Sửa Nghị định 15/2018/NĐ-CP: Doanh nghiệp lo phát sinh… “điểm nghẽn”
Được xem là thành tựu cải cách của môi trường kinh doanh, tuy nhiên, Dự thảo sửa đổi Nghị định 15/2018/NĐ-CP lại đang khiến doanh nghiệp lo ngại phát sinh thêm thủ tục hành chính.
Theo đó, Bộ Y tế đang Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 02/02/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật an toàn thực phẩm.
Tại Dự thảo, Bộ Y tế đề xuất sửa đổi quy định về hồ sơ tự công bố sản phẩm theo khoản 1 Điều 5 Nghị định số 15/2018/NĐ-CP, trong đó, Bộ Y tế đề xuất Hồ sơ tự công bố sản phẩm bao gồm: Bản tự công bố sản phẩm theo Mẫu số 01 Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định này;
Phiếu kết quả kiểm nghiệm an toàn thực phẩm của sản phẩm trong thời hạn 12 tháng tính đến ngày nộp hồ sơ được cấp bởi phòng kiểm nghiệm được chỉ định hoặc phòng kiểm nghiệm được công nhận phù hợp ISO 17025 gồm các chỉ tiêu an toàn do Bộ Y tế ban hành theo nguyên tắc quản lý rủi ro phù hợp với quy định của quốc tế hoặc các chỉ tiêu an toàn theo các quy chuẩn, tiêu chuẩn tương ứng do tổ chức, cá nhân công bố trong trường hợp chưa có quy định của Bộ Y tế (bản chính hoặc bản sao chứng thực);
Giấy ủy quyền tự công bố sản phẩm của cơ sở sản xuất (nếu có) (theo mẫu số 16 Phụ lục ban hành kèm theo Nghị định này); Mẫu nhãn sản phẩm (bản có xác nhận của tổ chức, cá nhân); Tiêu chuẩn sản phẩm (SPEC), bao gồm phương pháp kiểm nghiệm các chỉ tiêu an toàn và chỉ tiêu chất lượng của sản phẩm của cơ sở sản xuất (bản chính hoặc bản sao có xác nhận của tổ chức, cá nhân).
Liên quan đến quy định được đề xuất, các doanh nghiệp thủy sản cho rằng, một số nội dung sẽ gây phát sinh thêm “điểm nghẽn” về thủ tục hành chính, dẫn đến chậm trễ trong hoạt động kinh doanh, thậm chí thiệt hại về kinh tế cho doanh nghiệp.
Theo đó, tại văn bản gửi Phó Thủ tướng Chính phủ - Lê Thành Long; các Bộ: Y tế, Tư pháp; Nông nghiệp và Môi trường; Công Thương về việc góp ý Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 15/2018/NĐ-CP của Chính phủ (Dự thảo) quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm mới đây, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, Dự thảo đang phát sinh thêm những yêu cầu mới, những điểm nghẽn mới, gây khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, trong khi chưa đưa ra được những giải pháp hiệu quả hơn Nghị định 15/2018/NĐ-CP.
Cụ thể, theo VASEP, Dự thảo đang bổ sung nhiều yêu cầu, quy định vào cả 3 nhóm thủ tục hành chính về tự công bố; đăng ký bản công bố; đăng ký lại bản công bố; trong đó có nhiều quy định bất hợp lý, không phù hợp với thông lệ quốc tế, nguy cơ tạo ra nhiều điểm nghẽn mới cho sản xuất - kinh doanh, khiến rất nhiều sản phẩm thực phẩm, đặc biệt là hàng thủy sản, rất khó để đáp ứng hoặc không thể thực hiện được.
Ví dụ, với thủ tục tự công bố, thành phần hồ sơ và thời gian tăng lên gây chậm trễ kinh doanh tới ít nhất 3 tháng và mức thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng/năm.
Với thủ tục đăng ký bản công bố, thành phần hồ sơ tăng lên có thể gây tốn phí hàng trăm tỷ đồng/năm, số ngày công thực thi tăng thêm chưa thể xác định.
Ngoài ra, các doanh nghiệp thủy sản cho rằng, Dự thảo đang chỉ tập trung vào quản lý chặt về hành chính đối với thực phẩm chế biến bao gói sẵn, trong khi còn chưa đưa ra được các giải pháp phù hợp về chống ngộ độc thực phẩm liên quan đến thức ăn đường phố, thực phẩm tươi sống, bếp ăn tập thể...
“Đây mới là những sản phẩm tiềm ẩn nguy cơ cao gây mất an toàn thực phẩm và là nguyên nhân chủ yếu gây ra ngộ độc thực phẩm thời gian qua”, văn bản góp ý của VASEP nêu rõ.
Cũng theo VASEP, một số phần hạn chế trong Nghị định 15/2018/NĐ-CP cũng chưa được đưa vào Dự thảo. Ví dụ chưa có quy định kỹ thuật về chất cấm, chất ngoài danh mục, dẫn đến tình trạng một số sản phẩm không thể đưa được vào các kênh bán lẻ tại thị trường nội địa trong khi đủ điều kiện xuất khẩu ra các thị trường khó tính như EU, Hoa Kỳ.
Vì những bất cập đã nêu, VASEP kiến nghị, Bộ Y tế và Ban soạn thảo nghiên cứu các góp ý, xóa bỏ các Dự thảo quy định bất hợp lý, bổ sung các biện pháp quản lý phù hợp để không tạo ra điểm nghẽn cho sản xuất, kinh doanh nhưng vẫn đảm bảo được an toàn thực phẩm cho nhân dân cũng như nâng cao hiệu quả quản lý.
Đồng thời, VASEP cũng cho rằng, hiện nay, Chính phủ cũng đang tiến hành sửa Luật An toàn thực phẩm, dự định ban hành vào tháng 10/2025, sau đó sẽ có Nghị định hướng dẫn thi hành. Để tránh chồng chéo giữa các văn bản pháp luật, đảm bảo hiệu quả trong cải cách thể chế, Chính phủ nên xem xét sửa đổi Luật An toàn thực phẩm trước, sau đó mới sửa đổi Nghị định hướng dẫn thi hành luật.