“Mùa bình thường” của những người gác đèn trên đảo Trường Sa

Bài và ảnh: PHƯƠNG THẢO• 22/01/2023 12:00

Anh bảo: “Tết của bọn anh như ngày thường thôi. Em viết bài thì đảo nổi nhiều tư liệu hơn, đảo chìm của anh thì buồn lắm”.

>>Mang xuân về với Trường Sa

Đó là những chia sẻ vội (bởi sóng điện thoại phập phù) của anh Nguyễn Hồng Minh, Trạm trưởng Trạm Hải đăng Tiên Nữ, đảo đá tiền tiêu án ngữ phía đông, có vị trí quan trọng của Trường Sa - trong đêm Giao thừa, đón Xuân Quý Mão 2023.

Bàn thờ Tết của Trạm Hải đăng Tiên Nữ (Ảnh: H.Minh)

Anh Minh cũng như rất nhiều công nhân gác đèn biển của Cty Bảo đảm An toàn hàng hải (ATHH) biển Đông và hải đảo - TCty Bảo đảm ATHH miền Nam, Tết này ở lại đảo. Đây là cái Tết thứ 17 trong 23 năm công tác của anh Minh tại Trường Sa, qua 4 đảo: An Bang, Đá Tây, Đá Lát, và Tiên Nữ.

Tôi gặp anh Minh lần đầu tiên trong Đoàn công tác Trường Sa và Nhà dàn DK1 cách đây 5 năm, lúc ấy anh Minh là trạm trưởng Hải đăng An Bang. Trải qua nhiều năm gắn bó với nghề, lại kinh nghiệm làm Trạm trưởng ở các Trạm Hải Đăng trên Trường Sa, anh Minh cảm thấu nỗi gian truân, những nhọc nhằn và trách nhiệm lớn lao, niềm tự hào của những người dẫn đường trên biển.

Trạm trưởng Nguyễn Hồng Minh năm 2018 ở Trạm Hải đăng An Bang

Trạm trưởng Nguyễn Hồng Minh năm 2018 ở Trạm Hải đăng An Bang (Ảnh: P.Thảo)

Anh chia sẻ: “Làm hải đăng ở các đảo chìm Đá Tây, Đá Lát, Tiên Nữ buồn và khổ nhất do các đảo này nằm giữa bốn bề sóng nước, không gian sống của công nhân chật hẹp, trên dưới 20m2. Mùa mưa bão như này, việc tiếp tế lương thực, thực phẩm nhiều khi bị gián đoạn, nhiều trạm thường xuyên lâm vào tình trạng thiếu cơm ăn, nước uống. Nhưng “anh em quen rồi, nên cũng thấy bình thường”…

"Lính nhà đèn" Tiên Nữ ở lại đảo đón Tết (Ảnh: H.Minh)

Trong câu chuyện, anh Minh nói nhiều đến từ “bình thường”. Với anh Minh và những đồng nghiệp "lính nhà đèn" đã nguyện gắn bó với biến đảo, thì công việc ấy cũng như bao công việc bình thường khác. Ít ai biết, anh Minh là người đàn ông đã “mồ côi” vợ, 2 con anh phải gửi gắm cho bố mẹ ở quê nhà Hải Phòng nuôi nấng, chăm sóc từ nhỏ…

>>Trường Sa xanh
>>Trường Sa sẽ là trung tâm kinh tế trên biển

Trên các đảo và điểm đảo thuộc quần đảo Trường Sa có 9 ngọn hải đăng ở các đảo: Sơn Ca, Nam Yết, Sinh Tồn, Đá Lát, Đá Tây, An Bang, Song Tử Tây, Tiên Nữ và Trường Sa lớn. Đây là những công trình do các kỹ sư, cán bộ, nhân viên của Công ty Bảo đảm an toàn Hàng hải Biển Đông và Hải đảo quản lý, vận hành, bảo dưỡng.

