Báo chí mở đường truyền cảm hứng và niềm tin
Trong giai đoạn đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới, nâng cao trách nhiệm của các cơ quan báo chí có ý nghĩa quan trọng hơn bao giờ hết.
Trao đổi với DĐDN, ông Lê Quốc Minh - Uỷ viên TƯ Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận TƯ, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh: Yêu cầu của giai đoạn phát triển mới hiện nay đòi hỏi đội ngũ những người làm báo cần giữ vững bản lĩnh, tính định hướng, trau dồi năng lực chuyên môn và quan trọng hơn là không ngừng liên tục đổi mới sáng tạo mang đến cho độc giả những sản phẩm báo chí hấp dẫn, mới lạ.
- Báo chí Cách mạng Việt Nam đang ở dấu mốc rất quan trọng (kỷ niệm 100 năm thành lập cũng là thời điểm đất nước chuyển mình trong kỷ nguyên phát triển mới) điều này đòi hỏi sứ mệnh và trách nhiệm ngày càng lớn của các cơ quan báo chí, thưa ông?
Sứ mệnh của báo chí Việt Nam sẽ không bao giờ thay đổi. Đó là phụng sự Tổ quốc, phụng sự Nhân dân; tuyên truyền hiệu quả đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước; là cầu nối giữa Đảng và Nhân dân, là diễn đàn của nhân dân. Tuy nhiên, trong bối cảnh mới hiện nay, trách nhiệm của người làm báo trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Tôi nhấn mạnh đến yêu cầu này bởi đồng hành cùng đất nước phát triển, báo chí cần chủ động đi trước mở đường, đẩy mạnh truyền thông một cách tích cực, tạo được sự quan tâm, đồng thuận và truyền cảm hứng trong xã hội. Xu hướng trên thế giới cho thấy, độc giả đã né tránh tin tức tiêu cực, có nhu cầu, mong muốn tiếp cận thông tin ý nghĩa, khơi dậy niềm tin, những cảm xúc tích cực và tạo động lực. Thời điểm này, cần thúc đẩy tuyên truyền, biểu dương, lan toả những cá nhân, mô hình, doanh nghiệp, tổ chức có cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả và truyền cảm hứng cho xã hội. Báo chí cũng cần mạnh dạn phản ánh những bất cập nhưng quan trọng và tốt hơn nữa là luận giải được thông tin, đề xuất những giải pháp, sáng kiến, góp phần hoàn thiện chính sách. Đó là lý do tại sao thời điểm hiện nay, báo chí giải pháp, báo chí xây dựng đang trở thành xu hướng.
- Nghị quyết số 68 trong “Bộ tứ trụ cột” cũng nhấn mạnh đến nội dung này và yêu cầu các cơ quan truyền thông, báo chí cổ vũ, lan toả mô hình tốt, cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả, khích lệ tinh thần kinh doanh trong xã hội, thưa ông?
Một phần quan trọng của báo chí thế giới và Việt Nam là biểu dương người tốt việc tốt. Đây là định hướng đúng đắn, chỉ có điều trong kỷ nguyên số hiện nay, nội dung này cần thực hiện với cách nhìn mới và hình thức hấp dẫn thông qua việc kết hợp với công nghệ mới để tăng hiệu quả truyền thông, nhất là với độc giả trẻ. Ngược lại, những tác phẩm truyền thông không tạo sức hấp dẫn có thể khiến độc giả tìm đến các nền tảng khác, báo chí khó có thể hoàn thành được sứ mệnh như tôi đã nói. Trước yêu cầu của giai đoạn mới hiện nay, tôi cho rằng, các nhà báo cần giữ vững bản lĩnh, tính định hướng, nâng cao năng lực chuyên môn và quan trọng không ngừng, liên tục sáng tạo để tạo ra sản phẩm hấp dẫn mới lạ thu hút độc giả.
