“Mở khóa” điểm nghẽn, thúc đẩy tiến độ nhà ở xã hội

Đồng thời, ẩn chứa mục đích sâu xa về việc ổn định nguồn lực lao động, đảm bảo cho xã hội vận hành, phát triển. Lực lượng chính, đông đảo, trực tiếp làm ra của cải vật chất phần lớn là người có nhu cầu sở hữu, sử dụng NOXH.

Để thực hiện chương trình này, quyết tâm của Chính phủ thôi chưa đủ. Cần sự đồng thuận, đồng hành của các cấp, ngành, địa phương, cùng sự phối hợp nhịp nhàng của doanh nghiệp.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính theo dõi sát sao chương trình này, liên tục chỉ đạo như tại Hội nghị triển khai Nghị quyết 201/2025/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển NOXH; rà soát, đánh giá tình hình phát triển 5 tháng đầu năm và kế hoạch triển khai đến hết năm 2025.

Điểm đáng chú ý nhất là Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: NOXH không phải nằm ở nơi “khỉ ho cò gáy”, “đất đầu thừa đuôi thẹo”, mà phải đầy đủ hạ tầng giao thông, điện, nước, viễn thông, xã hội, y tế, văn hóa, giáo dục.

Đúng là như vậy. Người có nhu cầu ở tại NOXH phần lớn nằm ở mức thu nhập thấp và trung bình, tuổi còn trẻ, chưa tích lũy được nhiều tài sản. Chính vì vậy, họ cần có nơi ở đủ điện, đường, trường, trạm… tiện di chuyển, tiết kiệm thời gian đi làm, đưa đón con cái học hành, sử dụng các cơ sở dịch vụ, vui chơi giải trí. Nếu xây dựng ở vị trí không thuận tiện, thì việc tăng khoảng cách, tốn thời gian di chuyển, lại không tiện lợi sẽ trở thành một hình thức đánh đố người dân.

Vừa hay, Chính phủ đang quyết liệt tinh gọn bộ máy quản lý, bỏ qua cấp trung gian, dự kiến sẽ dôi dư trên bốn trăm ngàn công chức, viên chức nhà nước. Đi cùng đó là rất nhiều cơ sở hạ tầng, trụ sở của cơ quan nhà nước sẽ không còn sử dụng. Phần lớn số trụ sở thuộc đất công này đều nằm ở vị trí đắc địa. Nếu chuyển đổi được sang NOXH thì thật “nhất cử lưỡng tiện”: không lo giải phóng mặt bằng, đền bù, giải tỏa. Chủ đầu tư xây dựng sẽ sẵn sàng đầu tư xây dựng NOXH theo chính sách “đổi đất lấy hạ tầng”. Như vậy, nguồn cung NOXH sẽ tăng lên, góp phần kéo giảm giá bất động sản đang cao ở mức phi lý so với thu nhập trung bình của công chức, viên chức, công nhân, người lao động làm công ăn lương…

Sinh viên mới ra trường, giáo viên cắm bản, bộ đội biên phòng… sẽ mừng vui biết bao, yên tâm với công việc biết bao khi được tiếp cận và sở hữu NOXH. Ở đô thị, thành phố lớn, NOXH sẽ kéo giá của nhà đất, biệt thự, chung cư cao cấp về với giá trị thật. Vị trí gần nhau thì căn NOXH với mức giá trên dưới 20 triệu đồng/m² sẽ "ăn đứt" các chung cư cao cấp có mức giá gấp 4 đến 5 lần, khi công năng sử dụng gần như tương đương nhau.

Một trong những điểm nghẽn tạo cản trở cho mục tiêu hoàn thành 1 triệu căn NOXH lại nằm chính ở chính sách. Cho nên, Thủ tướng liên tục thúc đẩy triển khai giải pháp, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, các điểm nghẽn thể chế để thúc đẩy xây dựng NOXH. Liên tục sửa đổi, ban hành hàng chục nghị định liên quan đến Luật Nhà ở, Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản… nhằm hoàn thiện hệ thống, khơi thông dòng chảy, đơn giản hóa thủ tục, giảm thiểu thời gian xây dựng, nhanh chóng chuyển NOXH đến tay người dân. Hướng đến mục tiêu xa là 1 triệu căn vào năm 2030, còn trong năm 2025, phải hoàn thành 100.000 căn cho người dân.

Theo kết quả báo cáo của Bộ Xây dựng, cả nước đã quy hoạch 1.309 vị trí với diện tích 9.737 ha đất làm NOXH. Nhiều địa phương tích cực triển khai, nhưng trong 5 tháng đầu năm 2025 chỉ mới hoàn thành 22.649 căn hộ, có thêm 21 dự án khởi công với quy mô 20.428 căn. Mục tiêu 100.000 căn vẫn còn khá xa ở phía trước.

Muốn hoàn thành mục tiêu, chỉ có cách kéo doanh nghiệp tham gia. Mà để doanh nghiệp vào cuộc thì phải đi kèm lợi ích của họ, không thể trông mong vào tinh thần cống hiến hay tình nguyện, mà phải gắn quyền lợi và trách nhiệm. Như hướng mở khi lập Quỹ Nhà ở quốc gia: đối tượng là doanh nghiệp, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội được thuê NOXH để bố trí cho công chức, viên chức, người lao động của mình. Điều này nhằm gắn trách nhiệm giữ chân lao động cho người sử dụng lao động, cũng là người đại diện đứng ra thuê NOXH.

Điểm mà các nhà đầu tư quan tâm nhất là việc Nghị quyết sẽ cắt giảm, cải cách thủ tục hành chính trong xây dựng NOXH. Chủ đầu tư được nhận công trình không qua đấu thầu, không phải lập quy hoạch chi tiết mà tuân theo quy hoạch chung; thủ tục thẩm định thiết kế cơ sở, thẩm định giá được bỏ bớt. Tổng thời gian cắt giảm lên đến 350 ngày. Với doanh nghiệp, thời gian là tiền, là vàng. Nếu cắt ngắn, rút gọn được như vậy sẽ tạo động lực để doanh nghiệp tham gia xây dựng NOXH.

Doanh nghiệp hiện nay hiểu rõ vấn đề “nước nổi bèo nổi”: nền kinh tế chung phát triển sẽ kéo mọi thứ phát triển theo. Bất kỳ mắt xích nào trong chuỗi cung ứng bị đứt gãy cũng sẽ gây ra hệ lụy xấu cho cả hệ thống.

Từ kim chỉ nam “6 rõ” của Thủ tướng: rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ kết quả, hy vọng toàn bộ hệ thống chính trị sẽ vào cuộc, hoàn thành mục tiêu mà người dân mong, Chính phủ đợi.