Vốn xanh đang tăng trưởng 20% mỗi năm nhưng tiêu chí xác định xanh để giải ngân vẫn còn là thách thức cho cả doanh nghiệp lẫn tổ chức tài chính.
Tài chính xanh đang trở thành một trong những xu hướng tăng trưởng “nóng” thời gian vừa qua. Theo ông Vũ Ngọc Bồng Lai - Giám đốc Chiến lược và Đổi mới sáng tạo của MSB, tín dụng xanh và trái phiếu xanh đã tăng trưởng mạnh mẽ với tốc độ khoảng 20% hằng năm từ năm 2017 đến nay. Tuy vậy, so với tổng thể nền kinh tế, quy mô này vẫn còn khiêm tốn, cho thấy tiềm năng và dư địa phát triển là rất lớn.
Mặt khác, con đường tiếp cận dòng vốn này không hề dễ dàng. Một trong những thách thức lớn nhất đối với thị trường Việt Nam lại nằm ngay ở việc thiếu một chuẩn mực chung để định danh “xanh” là gì.

Ông Phạm Hồng Hải - Tổng Giám đốc OCB - thừa nhận rằng hiện nay ngành ngân hàng đang phải đối mặt với khó khăn vì "mỗi ngân hàng định nghĩa xanh một kiểu khác nhau" khiến cho việc áp dụng các chính sách tín dụng trở nên phức tạp. Sự không nhất quán này tạo ra rào cản lớn cho cả doanh nghiệp và tổ chức tài chính.
Bên cạnh đó, tính minh bạch của tiêu chí là vô cùng quan trọng, nhất là khi Nhà nước đưa ra các chính sách hỗ trợ. Phát biểu tại Hội thảo “Thu hút nguồn vốn toàn cầu thông qua tài chính xanh” vừa được tổ chức ở TP HCM, ông Phạm Hồng Hải lưu ý rằng, chính sách tín dụng xanh hỗ trợ lãi suất 2% rất cần các tiêu chí cụ thể, nếu không các tổ chức tín dụng và người tiếp cận vốn sẽ e ngại đối với công tác kiểm tra sau này. Do đó, việc có một bộ tiêu chí “dễ dàng áp dụng” là điều cần thiết để mở rộng sân chơi tới cho cả các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Ông Nguyễn Thế Thịnh - Tổng Giám đốc CGS Việt Nam và hội viên ACCA - chia sẻ rằng ACCA Việt Nam đã có sáng kiến dịch và đưa ra các định nghĩa, khái niệm về thuật ngữ ESG cơ bản, dựa trên nền tảng chuẩn mực quốc tế IFRS S1 và S2. Qua đó, nhằm giúp thị trường có cái nhìn đồng nhất quán về định nghĩa xanh, bên cạnh các tiêu chí và cơ chế đối với các dự án đầu tư thuộc danh mục phân loại xanh đã được ban hành.

Để tăng cường nguồn lực xanh và cơ hội thúc đẩy vốn xanh, các tổ chức tài chính thực tế cũng đã tự xây dựng khung chuẩn xanh riêng.
Ông Vũ Ngọc Bồng Lai cho biết MSB đã tiên phong hợp tác với Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC) và ngân hàng BNP Paribas trong năm 2024 để thiết lập một khung tài chính bền vững, nhằm thỏa mãn các nguyên tắc của hiệp hội cho vay và trái phiếu quốc tế. Khung này đã tạo điều kiện để MSB phát hành thành công 680 tỷ đồng trái phiếu xanh vào tháng 7 vừa qua, qua đó thể hiện cam kết và đa dạng hóa nguồn vốn của ngân hàng. Trong nội bộ, MSB cũng đã thiết lập hệ thống ESMS (Hệ thống Quản lý Môi trường và Xã hội) được tích hợp vào chính sách tín dụng, đảm bảo mọi dự án thẩm định phải đạt đầy đủ bộ tiêu chí về môi trường và xã hội.
Về chiến lược giải ngân, thay vì chỉ tập trung vào các dự án đã "xanh" 100%, các ngân hàng đang tìm cách đồng hành các doanh nghiệp "xám" hoặc "nâu" chuyển dịch. Ông Phạm Hồng Hải cho biết OCB đang tìm cách giúp khách hàng chuyển dịch dần sang xanh hơn. Mặc dù tỷ lệ tín dụng xanh của OCB đã đạt khoảng 11% tổng dư nợ, ông Hải khẳng định ngân hàng sẽ đưa ra các tiêu chí đo lường rõ ràng, và nếu doanh nghiệp đạt được các cột mốc chuyển dịch xanh theo từng năm, ngân hàng sẽ giảm lãi suất vay để tạo ra động lực khuyến khích họ thay đổi.
Bên cạnh vốn vay truyền thống, OCB cũng đã triển khai sản phẩm Green Deposit (Tiền gửi Xanh) nhằm tận dụng ý thức của khách hàng muốn đóng góp vào môi trường. Khách hàng muốn tiền gửi của họ được ngân hàng đưa vào đúng lĩnh vực xanh để giúp phát triển kinh tế xã hội. Ông Hải cho biết, việc ngân hàng tài trợ cho các tòa nhà xanh còn giúp các tòa nhà này tăng uy tín, dễ thu hút các doanh nghiệp thuê nhà đòi hỏi tiêu chí xanh, đồng thời thu hút nhân tài trẻ muốn làm việc trong môi trường thân thiện.
“Các doanh nghiệp cần có một tầm nhìn dài hạn, hãy coi "xanh là một khoản đầu tư thay vì là một chi phí”, Tổng Giám đốc OCB khuyến nghị.