NHNN có thể kiên nhẫn trong việc tăng lãi suất năm 2024

Brian Lee Shun Rong & Chua Hak Bin - Kinh tế gia, Maybank IBG• 25/12/2023 11:10

Chúng tôi dự báo lạm phát nhiều khả năng sẽ ở dưới mức mục tiêu 4%-4,5% của NHNN vào năm 2024. Đây là một trong những cơ sở để kỳ vọng chính sách lãi suất không đổi.

>>>Lãi suất đầu vào sẽ tạo đáy thời điểm nào?

Dự báo lạm phát tăng nhẹ

Theo dự báo của Maybank, lạm phát toàn phần của Việt Nam sẽ tăng nhẹ lên +3,5% vào năm 2024 và +3,4% vào năm 2025 (so với +3,3% vào năm 2023). Lạm phát nhiều khả năng sẽ ở dưới mức mục tiêu 4%-4,5% của NHNN.

Giá dầu được dự báo sẽ ổn định vào năm 2024 (80USD/ thùng), nhưng vận tải vẫn sẽ đóng góp tăng lạm phát chung

Giá dầu được dự báo sẽ ổn định vào năm 2024 (80USD/ thùng), nhưng vận tải vẫn sẽ đóng góp tăng lạm phát chung. Ảnh minh họa: PLX

Giá sẽ được hỗ trợ bởi sự gia tăng nhu cầu của người tiêu dùng, nhưng nên được giữ ở mức cần kiểm soát thông qua chính sách cắt giảm thuế GTGT (2%) và các biện pháp khác để giảm thuế, phí.

Đã có những lo ngại về vấn đề giá năng lượng, nhưng tác động của đợt tăng giá điện gần đây sẽ ở mức khiêm tốn, cứ tăng 10% giá tiêu dùng sẽ tăng +0,33%. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tăng mức bình quân giá điện bán lẻ thêm +4,5% vào ngày 9 tháng 11, sau đợt tăng +3% vào ngày 4 tháng 5 năm 2023. Mức tăng không đáng quan ngại về tác động lên lạm phát.

Chúng tôi kỳ vọng lạm phát vận tải (9,7% trong rổ CPI) sẽ được hạn chế nhờ giá dầu ổn định (Dự báo của Maybank: 85 USD/thùng vào năm 2023; 80 USD/thùng vào năm 2024). Mặc dù vậy, đóng góp của vận tải vào lạm phát chung có thể sẽ tăng vào năm 2024, so với mức đóng góp âm trong phần lớn năm 2023. Giảm phát vận tải đè nặng lên chỉ số CPI từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2023, nhưng tốc độ tăng giá vận tải đã giảm kể từ đó chuyển biến tích cực từ tháng 9 đến tháng 11 do hiệu ứng cơ sở tăng giá dầu không còn đáng kể.

Lạm phát thực phẩm (33,6% trong rổ CPI) dự kiến sẽ được kiểm soát nhờ các yếu tố thuận lợi là nhà cung cấp, ngay cả khi nhu cầu cao hơn hỗ trợ giá cả lương thực. Ngân hàng Thế giới kỳ vọng nguồn cung ngũ cốc toàn cầu sẽ cải thiện vào năm 2024 do sản lượng lúa mì cao kỷ lục. Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) kỳ vọng thịt lợn Việt Nam sẽ phục hồi sản lượng +5% lên 3,7 triệu tấn. Tuy nhiên chúng ta không thể loại trừ nguy cơ El Nino làm gián đoạn nguồn cung lương thực toàn cầu và khiến giá lương thực tăng cao hơn dự kiến trong 2024.

>>>Fed giữ nguyên lãi suất trong cuộc họp cuối cùng của năm 2023

Có rủi ro lãi suất điều hành sẽ cao hơn

Chúng tôi kỳ vọng NHNN sẽ giữ lãi suất điều hành không đổi vào năm 2024. Lãi suất điều hành đã được cắt giảm -150 điểm cơ bản vào năm 2023 và không cần cắt giảm thêm khi kinh tế phục hồi. Áp lực ngoại hối cũng đã hạn chế ngân hàng trung ương thực hiện cắt giảm lãi suất hơn nữa, khi Fed tiếp tục tăng lãi suất. Chúng tôi không mong đợi việc Fed sẽ hạ lãi suất cho đến quý III năm 2024.

Có thể xuất hiện xu hướng về bình thường hóa lãi suất chính sách, một khi những cơn gió ngược đã qua. Ảnh minh họa: BVB

Chúng tôi cho rằng NHNN có thể kiên nhẫn trong việc tăng lãi suất do lạm phát được dự báo duy trì dưới mức mục tiêu 4% và các cơ quan chức năng vẫn lo ngại về tài sản sụt giảm. Điều đó nói lên rằng, rủi ro theo quan điểm của chúng tôi bao gồm lạm phát cao hơn dự kiến và sự suy yếu mạnh của tiền đồng đến mức được thấy vào tháng 10-tháng 11 năm 2022, có thể thành hiện thực nếu Fed trở nên "diều hâu" hơn dự kiến.

Chúng tôi cũng cảnh báo vào tháng 7/2023 rằng việc NHNN phụ thuộc quá nhiều vào việc nới lỏng chính sách tiền tệ có thể “cho thấy sự bất ổn nợ xấu và sự an toàn của hệ thống trong vòng vài năm tới”. Điều này có thể chỉ ra xu hướng về bình thường hóa lãi suất chính sách, một khi những cơn gió ngược đã qua.

Những yếu tố tác động cần lưu ý

Rủi ro đối với dự báo GDP của chúng tôi bao gồm sự không chắc chắn về tăng trưởng toàn cầu và những rủi ro nghiêm trọng hơn căng thẳng của các nhà phát triển, có nguy cơ lan sang lĩnh vực ngân hàng. Cao hơn trong thời gian dài hơn, lãi suất của Mỹ cùng sự mở rộng của cuộc chiến Hamas hoặc Ukraine có thể làm chệch hướng sự hồi phục.

Sự gián đoạn nguồn cung có thể làm tăng thêm cú sốc về giá hàng hóa. Chính sách thắt chặt toàn cầu và điều kiện tài chính có thể làm giảm FDI và dòng vốn vào, làm suy yếu đồng tiền và buộc NHNN tăng lãi suất.

Một cuộc khủng hoảng tài sản sâu sắc hơn có nguy cơ mở rộng hậu quả đối với các ngân hàng, trong khi rủi ro của hệ thống ngân hàng với tín dụng dành cho các nhà phát triển địa ốc chỉ 7% - mức vừa phải; nhưng một số ngân các ngân hàng phải đối mặt với rủi ro cao hơn đáng kể. Trong trường hợp xấu nhất, sự sụp đổ của một nhà phát triển lớn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng tài sản của ngân hàng và kích hoạt người mua nhà hoảng loạn, làm trầm trọng thêm tình trạng suy thoái tài sản.