Logistics Việt Nam trước cơ hội bứt phá: Khi công nghệ và vốn trở thành đòn bẩy tăng tốc

Trong bức tranh kinh tế toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ, ngành logistics Việt Nam, với quy mô thị trường khoảng 70-80 tỷ USD cùng hơn 45,000 doanh nghiệp logistics, có tiềm năng trở thành trung tâm logistics mới của khu vực ASEAN. Không chỉ đóng vai trò xương sống của chuỗi cung ứng, logistics còn là thước đo năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Khi thị trường ngày càng mở rộng và yêu cầu ngày càng khắt khe, hai yếu tố “công nghệ” và “vốn” đang trở thành trụ cột then chốt giúp doanh nghiệp logistics tăng tốc trên hành trình chuyển đổi.

Xu hướng ngành logistics Việt Nam: Cơ hội bứt phá và sức ép cạnh tranh

Theo Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), những năm gần đây, logistics là một trong những ngành dịch vụ tăng trưởng nhanh và ổn định nhất của Việt Nam với tốc độ phát triển đạt khoảng 14 – 16%/năm. Minh chứng rõ nét là trong 6 tháng đầu năm 2025, sản lượng hàng hóa vận chuyển đạt hơn 1.43 tỷ tấn, tăng 14.28% so với cùng kỳ năm ngoái. Ngành logistics cũng ghi nhận mức tăng trưởng 10.8%, đóng góp khoảng 5.17% GDP, khẳng định vai trò trọng yếu của lĩnh vực này trong chuỗi cung ứng và phát triển kinh tế quốc gia.

Sự bùng nổ của thương mại điện tử tại Việt Nam, đặc biệt tại các đô thị lớn, đang kéo theo nhu cầu vận chuyển, kho bãi và dịch vụ giao hàng nhanh tăng vọt. Bên cạnh đó, chiến lược “China Plus One” đang tạo ra làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu, đưa Việt Nam thành điểm đến hấp dẫn trong mạng lưới sản xuất và phân phối của các tập đoàn đa quốc gia. Đây là cơ hội để ngành logistics trong nước mở rộng quy mô, nâng cấp hạ tầng và chuyển mình theo hướng chuyên nghiệp hóa.

Tuy nhiên, thách thức cũng không hề nhỏ. Chi phí logistics tại Việt Nam hiện chiếm tới 16–18% GDP – cao hơn đáng kể so với mức trung bình toàn cầu (10 – 12%), làm giảm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Hạ tầng kết nối giữa các phương thức vận tải còn thiếu đồng bộ; nhiều doanh nghiệp logistics thiếu vốn dài hạn, chịu áp lực lớn từ chi phí đầu tư công nghệ cao, đồng thời gặp khó trong việc tích hợp công nghệ mới với hệ thống cũ. Bên cạnh đó, yêu cầu ngày càng cao từ đối tác quốc tế về minh bạch, xanh hóa và tiêu chuẩn ESG đang tạo áp lực buộc các doanh nghiệp logistics phải chuyển đổi mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Bước sang giai đoạn 2025 – 2035, chuyển đổi số và logistics xanh được xem là xu hướng tất yếu và cấp bách. Việc ứng dụng các công nghệ tiên tiến như Trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), Blockchain hay phân tích dữ liệu lớn (Big Data) đang giúp các doanh nghiệp logistics tối ưu hóa vận hành, nâng cao khả năng hiển thị chuỗi cung ứng và đưa ra quyết định nhanh, chính xác hơn. Song song với đó, logistics xanh – với các giải pháp như tối ưu tuyến đường vận tải, sử dụng phương tiện thân thiện với môi trường, áp dụng hệ thống kho lạnh tiết kiệm năng lượng, quản lý kho bãi hiệu quả và tái chế bao bì – không chỉ giúp nâng cao hiệu suất mà còn trở thành chiến lược phát triển bền vững. Chiến lược này vừa giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, vừa tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên và củng cố hình ảnh thương hiệu, hướng đến một hệ sinh thái logistics hiện đại theo hướng Xanh hóa và Số hóa.

Khi vốn và công nghệ trở thành đòn bẩy tăng tốc

Chuyển đổi số trong logistics không chỉ là câu chuyện của công nghệ mà còn là bài toán về vốn. Muốn đầu tư vào hệ thống quản lý thông minh, trung tâm dữ liệu, máy móc tự động, phương tiện vận tải hiện đại hay thiết bị cảm biến IoT, doanh nghiệp cần có nền tảng tài chính đủ mạnh để duy trì đầu tư dài hạn. Công nghệ mở ra cơ hội tăng tốc, nhưng vốn mới là nhiên liệu giúp bánh xe đổi mới có thể vận hành bền bỉ.

