Nghị định 95/2021: Đưa giá xăng dầu sát hơn với thực tế

Theo đó, mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 95/2021/NĐ-CP (Nghị định 95) sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 83/2014/NĐ-CP ngày 03/9/2014 về kinh doanh xăng dầu, có hiệu lực thi hành từ 02/01/2022.

Cụ thể, Nghị định 95 đã bổ sung Điều 38a giá cơ sở xăng dầu được xác định bằng (=) giá xăng dầu từ nguồn nhập khẩu nhân với (x) tỷ trọng (%) sản lượng xăng dầu từ nguồn nhập khẩu cộng (+) giá xăng dầu từ nguồn sản xuất trong nước nhân với (x) tỷ trọng (%) sản lượng xăng dầu từ nguồn sản xuất trong nước.

Giá cơ sở xăng sinh học được xác định bằng (=) tỷ lệ phần trăm thể tích xăng không chì (%) nhân (x) (giá xăng thế giới cộng (+) chi phí đưa xăng từ nước ngoài về cảng Việt Nam + chi phí về thuế nhập khẩu xăng) x tỷ trọng sản lượng xăng nhập khẩu + (giá xăng thế giới + premium + chi phí đưa xăng từ nhà máy lọc dầu trong nước đến cảng (nếu có)) x tỷ trọng sản lượng xăng từ nguồn sản xuất trong nước) + tỷ lệ phần trăm thể tích Etanol nhiên liệu (%) x giá Etanol nhiên liệu + chi phí kinh doanh định mức + mức trích lập Quỹ bình ổn giá + lợi nhuận định + các khoản chi phí về thuế, phí và các khoản trích nộp khác theo quy định của pháp luật hiện hành.

Cùng với đó, Nghị định 95 cũng bổ sung Điều 5a sau Điều 5 về việc chuyển nhượng cổ phần cho nhà đầu tư nước ngoài. Theo đó, ngoài các thương nhân kinh doanh xăng dầu đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt góp vốn hoặc chuyển nhượng cổ phần cho nhà đầu tư nước ngoài, thương nhân kinh doanh xăng dầu có hoạt động sản xuất xăng dầu nếu có nhu cầu chuyển nhượng cổ phần cho nhà đầu tư nước ngoài thì phải được Thủ tướng Chính phủ cho phép.

Về thời gian điều hành giá xăng dầu, Nghị định 95 cũng quy định thời gian điều hành giá xăng dầu sẽ diễn ra vào các ngày mùng 01, ngày 11 và ngày 21 hàng tháng. Như vậy, một tháng sẽ có ba lần điều hành giá xăng dầu, thay cho hai lần/tháng như hiện nay.

Đối với các kỳ điều hành trùng vào ngày nghỉ, ngày nghỉ lễ tết theo quy định của Nhà nước, thời gian điều hành được lùi sang ngày làm việc tiếp theo sau ngày nghỉ, ngày lễ. Nếu trùng vào dịp Tết Nguyên đán, thời gian điều hành được lùi sang kỳ điều hành tiếp theo.

Trường hợp giá các mặt hàng xăng dầu có biến động bất thường, ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế xã hội và đời sống nhân dân, Bộ Công Thương có trách nhiệm báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định thời gian điều hành giá xăng dầu cho phù hợp.

Từ những thay đổi đã nêu, các chuyên gia đánh giá, những sửa đổi bổ sung của Nghị định 95 sẽ tạo ra sự tiệm cận, theo sát với diễn biến giá thị trường xăng dầu thế giới.

Thông tin với báo chí, chuyên gia kinh tế - PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, việc thay đổi công thức tính giá cơ sở xăng dầu như Nghị định số 95 là chuẩn xác, phù hợp với giá quốc tế hiện nay.

Theo ông Thịnh, Nghị định 83/2014 về kinh doanh xăng dầu cũng theo cách tính này nhưng chủ yếu dựa trên cơ sở giá xăng dầu nhập khẩu là chính. Còn hiện tại bối cảnh đã khác khi trong nước đã cung cấp được 70% nguồn cung tiêu thụ xăng dầu trong nước nên cách tính cần phải dựa trên các yếu tố chi phí hình thành từ hai nguồn.

Còn theo PGS.TS Ngô Trí Long - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính), cách tính này đã tách được hai nguồn, tuy nhiên, nguyên tắc tính giá cơ sở cơ bản không có thay đổi, phù hợp với tập quán mua bán xăng dầu trong khu vực và thế giới, phản ánh đúng thực tế hiện nay.

Về phía doanh nghiệp, ông Cao Hoài Dương - Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng Công ty Dầu Việt Nam (PV Oil) đánh giá, những thay đổi về điều hành giá xăng dầu này sẽ làm cho thị trường xăng dầu Việt Nam phản ánh sát diễn tiến thị trường hơn. Trong đó việc bổ sung giá xăng dầu trong nước làm cơ sở tính giá xăng dầu thật sự cần thiết, bởi hiện nay, tỷ trọng xăng dầu trong nước trên thị trường nội địa chiếm đến 70 - 80% tùy từng giai đoạn, đưa giá xăng dầu trong nước vào để tính giá cơ sở sẽ khiến cho thị trường theo kịp diễn tiến tình hình sản xuất kinh doanh xăng dầu.

Cùng với thay đổi công thức tính giá cơ sở, thay đổi chu kỳ điều hành giá xăng dầu rút ngắn xuống 10 ngày, thay vì 15 ngày như hiện nay và trường hợp các yếu tố cấu thành biến động làm cho giá cơ sở tăng trên 10% so với giá cơ sở liền kề trước đó hoặc trường hợp giá các mặt hàng xăng dầu có biến động ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân, Bộ Công Thương có trách nhiệm báo cáo Thủ tướng xem xét, quyết định về biện pháp điều hành cụ thể cũng được các chuyên gia đánh giá là phù hợp, dần đưa giá xăng dầu về đúng bản chất thị trường.