Trong gần 40 năm thực hiện đường lối Đổi mới của Đảng, Báo chí Cách mạng Việt Nam đã không ngừng khẳng định vai trò là lực lượng tiên phong trên mặt trận tư tưởng, văn hóa.
- Nói về công nghệ mới, với tốc độ phát triển nhanh như hiện nay, theo ông, các cơ quan báo chí cần “ứng xử” với lợi thế công nghệ như thế nào để phục vụ hiệu quả sứ mệnh của mình?
Chỉ 1-2 năm gần đây thôi, công nghệ báo chí đã có những bước tiến mạnh mẽ khiến thói quen đọc của độc giả thay đổi rất nhiều. Chưa kể, trong bối cảnh thông tin tràn ngập và cạnh tranh gay gắt giữa các nền tảng xã hội như hiện nay, để độc giả quan tâm và dành nhiều thời gian trên các ấn phẩm báo chí, nhất là giữ độc giả trung thành là một thách thức lớn với các toà soạn báo. Trong thời gian qua chúng tôi đề cập nhiều đến việc báo chí phải mạnh dạn tăng tốc ứng dụng công nghệ, thậm chí dẫn đầu trong việc tìm kiếm nền tảng mới để giữ và tăng độc giả trung thành.
Tôi lấy đơn cử trường hợp của báo Nhân Dân. Là cơ quan báo chí đang đi ngược trào lưu thích đọc ngắn, xem video để tổ chức chuyên trang, kén người đọc nhưng thực tế cho thấy, với sự phát triển của AI, những nội dung chính thống và chuyên sâu lại là những nội dung để huấn luyện các hệ thống AI rất hiệu quả. Hơn thế, việc ứng dụng công nghệ mới, phổ biến cũng đáp ứng hiệu quả mong muốn tiếp cận sản phẩm truyền thông mới lạ, hấp dẫn của độc giả trẻ. Các dự án của báo Nhân Dân vì thế đều cố gắng tích hợp công nghệ mới. Từ những phụ trương đặc biệt, mối quan tâm của độc giả với các ấn phẩm báo chí truyền thống cũng tăng lên. Đây là cách làm thương hiệu tốt, tạo sự gắn kết với độc giả, hướng đến xây dựng nhóm độc giả trẻ, độc giả mới.
- Phải chăng, tương lai phát triển của báo chí có thể hiểu được định hình từ sự kết hợp của những giá trị cốt lõi với đổi mới sáng tạo trên nền tảng công nghệ?
Chúng ta đã đi qua giai đoạn được gọi là nền kinh tế của sự chú ý khi báo in càng nhiều người xem càng dễ bán, càng nhiều quảng cáo; truyền hình càng nhiều người xem rating càng cao… Đã đến lúc chúng ta quay lại với giá trị cốt lõi của báo chí là sự trung thành. Tờ báo nào xây dựng lực lượng độc giả trung thành thì tờ báo đó sẽ thành công. Theo tính toán, khoảng 20% độc giả trung thành sẽ mang lại nguồn thu và hiệu quả về page view cho tờ báo bằng 80% tổng số lượt đọc, nhất là với báo điện tử, tỷ lệ độc giả tiếp cận trực tiếp rất quan trọng. Muốn làm được như vậy, bắt buộc tờ báo phải nâng cao chất lượng nội dung, hiểu rõ độc giả cụ thể của mình, tạo bản sắc riêng trên cơ sở thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Công nghệ phát triển mạnh mẽ có thể hỗ trợ rất nhiều cho các hoạt động báo chí nhưng đổi mới sáng tạo của phóng viên rất quan trọng. Dấn thân vào nghề, những người làm báo cần lao động cống hiến để cung cấp những sản phẩm báo chí dựa trên trách nhiệm, hướng tới những mục đích cao đẹp của xã hội. Báo chí không chỉ là sản phẩm thương mại vì một bài báo có thể ảnh hưởng đến rất nhiều người, sinh mệnh của một doanh nghiệp, một ngành nghề.