Quảng Ninh: Khai thác văn hóa ẩm thực để phát triển du lịch

MINH HUỆ• 11/04/2023 10:00

Thời gian qua, Quảng Ninh đã khai thác được thế mạnh của văn hóa ẩm thực để thúc đẩy ngành du lịch phát triển. Văn hóa ẩm thực đang trở thành sản phẩm du lịch hút khách của địa phương.

>>>Quảng Ninh: Nhiều trải nghiệm du lịch từ công nghệ 4.0

Khai thác lợi thế

Cùng với lợi thế về vẻ đẹp cảnh quan, văn hóa truyền thống, các sản phẩm du lịch mới mẻ, độc đáo thì ẩm thực cũng là yếu tố quan trọng thu hút du khách tại mỗi điểm đến du lịch của Quảng Ninh.

Thời gian qua, Quảng Ninh đã và đang khai thác hiệu quả giá trị văn hóa ẩm thực mỗi vùng miền nhằm tăng sức hấp dẫn, nâng cao năng lực cạnh tranh của điểm đến để thu hút du khách đến và trải nghiệm không chỉ một lần.

Theo lãnh đạo Sở Du lịch: Ẩm thực Quảng Ninh phong phú, đa dạng với đủ các món ăn trên rừng, dưới biển. Sự sáng tạo, lối sống phù hợp với điều kiện tự nhiên đã tạo cho ẩm thực Quảng Ninh có nét đặc trưng và mang bản sắc vùng miền. Những người dân có cuộc sống gắn liền với biển thì phần lớn các món ăn sẽ được chế biến từ hải sản.

Tuy nhiên, mỗi địa phương lại có cách chế biến khác nhau tuy cùng một nguyên vật liệu. Ví dụ ở Quan Lạn, sá sùng chủ yếu được phơi khô trước khi chế biến nhưng đến với TP. Móng Cái, ai cũng biết món sá sùng tươi tẩm bột chiên xù… Nói đến mực khô, người ta nghĩ ngay đến mực đảo Quan Lạn, mực đảo Cô Tô nhưng đến Hạ Long, nhất định phải ăn xôi chả mực, bún hải sản, bún cù kỳ…

Chả mực Thoan nổi tiểng đặc sản Hạ Long

Khu vực Bình Liêu, Ba Chẽ, Đầm Hà, Tiên Yên là những địa phương miền núi cao, đồng bào nơi đây đã tạo ra nét ẩm thực riêng gắn liền với thiên nhiên. Đó là các món ăn được chế biến từ sản vật của sông suối như: cá suối cuốn lá lốt, ốc khe nấu bỗng; những món ăn khai thác từ rừng như chả lá lốt trứng kiến, trứng kiến xào ăn với xôi, canh rau ngót rừng của người dân tộc Tày, Sán Chỉ... Ngoài ra, còn có rượu ngô, rượu khoai, rượu men lá, rượu sim, rượu ba kích tím (Ba Chẽ, Tiên Yên) làm ngất ngây du khách.

Theo ông Nguyễn Xuân Phương – Giám đốc Công ty TNHH Du lịch Việt Xanh, nói đến ẩm thực Quảng Ninh, không thể không nhắc tới các món dân tộc, nếu du khách trải nghiệm tại khu du lịch Kỳ Thượng - TP Hạ Long du khách không chỉ được hòa mình với thiên nhiên xanh tươi, khoáng đạt của núi rừng, trải nghiệm đặc trưng văn hóa của đồng bào dân tộc Dao tại đây mà còn được thưởng thức những món ăn “mùa nào thức ấy” từ chính nông sản địa phương do bà con tự trồng, tự nuôi như: Gà bản, cá suối, ếch đồng, khoai sọ nương, rau cải, măng trúc… Hầu hết các món ăn được chế biến không quá cầu kỳ đảm bảo sự tươi ngon, một số món còn được nấu theo cách truyền thống của bà con rất độc đáo.

Còn theo ông Nguyễn Trung Kiên - Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty CP Am Váp farm, du khách đến với Am Váp farm ngoài thích thú với những trải nghiệm văn hóa còn dành tình cảm yêu mến đối với ẩm thực địa phương. Mỗi món ăn tuy bình dị, dân dã nhưng mang đến sự hấp dẫn riêng. Thời gian tới, chúng tôi sẽ tập trung phát triển các sản phẩm OCOP địa phương như măng trúc, mật ong, khoai sọ nương... thông qua việc khuyến khích người dân mở rộng vùng sản xuất tập trung. Từ đó, tạo thêm nguồn nguyên liệu sạch, tự cung tự cấp phục vụ hoạt động dịch vụ du lịch, tạo nên dấu ấn riêng cho điểm đến.