Thực tế cho thấy, phần lớn doanh nghiệp logistics – đặc biệt là nhóm vừa và nhỏ – nhận thức rõ tầm quan trọng của chuyển đổi công nghệ, song lại gặp khó khăn khi tiếp cận nguồn vốn vay truyền thống do hạn mức tín dụng thấp, thiếu tài sản thế chấp, hay tỉ lệ vốn tự có thấp. Trong khi đó, tốc độ thay đổi công nghệ lại rất nhanh, khiến doanh nghiệp dễ đối mặt với rủi ro khấu hao và lỗi thời nếu đầu tư dàn trải hoặc sai thời điểm.

Trong bối cảnh đó, các giải pháp tài chính linh hoạt như thuê tài chính đang trở thành “đòn bẩy thông minh” giúp doanh nghiệp logistics rút ngắn khoảng cách giữa nhu cầu và năng lực đầu tư. Với mô hình này, doanh nghiệp có thể sử dụng ngay tài sản – từ phương tiện vận tải cho đến hệ thống máy móc, thiết bị công nghệ phục vụ cho quản lý và vận hành – mà không cần bỏ ra chi phí mua sắm ban đầu quá lớn. Thay vào đó, chi phí được phân bổ dần theo kỳ hạn hợp đồng, giúp doanh nghiệp duy trì dòng tiền linh hoạt và dễ dàng nâng cấp thiết bị khi công nghệ mới ra đời.

Bên cạnh đó, một hình thức đang ngày càng được các doanh nghiệp logistics quan tâm là “Bán và thuê lại”. Theo đó, doanh nghiệp có thể bán lại các tài sản đang sở hữu như phương tiện, máy móc, thiết bị, v.v. cho công ty cho thuê tài chính, sau đó thuê lại để tiếp tục sử dụng, Giải pháp này giúp giải phóng dòng tiền nhanh chóng mà vẫn đảm bảo hoạt động sản xuất – kinh doanh không bị gián đoạn. Phần vốn thu được từ việc bán tài sản có thể tái đầu tư vào công nghệ mới, mở rộng quy mô và gia tăng năng lực cạnh tranh.

Trong khuôn khổ Diễn đàn Logistics Vùng lần VI tại Huế, ông Hoàng Văn Phúc – Phó Tổng Giám đốc Công ty Cho thuê tài chính TNHH BIDV-SuMi TRUST (BSL) chia sẻ: “Thuê tài chính là công cụ hiệu quả giúp doanh nghiệp logistics nhanh chóng tiếp cận công nghệ mới, hiện đại hóa phương tiện vận tải mà không phải bỏ ra khoản đầu tư lớn ban đầu. Đó là cách tiếp cận vốn thông minh, phù hợp với xu hướng phát triển bền vững của ngành.”

Sự kết hợp giữa công nghệ hiện đại và nguồn vốn linh hoạt chính là yếu tố tạo lợi thế cạnh tranh bền vững cho doanh nghiệp logistics. Khi có khả năng đầu tư mà không bị “chôn vốn”, doanh nghiệp sẽ dễ dàng tối ưu chi phí, tăng năng suất, nâng cao năng lực vận hành và cải thiện chất lượng dịch vụ – những yếu tố then chốt định vị vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

BSL – Đối tác tài chính đồng hành cùng doanh nghiệp logistics hiện đại

Trong làn sóng chuyển đổi đó, BSL được biết đến như một đối tác tài chính uy tín, đồng hành cùng doanh nghiệp logistics trên hành trình hiện đại hóa. Với kinh nghiệm quốc tế, hiểu biết sâu sắc về thị trường trong nước và đội ngũ chuyên gia tài chính chuyên nghiệp, BSL mang đến các giải pháp tài chính linh hoạt, phù hợp với từng mô hình hoạt động và định hướng phát triển của doanh nghiệp.

BSL hiện cung cấp dịch vụ thuê tài chính cho tài sản hữu hình phục vụ cho hoạt động logistics như phương tiện vận tải đường bộ, phương tiện giao thông đường thủy (trừ tàu biển), phương tiện bay không chở người, các thiết bị công nghệ phục vụ logistics. Đặc biệt, BSL chú trọng hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận các giải pháp tài chính xanh, đầu tư vào phương tiện và thiết bị tiết kiệm năng lượng, phù hợp với tiêu chuẩn ESG đang được quốc tế quan tâm.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu cạnh tranh bằng tốc độ, dữ liệu và tính linh hoạt, ngành logistics Việt Nam đang đứng trước cơ hội vươn lên mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Để biến cơ hội thành hiện thực, doanh nghiệp cần không chỉ quyết tâm đổi mới mà còn phải có đòn bẩy tài chính thông minh.

Sự đồng hành của BSL chính là chìa khóa mở ra hành trình bứt phá – giúp doanh nghiệp logistics Việt Nam không chỉ tăng tốc, mà còn phát triển thông minh – xanh – bền vững trên bản đồ chuỗi cung ứng toàn cầu.