Hộ kinh doanh cần gì để thích nghi với chính sách thuế mới?

Đặc biệt, tại các khu phố buôn bán sầm uất ở các thành phố lớn, nơi vốn tấp nập người mua kẻ bán, nay bỗng trở nên vắng lặng. Nguyên nhân chính đến từ tâm lý lo ngại trước thông tin mới về quy định thuế, khiến không ít người dân tạm ngừng hoạt động, chờ thêm thông tin chính thức.

Theo chủ trương mới, từ ngày 1/6/2025, các hộ kinh doanh cá thể có doanh thu trên 1 tỷ đồng mỗi năm sẽ chuyển từ hình thức thuế khoán sang hình thức kê khai và nộp thuế theo doanh thu thực tế. Cùng với đó là yêu cầu sử dụng hóa đơn điện tử phát hành từ máy tính tiền có kết nối trực tiếp với cơ quan thuế, nhằm minh bạch hóa hoạt động kinh doanh và tạo công bằng trong đóng góp ngân sách.

Tuy nhiên, để chủ trương đi vào thực tế một cách hiệu quả, điều quan trọng nhất hiện nay là cơ quan thuế cần chủ động đồng hành cùng người dân. Những hướng dẫn rõ ràng, cụ thể, dễ hiểu sẽ giúp người dân không còn mơ hồ, lo lắng. Thay vào đó, họ sẽ tự tin thích nghi, chuyển đổi phù hợp với yêu cầu mới, qua đó tiếp tục duy trì và phát triển hoạt động kinh doanh một cách bền vững.

Tăng cường truyền thông, hướng dẫn tận nơi

Phần lớn người kinh doanh nhỏ lẻ chưa có điều kiện tiếp cận công nghệ hoặc không quen sử dụng máy tính, phần mềm, chữ ký số. Do đó, bên cạnh ban hành quy định, cơ quan thuế cần chủ động tăng cường truyền thông, tổ chức các buổi hướng dẫn thực tế tại chợ, phố buôn bán, hoặc hợp tác cùng tổ dân phố, hội phụ nữ, đoàn thể địa phương để hỗ trợ từng nhóm hộ kinh doanh.

Thực tế, người dân không phản đối việc nộp thuế, mà điều họ cần là sự rõ ràng, minh bạch, và quan trọng hơn cả là sự công bằng. Nếu được hỗ trợ đầy đủ về công nghệ, thủ tục và lộ trình chuyển đổi, chắc chắn họ sẽ chấp hành tốt các quy định pháp luật. Điều này sẽ giúp cả hai phía Nhà nước và người dân cùng đạt được mục tiêu chung: minh bạch hóa nền kinh tế, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh và hiệu quả.

Việc chuyển từ thuế khoán sang thuế kê khai là một bước tiến quan trọng trong hiện đại hóa quản lý thuế. Tuy nhiên, để tránh gây sốc cho người dân, cơ quan chức năng cần xây dựng lộ trình từng bước, linh hoạt theo từng nhóm đối tượng, từng ngành nghề kinh doanh khác nhau. Những ngành nghề như ăn sáng, bán thực phẩm, hàng hóa phổ thông, vốn có đặc điểm là mua bán nhanh, nguyên liệu không có hóa đơn, cần có giải pháp chuyển đổi phù hợp, không gây gián đoạn hoạt động.

Việc quy định một mức thuế cố định 1,5% - 4,5% trên doanh thu cũng cần xem xét kỹ để tránh hiện tượng “thuế chồng thuế”. Đồng thời, nên có cơ chế khấu trừ hợp lý đối với chi phí đầu vào, nhằm đảm bảo người kinh doanh được đóng thuế theo đúng lợi nhuận thực tế chứ không chỉ theo doanh thu danh nghĩa.

Ứng dụng công nghệ cần song hành với hỗ trợ thực tế

Chuyển đổi số trong quản lý thuế là xu hướng tất yếu, nhưng không thể thành công nếu chỉ dừng ở việc yêu cầu người dân sử dụng phần mềm, máy tính tiền và hóa đơn điện tử. Nhiều tiểu thương hiện nay vẫn quen ghi sổ tay, bán hàng bằng niềm tin và mối quan hệ lâu năm. Để chuyển đổi hiệu quả, cần có chính sách hỗ trợ thiết bị, phần mềm miễn phí, tổ chức đào tạo ngắn hạn và có nhân sự túc trực hỗ trợ kỹ thuật khi phát sinh lỗi.

Một mô hình đáng tham khảo là “tổ hỗ trợ thuế lưu động” gồm cán bộ thuế, cán bộ công nghệ thông tin và cán bộ địa phương đến trực tiếp các khu vực kinh doanh để hướng dẫn, cài đặt, giải đáp thắc mắc. Đây là cách làm mang tính nhân văn, thể hiện sự sát dân, gần dân, góp phần tháo gỡ tâm lý e ngại và tạo động lực cho quá trình chuyển đổi.

Bảo vệ người tiêu dùng và hỗ trợ người kinh doanh

Người dân hoàn toàn ủng hộ chủ trương chống hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, nhất là với thực phẩm, thuốc men, vì điều này liên quan trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng. Tuy nhiên, cũng cần có cái nhìn linh hoạt với các mặt hàng tiêu dùng thông thường như quần áo, giày dép, hàng giá rẻ. Không phải ai cũng có điều kiện mua sắm hàng chính hãng. Với một cặp vợ chồng công nhân có thu nhập hơn 20 triệu đồng/tháng, nuôi con và chi tiêu đủ thứ, việc mua một bộ quần áo chính hãng là điều khó khăn.

Do đó, cần tạo điều kiện để tiểu thương tiếp tục kinh doanh hàng hóa bình dân, đồng thời hướng dẫn họ cách nhập hàng hóa có nguồn gốc hợp lệ, hợp lý về giá cả, giúp người tiêu dùng tiếp cận hàng chất lượng mà vẫn phù hợp túi tiền.

Việc hiện đại hóa công tác quản lý thuế và chuyển đổi hình thức nộp thuế là bước đi đúng đắn, phù hợp với xu thế phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, thành công của chính sách phụ thuộc rất lớn vào cách triển khai. Nếu triển khai cứng nhắc, thiếu thông tin và hỗ trợ, sẽ khiến người dân hoang mang, thậm chí từ bỏ kinh doanh, kéo theo hệ luỵ không nhỏ cho nền kinh tế.

Ngược lại, nếu chính sách được triển khai linh hoạt, có lộ trình rõ ràng, đi kèm với hướng dẫn cụ thể, hỗ trợ kỹ thuật, tư vấn nghiệp vụ… thì chắc chắn người dân sẽ đồng thuận và chủ động chuyển đổi.

Cơ quan thuế, với vai trò là người “đồng hành cùng người dân”, cần phát huy tinh thần phục vụ, lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo hiệu quả công việc. Khi người dân được hỗ trợ tận tình, hiểu rõ và làm đúng, họ sẽ sẵn sàng đóng góp một cách tự nguyện và bền vững vào sự phát triển của đất nước. Đây chính là đích đến tích cực và lâu dài mà mọi chính sách thuế nên hướng tới.

Phạm Tuấn