Người bán cần làm gì trước áp lực tăng phí của các sàn?

Theo thông báo từ Shopee, từ ngày 1/4, mức phí hoa hồng cố định với nhiều ngành hàng sẽ được điều chỉnh tăng đáng kể. Cụ thể, phụ kiện điện tử, đồng hồ, vali sẽ chịu phí 9% doanh thu - tăng gấp ba lần so với trước. Danh mục mẹ và bé tăng từ 4% lên 9,5%, một số mặt hàng khác lên đến 10%. Dù vậy, mức tăng không áp dụng đồng đều, khi Shopee vẫn duy trì mức phí thấp hơn (1,5 - 7%) cho nhóm hàng điện tử, máy tính và di động. Ngoài ra, người bán còn phải gánh thêm chi phí vận chuyển trong hai trường hợp trả hàng - hoàn tiền và đơn giao không thành công.

Tương tự, TikTok Shop thông báo sẽ áp dụng biểu phí hoa hồng mới từ ngày 1/4/2025. Theo đó, phí hoa hồng với nhà bán hàng thường tăng từ 3% lên 4%. Đáng chú ý, phí hoa hồng cho các shop thuộc phân khúc Shop Mall sẽ tăng từ 4,54% - 5,78% lên 6,05% - 7,7% (tăng trung bình khoảng 2%). Đồng thời, nhà bán còn phải chịu thêm phí giao dịch 5% và phí vận chuyển, khiến tổng chi phí kinh doanh trên TikTok Shop gia tăng đáng kể.

Trước chính sách mới này, nhiều ý kiến cho rằng, với mức phí ngày càng cao, mô hình kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử trở nên bấp bênh hơn, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nhỏ lẻ vốn có ít dư địa để xoay xở. Ông Lê Hải Vũ, Giám đốc hành kiêm nhà sáng lập Velasboost nhận đinh, hiện nay, mức phí cơ bản trên các nền tảng thương mại điện tử hiện đã tiệm cận 20%. Điều này khiến lợi nhuận của nhà bán hàng sụt giảm đáng kể, đặc biệt đối với các ngành hàng phổ thông và sản phẩm đại trà. Nếu áp lực chi phí và cạnh tranh tiếp tục gia tăng, nhiều nhà bán hàng nhỏ có thể buộc phải rời bỏ cuộc chơi.

“Một số nhà bán hàng có thể lựa chọn tăng giá bán để bù đắp chi phí, nhưng điều này sẽ đẩy họ vào cuộc cạnh tranh khốc liệt từ các đối thủ hoặc các nền tảng khác. Những nhà bán hàng nhỏ, chưa có khả năng tối ưu vận hành, chắc chắn sẽ khó trụ vững và dễ bị loại khỏi cuộc chơi”, ông Vũ chia sẻ,

Tuy nhiên, ông Vũ nhận định, việc tăng phí là xu hướng tất yếu. Các sàn đã chi mạnh để thu hút nhà bán hàng và người dùng trong giai đoạn đầu. Khi thị trường đã đạt độ phủ lớn, người dùng quen thuộc với nền tảng, đây là thời điểm các sàn điều chỉnh chính sách để tạo lợi nhuận.

"Những nhà bán hàng không sở hữu sản phẩm độc quyền, không tối ưu được quy trình vận hành và chi phí sẽ gặp khó khăn trong việc cạnh tranh về giá. Để tồn tại, họ cần tập trung vào việc tối ưu hóa chi phí, phát triển sản phẩm và ứng dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả kinh doanh", nhà sáng lập Velasboost nhấn mạnh.

Xoay quanh vấn đề này, ông Hoàng Trung Dũng, chuyên gia trong lĩnh vực đào tạo chiến lược và quản lý bán hàng trên các sàn thương mại điện tử cho rằng, việc tăng phí sàn còn có thể làm thay đổi cục diện ngành thương mại điện tử.

“Nếu mức phí quá cao mà không đi kèm lợi ích tương xứng, nhiều nhà bán hàng sẽ tìm kiếm các nền tảng khác có chính sách ưu đãi hơn để tối ưu chi phí vận hành. Nhiều mô hình như D2C (Direct-to-Consumer) - tức bán trực tiếp cho khách hàng qua website, mạng xã hội, cửa hàng vật lý... thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào các sàn thương mại điện tử”, ông Dũng phân tích.

Xu hướng kinh doanh đa kênh (Omnichannel) ngày càng trở thành lựa chọn phổ biến. Khi sự phụ thuộc vào một sàn thương mại điện tử tiềm ẩn nhiều rủi ro, việc kết hợp nhiều kênh bán hàng sẽ giúp doanh nghiệp gia tăng độ phủ sóng và tiếp cận khách hàng tốt hơn.

Theo ông Dũng, các doanh nghiệp nên tập trung vào việc phát triển thương hiệu riêng, tối ưu chi phí vận hành và khai thác nhiều nền tảng khác nhau để duy trì lợi thế cạnh tranh. Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và cá nhân hóa cũng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu suất bán hàng và tối ưu trải nghiệm mua sắm.

“Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý cần có những điều chỉnh để đảm bảo sự cân bằng giữa quyền lợi của các bên tham gia vào hệ sinh thái thương mại điện tử. Cần có cơ chế giám sát chính sách thu phí của các sàn, tránh tình trạng lạm dụng vị thế để ép nhà bán hàng. Đồng thời, cần có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa, giúp họ tiếp cận thương mại điện tử một cách bền vững thông qua các chương trình đào tạo, hỗ trợ tài chính hoặc ưu đãi thuế”, ông Dũng đề xuất.

Được biết, trước việc các sàn thương mại điện tử như Shopee, TikTok Shop tăng phí hoa hồng khiến người bán hàng bức xúc, lãnh đạo Cục Thương mại điện tử và kinh tế số, Bộ Công Thương khẳng định sẽ phối hợp với cơ quan liên quan đánh giá tác động của việc điều chỉnh phí, yêu cầu các sàn báo cáo về cơ chế thu phí, nhằm đảm bảo không có sự lạm dụng vị thế thị trường.