Đảng Cộng hòa thắng cử, quyền lực ông Biden bị chia nhỏ

TRƯƠNG KHẮC TRÀ• 19/11/2022 04:30

Một loạt các nguy cơ lập tức xuất hiện với cá nhân Tổng thống Joe Biden khi đảng Cộng hòa đã giành được quyền kiểm soát Hạ viện sau bầu cử giữa nhiệm kỳ.

Đảng Dân chủ của ông Joe Biden phải nhường quyền kiểm soát Hạ viện cho đối thủ

>>Bầu cử giữa kỳ Mỹ: Mối lo lớn của ông Joe Biden

Kết quả kiểm phiếu chưa hoàn tất nhưng đảng Cộng hòa chắc chắn giành quyền kiểm soát Hạ viện sau khi giành được 218/435 ghế tính đến ngày 17/11. Vấn đề chỉ là khoảng cách mà thôi.

Đây là chiến thắng quan trọng giúp ông Donald Trump quay lại đường đua giành ghế Tổng thống Mỹ vào năm 2024. Trước đó trong cuộc bầu cử 2020, đảng Cộng hòa đã thất bại toàn diện trước phe Dân chủ.

Việc để mất Hạ viện khiến bà Pelosi - cánh tay đắc lực của ông Joe Biden phải từ chức Chủ tịch nhường chỗ cho một ứng viên đảng Cộng hòa thay thế. Đây là tổn thất lực lượng đáng kể nhất sau 2 năm cầm quyền của ông Biden.

Ông Trump và ekip đã có công cụ quyền lực để làm khó đối thủ từ bên trong, đầu tiên là đề xuất các dự luật mới hay các sửa đổi luật. Các di sản của ông Trump bị xóa bỏ hoặc đảo ngược gần hết sau một nửa nhiệm kỳ của ông Biden, nay đảng Cộng hòa có cơ hội để lật lại.

Hạ viện Mỹ có quyền khởi xướng các thủ tục tố tụng với quan chức chính phủ, đưa ra các đạo luật về thu nhập, có ảnh hưởng rất lớn đến kinh phí của các cơ quan trong bộ máy nhà nước.

Một trong những vấn đề hóc búa nhất với Nhà trắng là ngân sách, nợ công tiếp tục đâm thủng trần lên 31.000 tỷ USD, lạm phát cao kỷ lục trong 40 năm qua, lãi suất tăng mạnh và tình hình bất ổn kinh tế ngày càng nghiêm trọng.

Có quyền lực đặc biệt về chi tiêu ngân sách, Hạ viện chắc chắn sẽ “đặt vấn đề” với phương thức điều hành nền kinh tế của FED, cũng như tính hào phóng của Mỹ với Ukraine.

Các thành viên đảng Cộng hòa sẽ kiểm soát các ủy ban chủ chốt của Hạ viện, xây dựng các dự luật để gây sức ép với Nhà Trắng và mở những cuộc điều tra nhằm vào Tổng thống Biden cũng như gia đình ông.

>> Bầu cử giữa kỳ Mỹ và "dư chấn" đến chiến sự Nga - Ukraine

Rất nhiều sự việc có thể vào tầm ngắm, ví dụ con trai ông Biden giao dịch làm ăn ở Trung Đông; đầu sỏ xăng dầu được bao che để làm loạn nền kinh tế Mỹ,…

Ông Trump chính thức tuyên bố quay lại đường đua giành ghế Tổng thống Mỹ

Ông Kevin McCarthy nhiều khả năng thay thế bà Pelosi làm Chủ tịch Hạ viện, úp mở khả năng sử dụng giới hạn vay của chính phủ, thường được gọi là “trần nợ công”, làm đòn bẩy trong việc thúc đẩy các ưu tiên chính sách của đảng Cộng hòa, trong đó có cắt giảm chi tiêu công.

Đây là vấn đề cốt tử với các cơ quan quyền lực ở Mỹ; khi Chính phủ chi tiêu hết tiền, họ buộc phải tìm kiếm tiếng nói đồng thuận để nới trần nợ công mở đường cho việc vay thêm tiền để hoạt động.

Nếu không, Chính phủ tuyên bố vỡ nợ, dừng hoạt động. Thông thường, đây là sự cố làm sứt mẻ nghiêm trọng hình ảnh của Tổng thống. Lịch sử cho thấy sau mỗi lần đóng cửa Chính phủ, Tổng thống đương nhiệm đa phần thất bại ở kỳ bầu cử kế tiếp.

Câu chuyện ngân sách Mỹ còn được chú ý hơn nhiều bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc chiến Nga - Ukraine. Ông McCarthy đã ám chỉ Hạ viện có thể không giữ được nhịp độ chi tiêu đều đặn cho Ukraine như hiện nay.

Do vậy, các đề xuất tăng viện trợ Ukraine do ông Biden chủ trương không được thông qua nhanh chóng; trong trường hợp khác đảng Dân chủ phải nhượng bộ một số đặc quyền nếu muốn các chương trình nghị sự được thông suốt.