Đề xuất thu phí đường cao tốc do Nhà nước đầu tư: Làm khó người dân, doanh nghiệp

GIA NGUYỄN• 07/10/2020 04:20

Với lý do tạo sự phát triển đồng bộ, có kinh phí để hoàn thiện đường ở nơi khác, tuy nhiên, đề xuất thu phí đường cao tốc do Nhà nước đầu tư mới đây đang vấp phải không ít ý kiến trái chiều…

Mới đây, Bộ Giao thông vận tải (Bộ GTVT) đã có công văn gửi Bộ Tài chính và Bộ Tư pháp đề xuất phương án thu phí sử dụng đường cao tốc thông qua trạm thu phí trên đường cao tốc do Nhà nước đầu tư, đặc biệt là một số dự án có yêu cầu cấp bách, như 6 dự án cao tốc Bắc – Nam...

Đề xuất thu phí đường cao tốc do Nhà nước đầu tư, liệu có làm khó người dân, doanh nghiệp khi

Đề xuất thu phí đường cao tốc do Nhà nước đầu tư, liệu có làm khó người dân, doanh nghiệp khi "phí chồng phí"? - Ảnh minh họa

Tại Tờ trình số 171/TT-BTC ngày 29/9/2020, Bộ Tài chính cũng đã đề xuất 2 phương án thu phí sử dụng đường bộ cao tốc do Nhà nước đầu tư:

Phương án 1, Chính phủ sẽ đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định thu phí dịch vụ sử dụng đường cao tốc thông qua trạm thu phí trên đường cao tốc do Nhà nước đầu tư theo quy định pháp luật về giá.

Trong đó, danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá sẽ được bổ sung dịch vụ sử dụng đường cao tốc theo hướng giao Bộ trưởng Bộ GTVT quy định giá tối đa dịch vụ sử dụng đường cao tốc đối với đường do Trung ương quản lý; UBND cấp tỉnh quy định giá tối đa dịch vụ sử dụng đường cao tốc đối với đường do địa phương quản lý.

Phương án 2, Chính phủ sẽ kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định thu phí sử dụng đường cao tốc thu qua trạm thu phí trên đường cao tốc do Nhà nước đầu tư, theo quy định pháp luật về phí, lệ phí.

Trong đó, Chính phủ sẽ kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội sửa đổi, bổ sung danh mục phí, lệ phí tại Phụ lục ban hành kèm theo Luật Phí và lệ phí, gồm phí sử dụng đường bộ sẽ do Bộ Tài chính quy định và phí sử dụng đường cao tốc thu qua trạm thu phí đối với đường cao tốc do Nhà nước đầu tư sẽ do Chính phủ quy định.

Theo lý giải của Bộ Tài chính, mức thu phí dịch vụ sẽ được tính toán trên cơ sở tổng mức đầu tư dự án và thời gian thu hoàn vốn dự án, hết thời gian hoàn vốn, sẽ dừng thu như các dự án xây dựng đường cao tốc đầu tư theo hình thức đối tác công – tư (PPP), điều này đảm bảo công khai, minh bạch và dễ nhận được sự đồng thuận của người dân, chủ phương tiện; tránh được phản ứng “phí chồng phí”.

Trước đề xuất thu phí đường cao tốc do Nhà nước đầu tư, một số chuyên gia cho rằng, cần phải có đánh giá kỹ để tính phương án tối ưu nhất - Ảnh minh họa

Trước đề xuất thu phí đường cao tốc do Nhà nước đầu tư, một số chuyên gia cho rằng, cần phải có đánh giá kỹ để tính phương án tối ưu nhất... - Ảnh minh họa

Về vấn đề này, đại diện Bộ GTVT cũng bày tỏ quan điểm, cao tốc là tuyến chạy tốc độ cao, chạy riêng và song song với các tuyến đường khác, nên người dân có quyền lựa chọn, để trả phí thì đi cao tốc, không thì đi Quốc lộ 1, Bộ sẽ xác định giá vé cho từng thời điểm, có điểm khởi đầu và điểm kết thúc, ở từng giai đoạn sẽ có bước nhảy và sẽ áp dụng theo đúng quy định của hợp đồng.

"Việc tổ chức thu phí trước tiên là để điều tiết giao thông, có nguồn lực nâng cao chất lượng dịch vụ lưu thông trên tuyến đường thu phí đó và tiếp tục phát triển hệ thống đường bộ nói chung, trong đó có đường cao tốc, dù tuyến đường đó được đầu tư bằng nguồn vốn nào đều phải thu phí để hoàn vốn" – Đại diện Bộ GTVT nói.

Tuy nhiên, một số chuyên gia kinh tế cho rằng, cần phải có đánh giá kỹ để tính phương án tối ưu nhất, bởi cơ sở hạ tầng bao gồm cả đường cao tốc được xây dựng bằng tiền ngân sách, trong đó, có tiền thuế của dân thì không có lý do gì người dân không được sử dụng, nếu giờ vẫn tiếp tục xây dựng đường cao tốc bằng tiền ngân sách mà bắt dân đóng thêm phí nữa thì họ phải đóng 2 lần cho một loại dịch vụ công mà họ phải được sử dụng.

Thông tin với báo chí, TS Nguyễn Hữu Đức, phân tích, quan điểm của Bộ GTVT là phí bảo trì đường bộ chỉ thu để bảo trì các đường quốc lộ, tỉnh lộ... nguồn thu hiện cũng không đáp ứng đủ nhu cầu, các bộ muốn tăng thêm nguồn thu để đầu tư các tuyến mới, nên đưa ra đề án thu các tuyến cao tốc do ngân sách đầu tư, đồng nghĩa phải bổ sung trong Luật Giao thông đường bộ sửa đổi.

“Các Bộ nên ngồi lại cân đối khả năng chịu đựng của người dân và doanh nghiệp, có thể tính tới khả năng xem xét giảm bớt phí bảo trì đường bộ hàng năm, nghiên cứu cân bằng lợi ích thu thêm cho ngân sách, nhưng khoan thử sức dân” – TS Đức nêu quan điểm.