.
Ông Ngô Bình Nguyên - Chuyên gia ESG lĩnh vực tài chính ngân hàng cũng đề cập, hiện nay các NHTM đang làm rất tốt trong việc triển khai các nguồn vốn tín dụng xanh. Tuy nhiên, còn nhiều vướng mắc và bất cập như vẫn chưa có bộ chỉ số đánh giá tín dụng xanh dẫn đến khó khăn trong định giá các dự án, đồng nghĩa với việc khó tiếp cận được với nguồn vốn xanh. Điều này cần có một giải pháp đồng bộ, cũng như sự phối hợp và hỗ trợ của nhiều cấp.
Chia sẻ về tình hình triển khai tín dụng xanh tại các Ngân hàng TMCP, ông Trần Anh Quý – Trưởng phòng, Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tính đến ngày 30/9/2024, đã có khoảng 50 TCTD phát sinh dư nợ tín dụng xanh với dư nợ đạt trên 665 nghìn tỷ đồng, tăng 7,11% so với cuối năm 2023, chiếm tỷ trọng trên 4,5% tổng dư nợ toàn nền kinh tế, tập trung chủ yếu vào các ngành năng lượng tái tạo, năng lượng sạch (chiếm hơn 43%) và nông nghiệp xanh (trên 30%).
Đánh giá về những hoạt động liên quan đến định hình và phát triển tài chính xanh tại Việt Nam trong thời gian vừa qua, PGS. TS Nguyễn Thanh Phương - Phó Giám đốc Học viện Ngân hàng cho biết việc triển khai chiến lược tăng trưởng xanh, phát triển bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu và đã đạt được những kết quả quan trọng ban đầu.
Cụ thể, Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản chính sách định hướng phát triển tài chính xanh, tiêu biểu như: Luật Bảo vệ môi trường (năm 2020), Quyết định số 1658/QĐ-TTg, ngày 01/10/2021 phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050; Quyết định số 882/QĐ-TTg, ngày 22/7/2022 phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030,... cùng với đó là các quy định pháp lý về tín dụng xanh khác.
PGS, TS Phan Anh - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học Ngân hàng, Học viện Ngân hàng trên thực tế, NHNN đã có những bước đi quan trọng và hiệu quả trong việc triển khai quyết định về tín dụng xanh, thể hiện qua nhiều chính sách và hành động cụ thể nhằm thúc đẩy phát triển bền vững. Tuy nhiên, vẫn cần có một hành lang pháp lý đầy đủ và sự phối hợp giữa các Bộ/Ngành để cùng chung tay đóng góp cho nền kinh tế phát triển bền vững. PGS cũng đề xuất giải pháp đối với NHNN về việc tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý cho tín dụng xanh và phối hợp với các Bộ/Ngành để phát triển các chính sách ưu đãi nhằm khuyến khích các ngân hàng thương mại tham gia vào hoạt động này. Điều này bao gồm việc cải thiện cơ chế thu hút nguồn lực tài chính quốc tế cho mục tiêu phát triển bền vững.
Gỡ khó từ pháp lý
Để phát triển tín dụng xanh hiện nay, đại diện NHNN - ông Trần Anh Quý đã đề xuất một số giải pháp liên quan đến việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về tín dụng xanh, quản lý rủi ro môi trường, xã hội trong hoạt động cấp tín dụng.
Trong đó, tập trung nguồn lực thúc đẩy tăng trưởng tín dụng đối với các ngành, lĩnh vực kinh tế xanh; thống kê đầy đủ tín dụng xanh trong hệ thống ngân hàng; Tăng cường hợp tác quốc tế, tạo điều kiện các TCTD huy động nguồn vốn nước ngoài để tài trợ vốn cho các dự án xanh, có lợi ích về môi trường, xã hội; Khuyến khích TCTD trong nước đẩy mạnh thực hành ESG và công bố Báo cáo phát triển bền vững; và Tăng cường các hoạt động đào tạo, chia sẻ kinh nghiệm giữa các TCTD trong nước.
Tương tự, TS Doãn Công Khánh – Nguyên Giám đốc Trung tâm Thương mại và Môi trường, Viện Nghiên cứu Thương mại, Phát triển kinh tế cũng cho rằng:
Thứ nhất, cần đẩy nhanh quá trình xây dựng cơ chế, chính sách để huy động nguồn lực tài chính trong nước và quốc tế thông qua các công cụ tài chính xanh như trái phiếu xanh kỳ hạn dài, lãi suất thấp, tín dụng xanh, bảo hiểm xanh.
Thứ hai, xây dựng thuế sinh thái hay thuế xanh đánh vào những hoạt động kinh tế có sử dụng tài nguyên thiên nhiên và có tác động tiêu cực đến môi trường.
Thứ ba, Bộ Tài chính cần xây dựng danh mục hàng hóa thân thiện với môi trường được ưu tiên lựa chọn khi thực hiện dự án đầu tư, mua sắm công, phối hợp cùng Bộ Công Thương, Bộ Tài nguyên & Môi Trường sớm nghiên cứu xây dựng và ban hành hệ thống thuế tiêu dùng xanh khuyến khích sản xuất, nhập khẩu, xuất khẩu các hàng hóa TTMT, phối hợp cùng Ngân hàng Nhà nước sửa đổi Cơ chế tín dụng hoặc Quỹ bảo lãnh tín dụng giúp các doanh nghiệp có điều kiện tiếp cận nguồn vốn để tham gia các chuỗi cung ứng hàng hóa.
Thứ ba, Luật Thuế bảo vệ môi trường sửa đổi cần đưa vào quy định: nguồn thu thuế bảo vệ môi trường (BVMT) được quản lý trong chương mục riêng của ngân sách nhà nước và chỉ dành để đầu tư ngược lại cho các hoạt động BVMT. Nghiên cứu kết hợp thuế bảo vệ môi trường vào hệ thống thuế nhập khẩu.
“Về phía Chính phủ, doanh nghiệp và nhà đầu tư cần phải tính toán cẩn trọng lợi ích, chi phí, nguồn lực, nếu không, sẽ vô tình rơi vào các “cái bẫy” nợ nần, mất đi cơ hội phát triển”, vị TS khuyến nghị.
Nhiều chuyên gia đều đồng tình với quan điểm rằng muốn phát triển tài chính xanh cần phải nhìn vào đúng thực tế, gắn tài chính xanh vào khung chung của phát triển kinh tế, trong đó phát triển một cách đồng bộ trên nhiều lĩnh vực, nhiều khía cạnh của nền kinh tế.