Tại Bình Liêu, văn hóa ẩm thực của đồng bào Tày, Dao, Sán Chỉ nơi đây từ lâu cũng đã trở thành sức hấp dẫn với du khách bốn phương. Đó là các loại bánh như: Bánh lá ngải, bánh tài lồng ệp, bánh dày, bánh chưng gù, bánh coóc mò hay các món ăn như phở xào Đồng Văn, xôi ngũ sắc, xôi nếp lá gừng, cá suối, miến dong, ngan đen… Mỗi món ăn không chỉ độc đáo trong cách chế biến, đẹp mắt trong màu sắc, mang hương vị đặc trưng mà còn chứa đựng, gửi gắm cả những câu chuyện văn hóa đầy ý nghĩa.

Du thuyền du lịch trên vịnh Hạ Long

Bà Hoàng Thị Cam - chủ homestay Hải Oanh (xã Lục Hồn), chia sẻ: Khi đến với homestay của tôi, du khách ngoài quan tâm về phòng ở, dịch vụ, điểm du lịch, cảnh quan, các phương tiện vận chuyển thì nhiều khách rất quan tâm đến việc ăn món gì ngon, địa điểm ăn uống nào phù hợp với hành trình du lịch của họ. Vì vậy, từ nhiều năm nay, gia đình chúng tôi phục vụ cả dịch vụ ăn uống cho du khách, ưu tiên lựa chọn và giới thiệu những món ăn truyền thống, được chế biến từ nguyên liệu, nông sản địa phương. Đặc biệt, vào những dịp lễ hội, chúng tôi thường tổ chức các hoạt động trải nghiệm cùng nấu xôi nếp lá gừng, nướng gà, làm một số loại bánh…. Qua đó, không chỉ tạo cho du khách những trải nghiệm thú vị mà còn giới thiệu cho họ về nguồn gốc, phong tục tập quán liên quan tới món ăn, nét đẹp văn hóa ẩm thực cũng như văn hóa truyền thống của quê hương mình.

Cần phát huy

Theo lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh: Trong những năm qua, Quảng Ninh là địa phương đầu tiên trong cả nước đã tập trung chỉ đạo xây dựng các thương hiệu ẩm thực truyền thống, đặc trưng của địa phương gắn với chương trình mỗi xã, phường một sản phẩm (OCOP). Đề án này đã được hưởng ứng mạnh mẽ với sự tham gia của cộng đồng dân cư, các cơ quan quản lý, chính quyền, qua đó mang lại hiệu quả cao.

Cho đến nay, Quảng Ninh có nhiều sản phẩm được du khách yêu thích, đặc biệt là các sản phẩm thuộc nhóm ẩm thực như nếp cái hoa vàng Đông Triều, lợn Móng Cái, gà Tiên Yên, sá sùng Vân Đồn, mực ống Cô Tô, chả mực Hạ Long, miến dong Bình Liêu, rượu ba kích, trà hoa vàng Ba Chẽ…

Quảng Ninh còn còn triển khai nhiều hoạt động, sự kiện để khai thác giá trị ẩm thực như Hội chợ ẩm thực Quảng Ninh mở rộng, Tuần lễ ẩm thực, Tọa đàm, hội thảo, Cuộc thi đầu bếp giỏi… nhằm quảng bá rộng rãi giá trị văn hóa ẩm thực, thu hút sự tham gia của khách du lịch, giúp khách có nhiều thời gian trải nghiệm, tìm hiểu và chi tiêu nhiều hơn.

Tuy nhiên, ẩm thực Quảng Ninh chưa thực sự phát huy được giá trị để hấp dẫn du khách. Một số sản phẩm đã được các doanh nghiệp đưa vào phục vụ nhưng cách chế biến chưa mang đặc trưng, sắc thái riêng của Quảng Ninh. Các doanh nghiệp du lịch chưa thấy rõ được tầm quan trọng của giá trị văn hóa ẩm thực với tư cách là một loại hình du lịch để thiết kế tour ẩm thực riêng.

Ẩm thực Quảng Ninh phong phú, đa dạng với đủ các món ăn trên rừng, dưới biển.

Mặt khác, hầu hết các món ăn đều được chế biến và sản xuất theo quy mô nhỏ, hộ gia đình; việc khai thác hải sản phụ thuộc trực tiếp vào điều kiện tự nhiên như thời tiết, mùa vụ; nhận thức về việc xây dựng ẩm thực trở thành một sản phẩm du lịch còn hạn chế; chưa thực sự coi việc chế biến, trang trí, giới thiệu về ẩm thực là một nghệ thuật nên hình thức món ăn chưa thực sự hấp dẫn, thu hút khách du lịch.

Việc khai thác giá trị văn hóa ẩm thực gắn với phát triển du lịch đang là hướng đi đúng đắn góp phần đa dạng hóa sản phẩm, loại hình du lịch, gia tăng giá trị của sản vật địa phương. Qua đó, không ngừng tạo sức cạnh tranh, nâng cao vị thế của du lịch Quảng Ninh trên bản đồ du lịch thế giới.