Đêm Giao thừa, trong không khí đón năm mới đầm ấm ở đất liền, thì ở đảo chìm Tiên Nữ, anh Minh cho biết, nước đang lên rất to, sóng đánh lên tận tầng 3.

Được biết, những ngày Tết các công nhân Trạm đèn biển từ 17g30 hoặc 18h là bật đèn, chia ca gác đêm, thức với đèn đến 6h hoặc 6g30 sáng ngày hôm sau để quan sát trên không, trên biển, xung quanh khu vực trạm đèn và kiểm tra đèn, tình trạng độ nháy - độ chớp... Ngoài ra, theo chu kỳ, các công nhân Trạm đèn phải mở đèn lau bên trong, kiểm tra xem có kín hay không để nước mưa không vào được, nếu mà bị gỉ sét thì phải đánh gỉ, sơn lại. Vào mùa mưa bão, ban đêm các anh phải trèo lên trên sàn đèn để quan sát đèn, nếu sơ suất không cẩn thận gió bão có thể rơi xuống đất bất kỳ lúc nào.

Trạm Hải Đăng Tiên Nữ được xây dưng năm 2000, ở phía đông của đảo đá Tiên Nữ. Tháp cao hơn 22 m, toàn bộ sơn màu vàng chanh, có khối đế là một tòa nhà ba tầng.

Từ đảo Tiên Nữ đến đến các đảo Tốc Tan, Núi Le, Phan Vinh và một số đảo ở phía Nam của quần đảo Trường Sa khoảng cách không xa, thuận tiện cho việc trao đổi thông tin gặp gỡ, tiếp xúc giữa các đảo và là địa chỉ tin cậy của ngư dân các địa phương ra sản xuất trong khu vực này.

Tết này, Trạm Hải đăng Tiên Nữ có bốn anh em thay nhau trực gác. Cùng quê Hải Phòng với anh Minh là cậu em đồng nghiệp sinh năm 1987, chưa lập gia đình, ăn cái Tết thứ 2 ngoài đảo. Cậu em to cao mập mạp, nhìn mạnh mẽ vậy mà thời khắc giao thừa, đứng dưới chân hải đăng, cậu ấy nhớ nhà ứa nước mắt…

Nhân viên trạm Hải đăng Tiên Nữ quây quần đón Giao thừa Xuân Quý Mão 2023 (Ảnh: H.Minh)

“Lính” nhà đèn, ban ngày huấn luyện chiến đấu như bộ đội. Đêm xuống, họ thức cùng với ánh sáng hải đăng. Thậm chí, công nhân gác đèn còn bị thử thách nhiều hơn, vì họ ra đảo không chỉ vài năm mà đa phần cả đời sống với đảo và đèn biển, mỗi năm chỉ về thăm nhà vài tháng rồi lại ra đảo gác đèn. Các dịp Tết, lễ, "nhà có việc" hiếm khi họ có thể có mặt... Vì vậy, có người không tròn nghĩa vụ người chồng, người cha; có người rất gian nan tìm bạn đời… Thậm chí, không ít người về đất liền rất khó thích nghi với cuộc sống... Nhưng vượt lên tất cả, những người “một thời trẻ trai”, “từng nghĩ về đời mình” ấy đều hiểu, hải đăng không bao giờ được phép tắt - đó là “mệnh lệnh trái tim” của các cán bộ, nhân viên các trạm và những chiến sỹ hải quân nơi biển, đảo Tổ quốc.

Họ vẫn ngày đêm thầm lặng cống hiến tuổi thanh xuân, để những ngọn đèn biển hằng đêm cần mẫn tỏa ánh sáng, không chỉ là điểm mốc cho tàu thuyền trong đêm tối giữa đại dương bao la mà còn khẳng định là cột mốc chủ quyền biển, đảo của Việt Nam.

"Mùa bình thường, mùa vui nay đã về", xin được hát về họ - "những người sống vì mọi người, ngày đêm canh giữ đất trời, rạng rỡ như rừng mai nở ngày xuân"...