Mỹ làm "cầu nối" thắt chặt quan hệ Nga - Trung

Dự kiến trong tuần tới, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov sẽ có chuyến thăm Trung Quốc 2 ngày để thảo luận về thực trạng và triển vọng của quan hệ chiến lược Nga - Trung. Đáng chú ý, chuyến thăm này được diễn ra ngay sau khi Washington đưa ra những phát ngôn cứng rắn với Moscow và Bắc Kinh.

Cụ thể, Tổng thống Joe Biden đã lên tiếng cảnh báo nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin sẽ phải "trả giá" vì đã can thiệp vào cuộc bầu cử Mỹ. Trong khi đó, Tướng David Berger, Tư lệnh lực lượng Thủy quân lục chiến Mỹ, khẳng định Trung Quốc và Nga là những mối đe dọa lớn nhất đối với Mỹ trong tương lai gần.

Ngay lập tức, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết, Nga không bác bỏ khả năng xảy ra Chiến tranh Lạnh mới giữa Mỹ và Nga: “Không có ích gì cho mối quan hệ song phương với những tuyên bố không phù hợp. Vẫn có cơ hội để đối thoại mặc dù cánh cửa này sẽ không mãi để ngỏ. Chúng tôi luôn hi vọng vào những điều tốt nhất, nhưng cũng sẵn sàng cho những điều tồi tệ nhất”, ông Peskov nhấn mạnh.

Trước đó, cuộc gặp cấp cao đầu tiên Mỹ - Trung dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden, cả hai bên đã có những màn đầu khẩu công khai khi Mỹ không ngần ngại đề cập thẳng thắn những vấn đề nhạy cảm. Đồng thời, ông cũng không ngừng công kích chính sách của Trung Quốc.

Ngay sau đó, Ủy viên quốc vụ Dương Khiết Trì đã đưa ra lời khẳng định "Điều quan trọng là Mỹ cần phải thay đổi hình ảnh của mình và dừng áp đặt lên các quốc gia khác. Trung Quốc kiên quyết phản đối việc Mỹ can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc. Chúng tôi đã bày tỏ sự phản đối kiên quyết trước sự can thiệp đó và sẽ có những hành động cứng rắn để đáp trả".

Giới quan sát nhận định, Nga và Trung Quốc đang xích lại gần nhau hơn bất kể thời điểm nào khác trong lịch sử. Cả hai quốc gia đều phải đối mặt với các lệnh trừng phạt từ Mỹ và các đối tác dưới nhiều hình thức. Nhiều nhà phân tích dự đoán, do sự khác biệt về quy mô nền kinh tế, quan hệ Nga – Trung chắc chắn là một mối quan hệ không bình đẳng.

Tuy nhiên, những dự đoán đó đã không thành sự thật, quốc gia lớn nhất thế giới và quốc gia đông dân nhất thế giới đã cùng xây dựng một mối quan hệ vững bền. Hợp tác thương mại với Trung Quốc đã giúp các ngành công nghiệp của Nga chống lại các lệnh trừng phạt, trong khi Moscow đang nhanh chóng trở thành nhà cung cấp năng lượng quan trọng nhất của Bắc Kinh

Đồng thời, việc Tổng thống Biden luôn duy trì quan điểm coi Nga và Trung Quốc là những đối thủ chính của Mỹ cũng là một nhân tố cản trở ông xây dựng mối quan hệ cá nhân với Tổng thống Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Chuyên gia Gabriel Gavin, nhà tư vấn chính trị tại London, Vương quốc Anh chỉ ra, mối quan hệ giữa ông Putin và Chủ tịch Tập cũng trở nên tốt đẹp hơn trong thời gian ông Donald Trump nắm quyền. Trong cuộc gọi song phương giữa Bắc Kinh và Moscow vào tháng 12/2020, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng đã nhấn mạnh rằng họ sẽ nỗ lực để phát triển mối quan hệ đối tác ngày càng chặt chẽ hơn với Nga; đồng thời khẳng định sự hợp tác chiến lược giữa hai nước có thể chống lại bất kỳ nỗ lực nào nhằm trấn áp và chia rẽ mối quan hệ.

“Cả hai nhà lãnh đạo đều từng kỳ vọng vào quá trình chuyển giao quyền lực ở Hoa Kỳ. Trung Quốc mong muốn thoát khỏi thời kỳ đối đầu thương mại do ông Trump khởi xướng. Tương tự, Nga đặt hy vọng vào việc ông Biden sẽ gia hạn Hiệp ước START mới. Nhưng họ đã nhận lại thông điệp rằng Mỹ sẽ không dễ dàng thỏa hiệp”, ông Gavin cho biết.

Mặc dù vậy, giới quan sát dự đoán, vẫn còn quá sớm để Nga – Trung trở thành liên minh đối trọng được với Mỹ. Nga vẫn đang cảnh giác và tìm cách đối phó với tầm ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc tại khu vực Trung Á. Ngoài ra cả hai bên đều đã có sẵn những gì họ muốn ở đối phương và hiện chưa có dấu hiệu nào cho thấy cả Nga và Trung Quốc sẽ phát triển mối quan hệ đối tác kinh tế lên tầm cao mới.

Như Kendall-Taylor, Trung tâm An ninh mới của Mỹ nhận định, cả Nga và Trung Quốc đang ngày một củng cố lợi ích của họ trên trường quốc tế và tìm cách đẩy lùi Mỹ ra khỏi vị trí dẫn đầu trong một số lĩnh vực. Và điều này có thể cản trở mối quan hệ phát triển trong tương lai.