Nghị quyết 201/2025 sẽ thúc đẩy hoạt động phát triển nhà ở xã hội, thu hút các thành phần kinh tế trong và ngoài nước tham gia.
Ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA) đánh giá, Nghị quyết 201/2025/QH15, ngày 29/5/2025 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế đặc thù phát triển nhà ở xã hội (NOXH) có hiệu lực từ ngày 01/6/2025 là một nghị quyết tuyệt vời đã quy định các cơ chế đặc thù có tính vượt trội đột phá.
Nghị quyết sẽ thúc đẩy hoạt động phát triển NOXH, thu hút các thành phần kinh tế trong và ngoài nước tham gia để thực hiện thành công mục tiêu phát triển ít nhất 1 triệu căn NOXH giai đoạn 2021 – 2030 và những năm sau 2030, nhằm giải quyết nhu cầu về NOXH, nhà lưu trú công nhân, nhà ở cho các lực lượng vũ trang, nhà ở cho công nhân lao động, người thu nhập thấp tại đô thị, người trẻ dưới 35 tuổi và cán bộ công nhân viên chức Nhà nước sau khi sắp xếp bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp mà cán bộ ở xa nơi làm việc mới.
Theo ông Châu, có 02 nhóm cơ chế đặc thù vượt trội, đột phá như thành lập Quỹ nhà ở Quốc gia để đầu tư xây dựng NOXH; Đầu tư xây dựng hạ tầng kinh tế, hạ tầng xã hội phục vụ dự án NOXH; Tạo lập NOXH để cho thuê (bao gồm cho cán bộ, viên chức Nhà nước, người lao động thuê để ở).
Bên cạnh đó là đổi mới triệt để quy trình, thủ tục đối với dự án NOXH, như Thủ tướng nhận định sẽ giảm được 350 ngày làm thủ tục NOXH, nhưng thực tiễn HoREA nhận thấy rút ngắn được 1.000 ngày, rút ngắn được không dưới 3 năm làm thủ tục NOXH. Bởi vì theo cách làm cũ thì dự án NOXH bị “ách tắc” ngay tại thủ tục đầu tiên là chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời với chấp thuận nhà đầu tư theo pháp luật về đầu tư và “ách tắc” từ thủ tục thứ hai là thủ tục phê duyệt Quy hoạch chi tiết 1/500, do phải phù hợp với quy mô dân số.
“Ví dụ 1 ha nhà ở thương mại được 1.000 căn, thì nhà ở thương mại tối thiểu là 25 m2, tối đa có thể là 200-300 m2. Nhưng dự án nhà ở xã hội chỉ có hai loại căn hộ: Căn một phòng ngủ và căn hai phòng ngủ, tức là tối thiểu 25 m2, tối đa 70 m2. Như vậy trên cùng 1 ha, chắc chắn nếu làm dự án nhà ở thương mại được 1.000 căn thì dự án nhà ở xã hội phải lên đến 1.500-1.600 căn. Nhưng như vậy vượt trần dân số. Vượt trần dân số mà không điều chỉnh được quy hoạch phân khu 1/2000 là chúng tôi tắc, không duyệt được 1/500”, ông Châu phân tích.
Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu cũng chỉ ra một số cơ chế đặc thù, đột phá, vượt trội cụ thể của Nghị quyết 201. Thứ nhất, cơ chế giao chủ trương đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư không thông qua đấu thầu. Giao thẩm quyền cho UBND cấp tỉnh thực hiện dự án NOXH; Bộ Quốc phòng và Bộ Công an thực hiện dự án nhà ở cho lực lượng vũ trang.
Thứ hai, cơ chế lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch chi tiết 1/500 dự án NOXH bao gồm: Không phải lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500; Lồng ghép thực hiện duyệt phòng cháy chữa cháy trong thủ tục cấp Giấy phép xây dựng trong 30 ngày.
Thứ ba, dự án NOXH áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình được miễn Giấy phép xây dựng, do dự án NOXH tại đô thị là nhà cao tầng nên thuộc trường hợp phải có Giấy phép xây dựng theo Luật Xây dựng hiện nay.
Thứ tư, chủ đầu tư quyết định phê duyệt dự án NOXH và tự chịu trách nhiệm về quyết định này (nâng cao trách nhiệm của chủ đầu tư dự án NOXH. Bộ Xây dựng, UBND cấp tỉnh chuyển sang hậu kiểm.
Thứ năm, cơ quan có thẩm quyền phê duyệt dự án NOXH đầu tư công được chỉ định thầu xây dựng dự án NOXH theo thủ tục rút gọn.
Thứ sáu, chủ đầu tư dự án NOXH tự quyết định giá bán NOXH theo tiêu chí của Luật Nhà ở, Luật Xây dựng, đặc biệt là cơ chế giá NOXH sau quyết toán. Nếu giá cao hơn, chủ đầu tư không được thu thêm và nếu giá thấp hơn, chủ đầu tư phải trả lại cho người mua NOXH khoản tiền chênh lệch này. Điều này sẽ giúp người mua NOXH yên tâm hơn khi ký hợp đồng mua NOXH vì giá này là giá tối đa.
Thứ bảy, cán bộ công chức, viên chức Nhà nước sau sắp xếp (tỉnh, xã) nếu ở xa chỗ làm việc thì được mua, thuê, thuê mua NOXH tùy theo thực tế của địa phương. Bộ Xây dựng gợi ý khoảng cách 30km theo đường chim bay.
Thứ tám, cho phép chuyên gia nước ngoài được thuê NOXH, nhà lưu trú công nhân. Tiếp tục xác định chi phí thuê NOXH của doanh nghiệp được hoạch toán vào chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
“Nghị quyết 201 có các quy định chuyển tiếp rất sát thực tế. Giải đáp, tháo gỡ được nhiều vướng mắc thực tiễn mà nhiều nghị quyết, nhiều văn bản quy phạm pháp luật trước đây ít quan tâm giải quyết, xử lý chuyển tiếp nên doanh nghiệp rất vui”, Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu đánh giá.