Đối thoại và sẵn sàng “điều trần” với phía Mỹ là cơ hội, “khe cửa hẹp” mà doanh nghiệp cần nắm lấy để chứng minh “quan hệ bổ trợ lẫn nhau” trong thương mại gỗ giữa hai nước.
Dự kiến, chiều mai (ngày 7/4), “Hội nghị Thủ tướng Chính phủ với các Bộ, ngành cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, các Hiệp hội, doanh nghiệp để chủ động thích ứng với tình hình mới về thương mại quốc tế” sẽ được tổ chức dưới sự chủ trì của Thủ tướng Phạm Minh Chính. Hội nghị được tổ chức trong bối cảnh Mỹ công bố Sắc lệnh hành pháp, áp dụng mức thuế tối thiểu và bổ sung lên 180 thị trường nhập khẩu, trong đó, Việt Nam chịu mức thuế 46%, thuộc top cao thế giới. Nhiều ý kiến bày tỏ bất ngờ và quan ngại với hàng hoá Việt sang thị trường này, trong đó có mặt hàng gỗ và các sản phẩm từ gỗ.
Chuyên gia đánh giá, theo thuế đối ứng mà Mỹ đã ký thì sẽ thiệt hại cho ngành lâm nghiệp Việt Nam từ 2-3 tỷ USD, đồng thời ảnh hưởng tới toàn bộ chuỗi sản xuất của ngành lâm sản. Do đó, doanh nghiệp cần tận dụng “khe cửa hẹp” nói trên để hoạt động xuất khẩu sang thị trường này không bị ảnh hưởng lớn.
Ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) nêu quan điểm, mức thuế Mỹ đưa ra là “khủng khiếp” và hy vọng Việt Nam có thể đưa ra đàm phán. Bởi theo ông, trong nhiều nhận định trước đó, mức thuế dự kiến thấp hơn, nên với con số 46%, doanh nghiệp gỗ sẽ rất khó khăn.
Đại diện Hiệp hội Chế biến gỗ tỉnh Bình Dương (Bifa) cũng cho biết choáng váng, và chưa hoàn hồn nổi sau khi nhận thông tin. "46% là con số quá cao. Hàng xuất khẩu đi lãi được 5 - 7% đã là tốt, giờ thuế nhập khẩu lên đến 46% thì tôi sợ sức mua sẽ giảm", đại diện Bifa nói.
Cũng theo vị này, 60 - 70% các mặt hàng gỗ và sản phẩm từ gỗ của Việt Nam hướng đến thị trường Mỹ, tỷ lệ này ở các doanh nghiệp của Bình Dương lên đến 80% nên việc Mỹ áp thuế 46% có thể khiến đối tác hủy đơn hàng, giảm số lượng.
"Chính sách thuế của Mỹ khá phức tạp, hiện doanh nghiệp chúng tôi cũng đang nghe ngóng phản ứng tiếp theo từ phía các đối tác và rất kỳ vọng Chính phủ, ngành chức năng sớm có ngay giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp", đại diện Bifa nhấn mạnh.
Theo số liệu báo cáo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, năm 2024, Mỹ là nước nhập khẩu gỗ và sản phẩm từ gỗ, Mỹ là thị trường nhập khẩu nhiều nhất trong 16,2 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, chiếm thị phần 55,5%.
Cùng với đó, 2 tháng đầu năm nay, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ vào thị trường Mỹ tiếp tục dẫn đầu trong các thị trường với giá trị 1,3 tỷ USD, tăng 9,5% so với cùng kỳ năm 2024.
Trước thực tế trên, chuyên gia đánh giá, chính sách thuế của Mỹ khá phức tạp, nên phía doanh nghiệp cần nghe ngóng phản ứng tiếp theo từ phía các đối tác và quan trọng hơn là phía Chính phủ, ngành chức năng sớm có ngay giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp.
Ông Trần Quang Bảo, Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, cục này cùng với Hiệp hội gỗ và lâm sản đã lập một biểu thuế danh mục về tất cả các sản phẩm để khi Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường làm việc với Bộ trưởng Bộ Công Thương có thể tính áp thuế tương đương.
Ngoài ra, ông Bảo cũng lưu ý tới các doanh nghiệp về việc thực thi thỏa thuận về kiểm soát khai thác và thương mại gỗ bất hợp pháp. Vừa qua, cơ quan quản lý Nhà nước về nông nghiệp cùng với Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ cũng đã ký thỏa thuận về chống phá giá. Đến nay, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đã xây dựng, ban hành các nghị định, thông tư về quản lý, truy xuất nguồn gốc lâm sản.
Những nỗ lực ứng phó cũng được cơ quan chức năng, đặc biệt là Bộ Nông nghiệp và Môi trường thể hiện rõ qua các buổi làm việc, trao đổi với đại diện cơ quan của Chính phủ Mỹ thời gian gần đây để tìm giải pháp phù hợp nhất.
“Những sản phẩm nông nghiệp thế mạnh của hai nước có tính bổ trợ, không cạnh tranh lẫn nhau nên Việt Nam rất sẵn lòng mở cửa cho nông sản Hoa Kỳ. Đây là những quyết định có lợi cho cả hai nước”, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy khẳng định.
Về phía doanh nghiệp, ông Ngô Sỹ Hoài cho biết, các doanh nghiệp có thể hạn chế tối đa rủi ro, trong trường hợp thị trường nhập khẩu gỗ lớn nhất của Việt Nam áp thuế quan. Theo đó, chuẩn bị sẵn sàng để có thể tham gia các cuộc “điều trần” nếu như phía Mỹ yêu cầu chứng minh quan hệ thương mại trong lĩnh vực gỗ giữa Việt Nam và Mỹ là “quan hệ bổ trợ cho nhau.”
“Dù khó đoán định, song Tổng thống Mỹ cũng sẵn sàng lắng nghe, đối thoại, nhất là với quốc gia thân thiện, được Mỹ đánh giá cao như Việt Nam,” ông Hoài chia sẻ và nhấn mạnh đây chính là cơ hội, là “khe cửa hẹp” nên ngành gỗ cần nắm lấy để hoạt động xuất khẩu sang thị trường lớn này không bị ảnh hưởng.
Với tinh thần đó, theo ông, các doanh nghiệp phải định vị rõ thị trường, sản phẩm gì bán cho thị trường nào; nguồn nguyên liệu phục vụ cho sản phẩm đó lấy ở đâu, nếu là rừng trồng trong nước thì phải xác định trồng loại cây gì phù hợp.