Gửi bình luận
Những thách thức về thuế quan, rào cản kỹ thuật và các quy định quốc tế sẽ khiến ngành thủy sản Việt Nam đối diện với một năm 2026 đầy thử thách.
Dẫn số liệu từ Hải quan Việt Nam, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, trong 8 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 7,34 tỷ USD, tăng 16,7% so với cùng kỳ 2024. Riêng tháng 8, con số đạt 1,12 tỷ USD, tăng 13,8%, mức tăng trưởng đáng chú ý trong bối cảnh thị trường nhiều biến động.
Trong cơ cấu sản phẩm, tôm vẫn là mặt hàng chủ lực với doanh thu 2,97 tỷ USD, tăng gần 23%. Đáng chú ý, tôm hùm tiếp tục là “ngôi sao” khi đạt 536 triệu USD, tăng gần 194%. Cá tra cũng phục hồi với 1,42 tỷ USD, tăng 9,7%.
Ngược lại, cá ngừ đạt 633 triệu USD, giảm nhẹ 2,3%, cho thấy phân khúc này đang bất ổn về nguồn cung và thị trường. Trong khi đó, nhóm nhuyễn thể (mực, bạch tuộc, hai mảnh vỏ) lại tăng mạnh hơn 20%, đạt gần 649 triệu USD.
Về thị trường, VASEP cho biết, khối CPTPP dẫn đầu với kim ngạch 2,01 tỷ USD, chiếm hơn 27% tổng xuất khẩu. Trung Quốc và Hồng Kông vươn lên mạnh mẽ với 1,56 tỷ USD, tăng gần 39%. Mỹ vẫn giữ vị trí thứ 3 với 1,25 tỷ USD, tăng 8,7%, chiếm 17% thị phần. Các thị trường khác như EU (777 triệu USD) và Hàn Quốc (558 triệu USD) tiếp tục duy trì tăng trưởng ổn định.
VASEP đánh giá, với đà này, khả năng ngành thủy sản dự báo sẽ cán mốc 10 tỷ USD trong năm 2025. Tuy nhiên, sau đó, ngành thủy sản Việt Nam phải đối diện với giai đoạn khủng hoảng do ảnh hưởng những biến động thuế quan và rào cản thị trường.
Theo VASEP, tại thị trường Mỹ, với mức thuế đối ứng 20% khiển hàng Việt Nam kém cạnh tranh hơn so với Thái Lan, Indonesia hay Ecuador. Ngành tôm còn đứng trước nguy cơ bị áp thuế chống bán phá giá cao trong đợt rà soát POR19.
Đáng lo ngại hơn, từ 1/1/2026, Mỹ sẽ cấm nhập khẩu hải sản từ 12 nghề cá của Việt Nam không được công nhận tương đương theo Luật Bảo vệ Thú biển (MMPA), có thể làm mất đi hơn 500 triệu USD kim ngạch mỗi năm.
Bên cạnh đó, thẻ vàng IUU vẫn chưa được gỡ bỏ, cộng thêm các quy định mới về kích thước tối thiểu cá ngừ vằn và cấm trộn lẫn nguyên liệu khiến nhiều doanh nghiệp khó xoay xở nguồn hàng hợp pháp.
VASEP dự báo, từ nay đến giữa tháng 11/2025, doanh nghiệp và nhà nhập khẩu Mỹ sẽ đẩy mạnh đơn hàng để “chạy trước” các rào cản thương mại. Do đó, tháng 9 và 10/2025 có thể chứng kiến mức tăng trưởng bùng nổ.
Tuy nhiên, từ cuối tháng 11 trở đi, xuất khẩu dự báo sẽ chững lại, nhường chỗ cho một giai đoạn khó khăn. Nếu không có bước đột phá trong xử lý thuế chống bán phá giá và MMPA, xuất khẩu thủy sản năm 2026 chắc chắn sẽ sụt giảm, ít nhất trong nửa đầu năm.
Trước rủi ro hiện hữu, nhiều doanh nghiệp đã tính đến việc đa dạng hóa thị trường, hướng sang châu Á, Trung Đông và Nam Mỹ. Tuy nhiên, việc mở rộng thị trường là câu chuyện dài hạn, trong khi Mỹ vẫn là thị trường số 1. Vì vậy, dù có những hướng đi mới, sự sụt giảm trong xuất khẩu cuối năm 2025 và năm 2026 gần như khó tránh khỏi.
“Xuất khẩu thủy sản Việt Nam 2025 đang tiến gần cột mốc 10 tỷ USD, một thành tích đáng ghi nhận. Nhưng đằng sau sự tăng trưởng ấy, thách thức về thuế quan, rào cản kỹ thuật và các quy định quốc tế đang phủ bóng đen lên triển vọng của ngành trong năm 2026", bà Lê Hằng – Phó Tổng Thư ký VASEP nhận định.
Đồng thời, bà cũng cho rằng, để giữ vững vị thế, ngành thủy sản cần đẩy nhanh gỡ “thẻ vàng” IUU, đồng thời tìm giải pháp tháo gỡ tại thị trường Mỹ. Nếu không, sau một năm 2025 tăng trưởng, ngành có thể sẽ phải đối diện với một năm 2026 đầy thử thách.
Ngày 26/8, Cục Quản lý đại dương và khí quyển, Bộ Thương mại Mỹ đã gửi công thư tới Cục Thủy sản và Kiểm ngư (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), thông báo từ chối công nhận đối với 12 nghề cá (khai thác hải sản) của Việt Nam theo Đạo luật Bảo vệ thú biển (MMPA).
Theo đó, hải sản khai thác theo các nghề cá này sẽ bị dừng nhập khẩu vào Mỹ kể từ ngày 1/1/2026, trong đó có nhiều loài thủy sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như cá ngừ (mắt to, vây vàng, văn, vây xanh), cá kiếm, cá mú, cá thu, cá đối, ghẹ, mực...
Theo số liệu thống kê năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang thị trường Mỹ đạt 1,8 tỷ USD. Tính riêng các sản phẩm khai thác được liệt kê từ 12 nghề bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm ước đạt gần 512 triệu USD, bao gồm cá ngừ đạt gần 388 triệu USD, các loài còn lại đạt gần 124 triệu USD.
