Trước sự phát triển nhanh và phức tạp của thị trường, nhiều ý kiến cho rằng, việc Luật Thương mại điện tử được ban hành không chỉ bảo vệ người tiêu dùng, mà còn tạo sân chơi bền vững cho doanh nghiệp.
Luật Thương mại điện tử vừa được thông qua tại Kỳ họp thứ10, Quốc hội khóa XV gồm 7 Chương, 41 Điều. Luật quy định về chính sách phát triển thương mại điện tử; nền tảng thương mại điện tử và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong hoạt động thương mại điện tử; thương mại điện tử có yếu tố nước ngoài; trách nhiệm của tổ chức cung cấp dịch vụ hỗ trợ thương mại điện tử; ứng dụng công nghệ trong quản lý và xử lý vi phạm trong thương mại điện tử.
Một trong những nội dung được cộng đồng doanh nghiệp quan tâm là quy định định danh người bán trên các sàn thương mại điện tử. Theo Bộ Công Thương, việc này sẽ tận dụng hệ thống định danh điện tử quốc gia (VNeID), qua đó đảm bảo rằng mọi tài khoản bán hàng đều có chủ thể thật, giúp thị trường trở nên minh bạch hơn.
Khi áp dụng định danh, cơ quan chức năng dễ dàng truy vết những trường hợp bán hàng giả, xâm phạm bản quyền hoặc vi phạm nghĩa vụ thuế. Đây là biện pháp gián tiếp giúp chống thất thu ngân sách và thúc đẩy môi trường kinh doanh công bằng giữa các doanh nghiệp chính thống và người bán nhỏ lẻ.
Đối với các nền tảng thương mại điện tử nước ngoài hoạt động tại Việt Nam, Luật mới đưa ra yêu cầu linh hoạt hơn so với Dự thảo ban đầu. Tùy vào mô hình vận hành, các nền tảng có thể phải chỉ định đơn vị đại diện theo ủy quyền, thành lập pháp nhân tại Việt Nam hoặc ký kết đại diện pháp lý phù hợp - Điều này vừa đảm bảo tuân thủ cam kết quốc tế, vừa giúp cơ quan quản lý có điểm tiếp nhận trách nhiệm khi phát sinh tranh chấp.
Với những nội dung đã nêu, Luật Thương mại điện tử mới được cho sẽ đóng vai trò như “hàng rào an toàn” giữa sự bùng nổ của nhu cầu tiêu dùng số và nguy cơ biến tướng trong hoạt động kinh doanh trực tuyến. Việc hoàn thiện khung pháp lý về thương mại điện tử không chỉ bảo vệ người tiêu dùng, mà còn tạo sân chơi bền vững cho doanh nghiệp thật, hàng hóa thật.
Theo các chuyên gia, hệ thống nghĩa vụ mới sẽ thay đổi cách vận hành của nhiều nền tảng, buộc họ phải đầu tư mạnh hơn vào công nghệ giám sát nội dung, kiểm tra người bán và quy trình xác thực hàng hóa. Đây là chi phí ngắn hạn nhưng đem lại lợi ích dài hạn: củng cố niềm tin, tăng chất lượng giao dịch và giảm tranh chấp phát sinh.
Về phía người bán, việc tham gia một môi trường minh bạch, kiểm soát tốt hơn giúp nâng cao uy tín thương hiệu cá nhân. Khi người tiêu dùng có thể xác thực danh tính và truy xuất thông tin rõ ràng, lực lượng bán hàng chân chính sẽ hưởng lợi, tránh tình trạng “đồng quy trách nhiệm” với những người hoạt động chui.
Thông tin với báo chí về Luật này, Luật sư Nguyễn Thanh Hà - Chủ tịch Công ty Luật SB LAW đánh giá, ý nghĩa lớn nhất của Luật Thương mại điện tử nằm ở chỗ Việt Nam lần đầu tiên có một văn bản luật chuyên ngành, thống nhất điều chỉnh toàn diện hoạt động thương mại điện tử.
Theo Luật sư Nguyễn Thanh Hà, trước khi có Luật Thương mại điện tử, chúng ta điều chỉnh quy định về thương mại điện tử chủ yếu dựa trên nghị định, thông tư; khung pháp lý vì vậy bị phân mảnh, nhiều vấn đề mới phát sinh từ nền kinh tế số không được bao phủ đầy đủ.
Do đó, Luật Thương mại điện tử sẽ giúp định danh rõ các mô hình kinh doanh số, từ sàn giao dịch thương mại điện tử, nền tảng trung gian, mạng xã hội kinh doanh đến các hình thức giao dịch xuyên biên giới.
“Điều này rất quan trọng, bởi suốt thời gian dài, nhiều mô hình mới phát triển quá nhanh, trong khi pháp luật chưa theo kịp, gây ra khoảng trống về quản lý, tranh chấp và bảo vệ người tiêu dùng”, Luật sư Nguyễn Thanh Hà chia sẻ.
Đồng thời cho hay, Luật Thương mại điện tử còn tạo ra nền tảng pháp lý về niềm tin số - một yếu tố then chốt cho mọi giao dịch điện tử. Với quy định rõ ràng về hợp đồng điện tử, trách nhiệm của nền tảng, bảo vệ dữ liệu cá nhân và minh bạch thông tin, Luật Thương mại điện tử không chỉ bảo vệ người tiêu dùng mà còn mang lại sự ổn định và dự đoán được cho doanh nghiệp…
Nhìn nhận về Luật Thương mại điện tử vừa được Quốc hội thông qua, không ít ý kiến cũng bày tỏ, việc thông qua Luật này sẽ là bước đệm quan trọng để tạo dựng một môi trường thương mại điện tử lành mạnh, giúp các doanh nghiệp có điều kiện phát triển bền vững, vươn ra thế giới thông qua nền tảng số. Đồng thời, người tiêu dùng sẽ được tiếp cận với sản phẩm uy tín, giá cả hợp lý, quyền lợi được đảm bảo, không còn cảm giác “bị bỏ lại phía sau” trong cuộc chuyển đổi số.
